Przejdź do zawartości

Boeing X-37

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Boeing X-37
Ilustracja
Producent

Boeing

Państwo pochodzenia

 Stany Zjednoczone

Zastosowanie

Bezzałogowy orbiter

Poprzednik

Boeing X-40

Produkcja
Stan obecny

Aktywny

Liczba wszystkich lotów

7

Pierwszy lot

7 kwietnia 2006

Dane techniczne
Masa

4990 kg

Multimedia w Wikimedia Commons

Boeing X-37 – amerykański bezzałogowy orbiter kosmiczny wielokrotnego użytku. Jest on wynoszony w przestrzeń kosmiczną za pomocą rakiety nośnej, po czym ponownie wchodzi w ziemską atmosferę i ląduje na pasie startowym. X-37 jest obsługiwany przez Department of the Air Force Rapid Capabilities Office we współpracy z Siłami Kosmicznymi Stanów Zjednoczonych[1]. Orbiter jest pochodną wcześniejszego Boeinga X-40. Projekt X-37 rozpoczął się jako projekt NASA w 1999 roku[2], a następnie został przeniesiony do Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych w 2004 roku[3], a do 2019 roku projekt był zarządzany przez amerykańskie Dowództwo Operacji Kosmicznych[4].

X-37 przeprowadził swój pierwszy lot podczas testu zrzutu w 2006 roku[5], a jego pierwszy lot orbitalny został przeprowadzony w kwietniu 2010 roku za pomocą rakiety Atlas V, po czym powrócił on na Ziemię w grudniu 2010 roku[6]. W trakcie przeprowadzenia kolejnych lotów stopniowo wydłużano czas misji orbitera, osiągając 780 dni na orbicie okołoziemskiej podczas piątej misji orbitera, która jako pierwsza mogła zostać przeprowadzona dzięki rakiecie Falcon 9[7]. Szósta misja orbitera została przeprowadzona 17 maja 2020 roku i zakończyła się 12 listopada 2022 roku, osiągając łącznie 908 dni na orbicie okołoziemskiej[8]. Siódma misja orbitera została przeprowadzona 28 grudnia 2023 roku i została wyniesiona za pomocą rakiety Falcon Heavy, jako pierwsza osiągnęła wysoką orbitę okołoziemską, lądując w marcu 2025 roku po 434 dniach w przestrzeni kosmicznej[9].

Parametry techniczne

[edytuj | edytuj kod]

Wykaz lotów

[edytuj | edytuj kod]
Lot Pojazd[11] Miejsce startu Data startu Data lądowania Rakieta nośna Misja Czas trwania Uwagi Status
OTV-1 1 Cape Canaveral, SLC-41 22 kwietnia 2010, 23:52 UTC 3 grudnia 2010, 09:16 UTC Atlas V 501 USA-212 224 dni, 9 godzin, 24 minuty
  • Pierwszy lot konfiguracji Atlas V 501
  • Pierwsze amerykańskie autonomiczne lądowanie na pasie startowym
  • Pierwszy lot X-37B
  • Pierwsze lądowanie na pasie w Vandenberg Space Force Base
 Sukces
OTV-2 2 5 marca 2011, 22:46 UTC 16 czerwca 2012, 12:48 UTC USA-226 468 dni, 14 godzin, 2 minuty Sukces
OTV-3 1 11 grudnia 2012, 18:03 UTC 17 października 2014, 16:24 UTC USA-240 674 dni, 22 godziny, 21 minut Sukces
OTV-4 2 20 maja 2015, 15:05 UTC 7 maja 2017, 11:47 UTC USA-261 717 dni, 20 godzin, 42 minuty Sukces
OTV-5 Kennedy, LC-39A 7 września 2017, 14:00 UTC 27 października 2019, 07:51 UTC Falcon 9 Block 4 USA-277 779 dni, 17 godzin, 51 minut
  • Trzeci lot drugiego egzemplarza X-37B
  • Pierwszy lot X-37B na rakiecie Falcon 9 należącej do firmy SpaceX
  • Lądowanie na pasie w Shuttle Landing Facility
 Sukces
OTV-6 1 Cape Canaveral, SLC-41 17 maja 2020, 13:14 UTC 12 listopada 2022, 10:22 UTC Atlas V 501 USA-299 908 dni, 21 godzin, 8 minut
  • Trzeci lot pierwszego egzemplarza X-37B
  • Pierwszy lot X-37B zrealizowany przez USSF
  • Najdłuższa misja X-37B
  • Lądowanie na pasie w Shuttle Landing Facility
 Sukces
OTV-7 2 Kennedy, LC-39A 29 grudnia 2023, 01:07 UTC 7 marca 2025, 07:22 UTC Falcon Heavy USSF-52 434 dni, 6 godzin, 15 minut Sukces

OTV-1

[edytuj | edytuj kod]
X-37B na pasie startowym po wylądowaniu na terenie Vandenberg Space Force Base pod koniec misji USA-212, 3 grudnia 2010 roku

Pierwszy orbiter X-37B został wystrzelony wraz ze swoją pierwszą misję o kryptonimie USA-212 na rakiecie Atlas V ze stanowiska startowego LC-41 znajdującego się w Cape Canaveral Space Force Station, 22 kwietnia 2010 roku o godzinie 23:52 UTC[12]. Orbiter znalazł się na niskiej orbicie okołoziemskiej w celu przeprowadzenia testów[12]. Podczas gdy Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych ujawniły niewiele szczegółów orbitalnych misji, hobbystyczni astronomowie twierdzili, że zidentyfikowali orbiter przebywający na orbicie[13]. 22 maja 2010 roku orbiter znajdował się pod nachyleniem 39,99°, okrążając Ziemię raz na 90 minut na orbicie[13]. Orbiter działał na wysokości typowej dla wojskowych satelitów rozpoznawczych[14].

30 listopada 2010 roku, Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych ogłosiły możliwe lądowanie orbitera X-37 w od 3 do 6 grudnia 2010 roku[15]. Zgodnie z planem X-37B pomyślnie wylądował na terenie Vandenberg Space Force Base, 3 grudnia 2010 roku o godzinie 09:16 UTC[16][17], przeprowadzając pierwsze w historii Stanów Zjednoczonych autonomiczne lądowanie orbitera na pasie startowym. Było to pierwsze takie lądowanie od czasu radzieckiego wahadłowca Buran w 1988 roku[12][16]. Pierwszy orbiter X-37B w ramach misji USA-212, spędził w kosmosie 224 dni, 9 godzin i 24 minuty[16].

OTV-2

[edytuj | edytuj kod]
X-37B po powrocie z misji USA-226, 15 czerwca 2012 roku

Drugi orbiter X-37B został wystrzelony wraz ze swoją pierwszą misję o kryptonimie USA-226 na rakiecie Atlas V ze stanowiska startowego LC-41 znajdującego się w Cape Canaveral Space Force Station, 5 marca 2011 roku o godzinie 22:46 UTC[18][19]. Misja została utajniona i opisana przez amerykańskie wojsko jako próba przetestowania nowych technologii kosmicznych[20]. 29 listopada 2011 roku Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych ogłosiły, że misja USA-226 zostanie przedłużona poza standardowy 270-dniowy okres misji[21]. W kwietniu 2012 roku generał William L. Shelton z Dowództwa Sił Kosmicznych Stanów Zjednoczonych ogłosił trwającą misję USA-226 „spektakularnym sukcesem”[22].

30 maja 2012 roku Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych ogłosiły możliwe lądowanie orbitera X-37 w czerwcu 2012 roku[23]. Orbiter wylądował autonomicznie na terenie Vandenberg Space Force Base, 16 czerwca 2012 roku, spędzając w kosmosie 468 dni i 14 godzin[24].

OTV-3

[edytuj | edytuj kod]

Trzecia misja i drugi lot pierwszego orbitera X-37B była pierwotnie zaplanowana na 25 października 2012 roku[25], ale została przełożona z powodu awarii silnika rakiety Atlas V[26]. Misja pomyślnie wystartowała ze stanowiska startowego LC-41 znajdującego się w Cape Canaveral Space Force Station, 11 grudnia 2012 roku o godzinie 18:03 UTC[27]. Po umieszczeniu orbitera na niskiej orbicie okołoziemskiej, misja orbitera otrzymała kryptonim USA-240[28]. Orbiter wylądował autonomicznie na terenie Vandenberg Space Force Base, 17 października 2014 roku o godzinie 16:24 UTC, spędzając w kosmosie 674 dni i 22 godziny[29][30][31].

OTV-4

[edytuj | edytuj kod]

Drugi orbiter X-37B został wystrzelony w ramach swojej drugiej misji o kryptonimie AFSPC-5 za pomocą rakiety Atlas V ze stanowiska startowego LC-41 znajdującego się w Cape Canaveral Space Force Station, 20 maja 2015 roku o godzinie 15:05 UTC[32][33]. Po umieszczeniu orbitera na niskiej orbicie okołoziemskiej, misja orbitera otrzymała kryptonim USA-261[34]. Celem misji orbitera było przeprowadzenie testu silnika Halla; XR-5A wyprodukowanego przez firmę Aerojet Rocketdyne w celu wsparcia budowy satelitów komunikacyjnych Advanced Extremely High Frequency[35]. W ramach tej misji zostało także zrealizowane badanie zlecone przez NASA dotyczące zbadania wydajności różnych materiałów w przestrzeni kosmicznej przez co najmniej 200 dni[32][36][37]. Orbiter spędził wówczas rekordowe 717 dni i 20 godzin w przestrzeni kosmicznej, po czym pomyślnie wylądował w na pasie startowym znajdującym się na terenie Shuttle Landing Facility, 7 maja 2017 roku o godzinie 11:47 UTC[38][39].

OTV-5

[edytuj | edytuj kod]

Drugi orbiter X-37B został wystrzelony w ramach swojej trzeciej misji za pomocą rakiety Falcon 9 ze stanowiska startowego LC-39A znajdującego się w Kennedy Space Center, 7 września 2017 roku o godzinie 14:00 UTC, tuż przed nadejściem huraganu Irma[40][41]. Po umieszczeniu orbitera na niskiej orbicie okołoziemskiej, misja orbitera otrzymała kryptonim USA-277[32], a sam orbiter został umieszczony na orbicie o większej inklinacji niż podczas poprzednich misji[42]. Podczas lotu orbiter modyfikował swoją orbitę za pomocą pokładowego systemu napędowego[43]. Chociaż cały ładunek użyteczny wyniesiony podczas misji USA-277 pozostał utajniony, Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych ogłosiły, że jednym z eksperymentów jest ASETS-II, który bada działanie drgającego ciepłowodu[44]. Misja zakończyła się pomyślnym lądowaniem orbitera X-37B na pasie startowym znajdującym się na terenie Shuttle Landing Facility, 27 października 2019 roku o godzinie 07:51 UTC[45][46].

OTV-6

[edytuj | edytuj kod]
X-37B po wylądowaniu na pasie startowym Shuttle Landing Facility w Kennedy Space Center, 12 listopada 2022 roku

Pierwszy orbiter X-37B został wystrzelony w ramach swojej trzeciej misji o kryptonimie AFSPC-7 za pomocą rakiety Atlas V ze stanowiska startowego LC-41 znajdującego się w Cape Canaveral Space Force Station, 17 maja 2020 roku o godzinie 13:14 UTC[47]. Misja ta była pierwszą misją orbitera X-37, podczas której do orbitera przymocowano moduł serwisowy, który miał służyć do przeprowadzania wielu eksperymentów[48]. Misja zawiera znacznie więcej eksperymentów niż poprzednie loty orbitera X-37B, w tym dwa eksperymenty należące do NASA. Jednym z nich był próbnik oceniający reakcję wybranych materiałów na warunki panujące w przestrzeni kosmicznej. Drugi eksperyment badał wpływ promieniowania kosmicznego na nasiona, a trzeci eksperyment, który został zaprojektowany przez Naval Research Laboratory przekształcał energię słoneczną w energię mikrofalową o częstotliwości radiowej, a następnie badał przesyłanie tej energii na Ziemię[49][50].

X-37B wypuścił małego satelitę, ważącego 136 kilogramów o nazwie FalconSat-8 około 28 maja 2020 roku[51]. Został on opracowany przez kadetów Akademii Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych we współpracy z Air Force Research Laboratory[52]. Satelita ten miał przetestować nowatorski system napędu elektromagnetycznego, antenę o bardzo małej masie oraz komercyjne wyprodukowane koło reakcyjne, zapewniające kontrolę położenia w przestrzeni kosmicznej[53]. Misja zakończyła się pomyślnym lądowaniem orbitera X-37B na pasie startowym znajdującym się na terenie Shuttle Landing Facility, 12 listopada 2022 o godzinie 10:22 UTC[54].

OTV-7

[edytuj | edytuj kod]
Zdjęcie Ziemi z kamery pokładowej orbitera X-37B w 2024 roku

Drugi orbiter X-37B został wystrzelony w ramach swojej czwartej misji miał zostać wyniesiony w kosmos za pomocą rakiety Falcon Heavy należącej do firmy SpaceX, 12 grudnia 2023 roku[55], jednak start misji został przełożony na 28 grudnia 2023 roku[56], a ostatecznie misja rozpoczęła się 29 grudnia o godzinie 01:07 UTC[57]. Orbita na którą został wystrzelony X-3B znajdowała się wyżej niż orbita jakikolwiek samolotu kosmicznego w przeszłości, ponieważ znajdowała się na silnie eliptycznej wysokiej orbicie okołoziemskiej[58]. W październiku 2024 roku orbiter X-37B miał zrealizować kilka manewrów hamowania aerodynamicznego, aby móc bezpiecznie pozbyć się swojego modułu serwisowego[59]. Orbiter wylądował autonomicznie na terenie Vandenberg Space Force Base, 7 marca 2025 roku o godzinie 07:22 UTC, spędzając w przestrzeni kosmicznej łącznie 434 dni, 6 godzin i 15 minut[60].

Warianty

[edytuj | edytuj kod]

X-37A

[edytuj | edytuj kod]

X-37A był wstępną wersją orbitera kosmicznego należącego do NASA, która była używana i wykorzystywana w ramach lotów testowych w 2005 i 2006 roku[61][62].

X-37B

[edytuj | edytuj kod]

X-37B to zmodyfikowana wersja X-37A, opracowana pierwotnie dla NASA. X-37B został zbudowany w dwóch egzemplarzach na zlecenie Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych i jest wykorzystywany do realizacji misji orbitalnych[63][64].

X-37C

[edytuj | edytuj kod]

W 2011 roku Boeing ogłosił plany opracowania powiększonej wersji X-37B, określanej jako X-37C[65]. Projekt zakładał zwiększenie rozmiarów pojazdu o 165–180% w stosunku do X-37B, co umożliwiłoby transport do sześciu astronautów. Jako rakietę nośną dla tego wariantu zaproponowano Atlasa V[65]. X-37C mógłby potencjalnie konkurować z komercyjną kapsułą Starliner[66]. Od 2024 roku, po wyborze przez NASA kapsuł Starliner i Crew Dragon należących do SpaceX, nie ogłoszono dalszych prac nad programem X-37C[67][68][69].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Department of the Air Force scheduled to launch seventh X-37B mission [online], United States Space Force, 8 listopada 2023 [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  2. ↑ Susan Turner, Karen Spanyer, Learning Lessons from the X-37 Project [online], 2005 [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  3. ↑ Brian Berger, NASA Transfers X-37 Project to DARPA [online], Space.com, 15 września 2004 [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  4. ↑ Pentagon plans to keep X-37B spaceplane under Air Force management – Spaceflight Now [online] [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  5. ↑ 2006-04-04T00:00:00+01:00, Scaled-back X-37 approach and landing vehicle faces drop test [online], Flight Global [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  6. ↑ X-37 [online], www.astronautix.com [dostęp 2025-03-08].
  7. ↑ Chris Bergin, SpaceX launches first X-37B launch with a Falcon 9 [online], NASASpaceFlight.com, 7 września 2017 [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  8. ↑ William Graham, ULA Atlas V launches sixth mission for X-37B spaceplane [online], NASASpaceFlight.com, 16 maja 2020 [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  9. ↑ Stephen Clark, In a surprise move, the military’s spaceplane will launch on Falcon Heavy [online], Ars Technica, 9 listopada 2023 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  10. ↑ X-37B Orbital Test Vehicle. Boeing, 2010-12-05. [dostęp 2012-05-31].
  11. ↑ X-37B Information [online], x37b.nl [dostęp 2025-03-08].
  12. ↑ a b c Spaceflight Now | Atlas Launch Report | Atlas rocket delivers Air Force spaceplane to orbit [online], spaceflightnow.com [dostęp 2025-03-14].
  13. ↑ a b Leonard David, Secret X-37B Space Plane Spotted by Amateur Skywatchers [online], Space.com, 23 maja 2010 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  14. ↑ William J. Broad, Surveillance Suspected as Spacecraft’s Main Role, „The New York Times”, 22 maja 2010, ISSN 0362-4331 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  15. ↑ Preparations underway for first landing of X-37B [online], vandenberg.af.mil, 30 listopada 2010 [dostęp 2025-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-05] (ang.).
  16. ↑ a b c Spaceflight Now | Breaking News | Home again: U.S. military space plane returns to Earth [online], www.spaceflightnow.com [dostęp 2025-03-14].
  17. ↑ X-37B US military spaceplane returns to Earth, „BBC News”, 3 grudnia 2010 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  18. ↑ Spaceflight Now | Atlas Launch Report | Air Force's second robotic space shuttle circling Earth [online], www.spaceflightnow.com [dostęp 2025-03-14].
  19. ↑ Technical details for satellite OTV 2 (USA 226) [online], N2YO.com - Real Time Satellite Tracking and Predictions [dostęp 2025-03-14].
  20. ↑ Mike Wall, Secretive X-37B Space Plane Launches on New Mystery Mission [online], Space.com, 5 marca 2011 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  21. ↑ Spaceflight Now | Breaking News | Military space shuttle receives mission extension [online], www.spaceflightnow.com [dostęp 2025-03-14].
  22. ↑ Leonard David, Air Force's secret X-37B a 'spectacular success' [online], NBCNews, 9 maja 2012 [dostęp 2025-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
  23. ↑ Leonard David, Air Force's Secretive X-37B Space Plane Will Land Soon [online], Space.com, 30 maja 2012 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  24. ↑ Mike Wall, Air Force's Secret X-37B Space Plane Lands in Calif. After Mystery Mission [online], Space.com, 16 czerwca 2012 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  25. ↑ Spaceflight Now | Atlas Launch Report | Another Atlas 5 readied to launch mini space shuttle [online], spaceflightnow.com [dostęp 2025-03-14].
  26. ↑ Amy McCullough, X-37B Launch Delayed [online], airforcemag.com, 25 października 2012 [dostęp 2025-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-20] (ang.).
  27. ↑ Leonard David, New Delay for Mysterious Military Space Plane Launch [online], Space.com, 21 listopada 2012 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  28. ↑ Eric Badger, Air Force launches 3rd X-37B Orbital Test Vehicle [online], af.mil, 11 grudnia 2012 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  29. ↑ Dan Parsons2014-10-17T22:08:54+01:00, US Air Force's shadowy space plane lands after 674 days in orbit [online], Flight Global [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  30. ↑ Associated Press, Secret space plane lands at US air force base after unknown two-year mission, „The Guardian”, 17 października 2014, ISSN 0261-3077 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  31. ↑ Mike Wall, X-37B Military Space Plane Lands After Record-Shattering Secret Mission [online], Space.com, 17 października 2014 [dostęp 2025-03-14] (ang.).
  32. ↑ a b c X-37B OTV 1, ..., 7 [online], Gunter's Space Page [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  33. ↑ Launch story: X-37B embarks on fourth voyage in orbit – Spaceflight Now [online] [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  34. ↑ Technical details for satellite OTV 4 (USA 261) [online], N2YO.com - Real Time Satellite Tracking and Predictions [dostęp 2025-03-15].
  35. ↑ New details emerge about electric propulsion experiment aboard X-37B – Spaceflight Now [online] [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  36. ↑ Leonard David, Inside the US Air Force's Next X-37B Space Plane Mystery Mission [online], Space.com, 8 maja 2015 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  37. ↑ Mike Wall, US Air Force Launches X-37B Space Plane on 4th Mystery Mission [online], Space.com, 20 maja 2015 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  38. ↑ X-37B spaceplane returns to Earth and makes autopilot landing in Florida – Spaceflight Now [online] [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  39. ↑ Amanda Jackson, Air Force’s mysterious space plane lands, wakes up Florida [online], CNN, 7 maja 2017 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  40. ↑ Loren Grush, SpaceX launches Air Force’s spaceplane just before Hurricane Irma reaches Florida [online], The Verge, 7 września 2017 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  41. ↑ Chris Bergin, SpaceX launches first X-37B launch with a Falcon 9 [online], NASASpaceflight, 7 września 2017 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  42. ↑ Air Force preparing to launch fifth Orbital Test Vehicle mission [online], www.afspc.af.mil, 31 sierpnia 2017 [dostęp 2025-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-08] (ang.).
  43. ↑ Leonard David, Mysterious X-37B Military Space Plane Nears 1 Year in Orbit [online], Space.com, 15 sierpnia 2018 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  44. ↑ Advanced Structurally Embedded Thermal Spreader II (ASETS-II) [online], kirtland.af.mil, czerwiec 2017 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  45. ↑ U.S. military’s X-37B spaceplane lands in Florida – Spaceflight Now [online] [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  46. ↑ J.D. Gallop, U.S. Airforce's X-37B returns to Earth with a 'boom' and a new record for spaceflight [online], USA TODAY [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  47. ↑ William Graham, ULA Atlas V launches sixth mission for X-37B spaceplane [online], NASASpaceFlight.com, 16 maja 2020 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  48. ↑ Nicholas Slayton, Space Force’s secretive X-37B plane has spent more than 900 days in orbit [online], Task & Purpose, 6 listopada 2022 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  49. ↑ Payloads revealed for next flight of X-37B military spaceplane – Spaceflight Now [online] [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  50. ↑ Next X-37B Orbital Test Vehicle Scheduled to Launch [online], spaceforce.mil, 6 maja 2020 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  51. ↑ Jonathan McDowell, Jonathan's Space Report No. 779 [online], planet4589.org, 14 czerwca 2020 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  52. ↑ Miranda Paige, Cadets from the U.S. Air Force Academy build satellite operating in space [online], www.kktv.com, 3 listopada 2021 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  53. ↑ Upgraded X-37B spaceplane rockets into orbit aboard Atlas 5 launcher – Spaceflight Now [online] [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  54. ↑ X-37B orbital test vehicle concludes sixth successful mission [online], spaceforce.mil, 12 listopada 2022 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  55. ↑ UPDATE: SpaceX Falcon Heavy launch on hold for USSF-52 mission – SatNews [online], news.satnews.com [dostęp 2025-03-15].
  56. ↑ Now targeting no earlier than Thursday, December 28 for Falcon Heavy to launch USSF-52 to orbit from Florida [online], X, 16 grudnia 2023 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  57. ↑ Sandra Erwin, SpaceX launches U.S. military spaceplane on Falcon Heavy rocket [online], SpaceNews, 29 grudnia 2023 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  58. ↑ Jonathan McDowell, Congrats to Tomi Simola for locating the secret X-37B spaceplane. OTV 7 is in a 323 x 38838 km x 59.1 deg orbit. Could be testing out a new HEO IR sensor for future early warning satellites - just a wild speculation on my part here. [online], X, 9 lutego 2024 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  59. ↑ Theresa Hitchens, Secretive space plane X-37B to test 'first of a kind' maneuvers for shifting orbits [online], Breaking Defense, 10 października 2024 [dostęp 2025-03-15] (ang.).
  60. ↑ X-37B Orbital Test Vehicle concludes seventh successful mission, „United States Space Force” [dostęp 2025-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2025-03-12] (ang.).
  61. ↑ Boeing X-37 / X-40 [online], www.designation-systems.net [dostęp 2025-03-08].
  62. ↑ Smithsonian Magazine, Mike Klesius, Space Shuttle Jr. [online], Smithsonian Magazine [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  63. ↑ X-37B Orbital Test Vehicle [online], af.mil, 21 maja 2010 [dostęp 2025-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2014-06-26] (ang.).
  64. ↑ Nancy Atkinson, Air Force’s Secret X-37B Space Plane Launches on Third Mission [online], universetoday.com, 11 grudnia 2012 [dostęp 2025-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-14] (ang.).
  65. ↑ a b Leonard David, Secretive US X-37B Space Plane Could Evolve to Carry Astronauts [online], Space.com, 7 października 2011 [dostęp 2025-03-08] (ang.).
  66. ↑ Boeing vs. Boeing [online], citizensinspace.org, 25 marca 2012 [dostęp 2025-03-08] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-06] (ang.).
  67. ↑ NASA Selects Boeing for American Recovery and Reinvestment Act Award to Study Crew Capsule-based Design [online], MediaRoom [dostęp 2025-03-08].
  68. ↑ Five Vehicles Vie For Future Of U.S. Human Spaceflight | Aviation Week Network [online], aviationweek.com [dostęp 2025-03-08].
  69. ↑ Boeing and SpaceX Selected to Build America’s New Crew Space Transportation System – Commercial Crew Program [online], blogs.nasa.gov, 16 września 2014 [dostęp 2025-03-08] (ang.).


Amerykańskie badawcze statki powietrzne z oznaczeniem X (X-plane)
Konstrukcje pilotowane
Konstrukcje bezpilotowe
Pociski rakietowe
Program kosmiczny NASA
Projekty utajnione
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Boeing_X-37&oldid=76802270”