Bnin (Kórnik)
52°13′53″N 17°05′46″E/52,231389 17,096111
| Osiedle Kórnika | |||
 Barokowy ratusz w Bninie | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Miasto | |||
| Prawa miejskie |
1395–1934 | ||
| W granicach Kórnika |
31 grudnia 1960 | ||
| SIMC |
0970939 | ||
| Populacja (2009) • liczba ludności |
| ||
Położenie na mapie Kórnika  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu poznańskiego  | |||
Położenie na mapie gminy Kórnik  | |||
| 52°13′53″N 17°05′46″E/52,231389 17,096111
| |||
Bnin – południowa część miasta Kórnik, nad Jeziorem Bnińskim i Jeziorem Kórnickim.
Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1395 roku położone było w XVI wieku w województwie kaliskim[1].
Bnin był do 1934 roku osobnym miastem, a w latach 1934-60 wsią. 31 grudnia 1960 został włączony w granice Kórnika.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W latach 1395–1934 Bnin był miastem. W latach 1314–1793 (do II rozbioru Polski) Bnin leżał w województwie kaliskim[2].
W czasie wojny trzynastoletniej Bnin wystawił w 1458 roku 3 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[3]. Właścicielem miasta był Andrzej Górka (zm. 1551)[4]. Przed 1566 rokiem istniał tu zbór luterański, który upadł w 1592 roku[5].
Do II rozbioru Polski (1793) miasta Bnin i Kórnik leżały w województwie kaliskim; w wyniku rozbioru województwo kaliskie zostało włączone do Królestwa Prus, do prowincji Prusy Południowe.
W latach 1919–1939 w województwie poznańskim w powiecie śremskim. Do 13 czerwca 1934 miasto, kiedy to jako gmina jednostkowa został włączony do nowo utworzonej zbiorowej gminy Bnin, której Bnin (już jako wieś) został siedzibą[6]. Gminę Bnin zniesiono w 1939 roku podczas okupacji niemieckiej[7].
Po wojnie gminy Bnin nie reaktywowano, a jej przedwojenny obszar wszedł w skład gminy Kórnik[8][9]. W związku z kolejną reformą administracyjną Polski, utworzono 5 października 1954 gromadę Bnin z siedzibą w Bninie[10]. Gromada Bnin utrzymała się tylko do końca 1959 roku; po jej zniesieniu 1 stycznia 1960 Bnin wszedł w skład nowo utworzonej gromady Kórnik-Południe[11].
31 grudnia 1960 roku z gromady Kórnik-Południe wyłączono miejscowości Bnin i Prowent, włączając je do miasta Kórnika[12]. Data ta stanowi utratę samodzielności administracyjnej Bnina i ustanowienia dla niego wspólnej administracji z Kórnikiem.
Przestrzennie Bnin nadal pozostaje odrębną jednostką o charakterze miejskim, odległym od Kórnika o 1 km, a specyfika odrębności Bnin względem Kórnika widoczna jest choćby w oficjalnym herbie miasta Kórnika, który składa się z historycznych herbów Kórnika po prawej i Bnina po lewej (kolejność heraldyczna). Z powodów tych od 2005[13] roku mieszkańcy Bnina starają się o przywrócenie mu praw miejskich:
Warto tu nadmienić, że dyskurs restytucji w Polsce rzadko polega tylko na „byciu miastem” w jakiejkolwiek formie (a więc nawet jako część innego miasta), lecz jest ściśle połączony z aspektami tożsamościowymi (duma, historia, nazwa, dziedzictwo kulturowe, samodzielność), czyli nie tylko z możliwością identyfikowania się mieszkańców jako mieszczan, lecz jako mieszczan konkretnego miasta. Dobrym tego przykładem jest wcześniej wzmiankowany Bnin (fot. 1A), miasto degradowane w 1934 r. i inkorporowane już jako wieś do sąsiedniego Kórnika w 1961 r. Bninianie nie uznają tego faktu jako aktu restytucji miejskości. Dowodem tego są ciągle wznawiane starania o przywrócenie miasta Bnin, i – co ciekawe – nie chodzi tu już nawet o samodzielność samorządową (według lokalnych petycji bninianie są gotowi zrzec się tego zbytku) lecz o samą restytucję historycznej nazwy Bnin, chociażby w trybie jednostki pomocniczej w gminie Kórnik (s. 22)[14].
Mimo tej aktywności starania bninian nie spotkały się z sukcesem:
Formalne wnioski zostały jednak odrzucone przez MSWiA/MAC w 2005, 2006 i 2012 r., za każdym razem powołując się na pozamerytoryczne ograniczenia formalnoprawno-rozwojowe motywowane twierdzeniem, że dzielenie miast jest „nieracjonalne wobec procesów urbanizacji” (mimo że przyzwolono na to w przypadku 13 innych miast, głównie śląskich w latach 90. XX w.) oraz brakiem prawnej opcji tworzenia dwóch miast w jednej gminie). Tak więc, ironicznie, miastu najbardziej aspirującemu ku restytucji najciężej będzie ją uzyskać (s.90)[15].
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Ratusz, wzniesiony w poł. XVIII w. w stylu barokowym, piętrowy, na planie prostokąta, dach mansardowy z wysoką wieżą zakończoną iglicą z herbem Działyńskich (Ogończyk).
- Kościół św. Wojciecha, wzniesiony w 1827 (dawniej ewangelicki), wewnątrz m.in. gotycka ośmioboczna chrzcielnica z piaskowca z II połowy XV wieku (uratowana z nieistniejącego kościoła katolickiego, zawalonego 2/3 maja 1942 r.[16][17]).
- Prowent, zespół zabudowań folwarcznych położony ok. 300 m na południe od zamku. Budynki powstałe w XVIII i XIX w., zgrupowane są przy czworobocznym dziedzińcu. W jednej z oficyn urodziła się Wisława Szymborska i została ochrzczona w dawnym kościele św. Wojciecha w Bninie[18].
Szlak turystyczny Osowa Góra - Sulęcinek
Ludzie urodzeni w Bninie[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 178.
- ↑ Polaszewski L., Szlachta zagrodowa w województwie kaliskim w XVI i XVII wieku, [w:] Rocznik Kaliski 1975, t. 8, s. 240–241.
- ↑ Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski; Codex diplomaticus Majoris Poloniae zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wsi, wraz z innemi podobnéj treści dyplomatami, tyczącemi się historyi téj prowincyi od roku 1136 do roku 1597; zebrany z materyałow przez Kaźmierza Raczyńskiego byłego Generała W. Polskiego i Marszałka nadwornego koronnego przysposobionych; wydany przez Edwarda Raczyńskiego, Poznań 1840, s. 181.
- ↑ Włodzimierz Dworzaczek, Andrzej Górka, w: Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, 1959-1960, Wrocław-Kraków-Warszawa, s. 404.
- ↑ Henryk Merczyng, Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1904, s. 22.
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 620.
- ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 153
- ↑ Archiwum Państwowe w Poznaniu - Akta gminy Bnin
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Śremie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 8 października 1954 r., Nr. 16, Poz. 85)
- ↑ Uchwała Nr 13/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 18 września 1959 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie poznańskim w brzmieniu zatwierdzonym uchwałą Nr 458/59 Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1959 r. w sprawie zatwierdzenia uchwał Wojewódzkich Rad Narodowych w Białymstoku, Koszalinie, Poznaniu i Wrocławiu w przedmiocie połączenia, zniesienia i utworzenia niektórych gromad (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z 18 grudnia 1959 r., Nr. 10, Poz. 116)
- ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 13, poz. 63
- ↑ Wnioski o nadanie statusu miasta rozpatrzone negatywnie przez Radę Ministrów.
- ↑ Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (2015). Research on degraded and restituted towns: Overview and state-ofthe-art / Miasta zdegradowane i restytuowane. Istota problemu i zakres badań, [In] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, ss. 1-3 / 5-36
- ↑ Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (2015). The concept of urbanity in light of the municipal reform in interwar Poland / Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, ss. 61-63 / 65-115
- ↑ Joseph Martin, Rodzina Kapturów: Z Mieczewa do Michigan, tłum. Sylwia Ufnalska mieczewo.com [dostęp 2013-05-22]
- ↑ Kościół p.w. Świętego Wojciecha
- ↑ Jarosław Malesiński Wspomnienie. mieczewo.com. 2012-02-02. [dostęp 2014-08-23].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bnin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 255. (1880)
- Bnin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 167. (1900)
| Części miasta wg TERYT |
|---|
