Blok małopolski
Blok małopolski (masyw małopolski, krakowidy) − jednostka geologiczna położona w południowo-wschodniej Polsce (Wyżyna Małopolska, Kotlina Sandomierska i Beskidy) oraz na zachodniej Ukrainie, fragment paleozoicznej platformy zachodnioeuropejskiej.
Blok małopolski definiuje się na dwa różne sposoby.
Często Masyw Małopolski definiuje się jako jednostkę tektoniczną, znajdującą się między dwoma rozłamami tektonicznymi wysokiego rzędu: strefą uskokową Kraków−Lubliniec a dyslokacją świętokrzyską[1]. W takim ujęciu region kielecki stanowi część bloku małopolskiego[2], a utwory skalne rozciągają się od prekambru (na powierzchni od kambru) do górnego dewonu[3].
W alternatywnym ujęciu[4] jest to jednostka głębokiego podłoża, zalegająca pod zapadliskiem górnośląskim, znana jedynie z badań geofizycznych i głębokich wierceń. Od północnego wschodu graniczy z pasmem fałdowym Gór Świętokrzyskich (do którego wtedy zalicza się region kielecki). Zbudowana jest ze skał metamorficznych i magmowych wieku prekambryjskiego oraz zalegających wyżej skał osadowych starszego paleozoiku[5][6].
W obu przypadkach granicę między blokiem małopolskim a położonym ku południowemu zachodowi blokiem górnośląskim (Brunovistulicum) wyznacza strefa tektoniczna Kraków–Lubliniec[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ J Lamarche i inni, Variscan tectonics in the Holy Cross Mountains (Poland) and the role of structural inheritance during Alpine tectonics, „Tectonophysics”, 313 (1), 1999, s. 171–186, DOI: 10.1016/S0040-1951(99)00195-X, ISSN 0040-1951 [dostęp 2024-02-09].
- ↑ J. A Winchester, Palaeozoic amalgamation of Central Europe: new results from recent geological and geophysical investigations, „Tectonophysics”, 360 (1), Geophysical Investigations og the Trans-European Suture Zone II, 2002, s. 5–21, DOI: 10.1016/S0040-1951(02)00344-X, ISSN 0040-1951 [dostęp 2024-02-09].
- ↑ Włodzimierz Mizerski, Holy Cross Mountains in the Caledonian, Variscan and Alpine cycles — major problems, open questions, „Przegląd Geologiczny”, 52 (8/2), 2004, s. 774–779, ISSN 0033-2151 [dostęp 2024-02-09] (ang.).
- ↑ Andrzej Konon, Regionalizacja tektoniczna Polski — Góry Świętokrzyskie i regiony przyległe, „Przegląd Geologiczny”, 56 (10), 2008, s. 921–926, ISSN 0033-2151 [dostęp 2024-02-09] (ang.).
- ↑ a b Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ISBN 978-83-63377-01-4, s. 20-24
- ↑ Ewa Stupnicka: Geologia regionalna Polski, Wydanie III, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, ISBN 978-83-235-0253-1, s. 118-133
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ewa Stupnicka: Geologia regionalna Polski, Wydanie III, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, ISBN 978-83-235-0253-1
- Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ISBN 978-83-63377-01-4