Bogudzięki (rejon świsłocki)
.jpg) Dwór | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 52°56′47,8″N 24°22′43,9″E/52,946611 24,378861
| |
_(2).jpg)
Bogudzięki (biał. Багудзенкі, Bahudzienki; ros. Богуденки, Bogudienki) – nieistniejący obecnie majątek[1][2] na Białorusi, w rejonie świsłockim obwodu grodzieńskiego[3], przyłączony w 1945 roku do Porozowa. Na jego terenie stał zachowany do dziś dwór nad rzeką Roś.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1845 roku Bogudzięki należały do Józefa Kalenkiewicza[4]. Później, jako część dóbr Hornostajewicze[5][6], (do których należał również Porozów) były przez kilka pokoleń w XIX wieku własnością rodziny Buttowt-Andrzeykowiczów herbu Łodzia. Przedostatnim ich właścicielem był Tadeusz Buttowt-Andrzeykowicz (Andrzejkowicz, zm. w 1920 roku), ostatnim – jego syn, Witold (zm. w 1945 roku).
Przed rozbiorami Bogudzięki wchodziły w skład województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej[2]. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku znalazły się na terenie guberni słonimskiej (1796), litewskiej (1797–1801), a później grodzieńskiej (1801–1915) Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Bogudzięki wróciły do Polski, należały do gminy Porozów powiatu wołkowyskiego województwa białostockiego. Od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi.
W 1945 roku Bogudzięki zostały przyłączone do Porozowa[2].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Według miejscowej legendy nazwa majątku pochodziła od Adama i Ewy: po wypędzeniu z raju i długiej wędrówce, stanęli na wzgórku pod brzozami i krzyknęli: „Bogu dzięki – już Porozów widać”[2].
Dwór[edytuj | edytuj kod]
Drewniany dwór w stylu neobarokowym został zbudowany przez Tadeusza Buttowt-Andrzeykowicza w drugiej połowie XIX wieku lub na przełomie XIX i XX wieku (po 1875 roku)[1]. Jest to budynek drewniany, parterowy, wzniesiony na wysokiej podmurówce, na planie prostokąta (o powierzchni ponad 500 m²), piętnastoosiowy, kryty wysokim łamanym dachem, nawiązujący do tradycyjnych siedzib ziemiańskich. Po bokach domu znajdują się dwa alkierze z niedużymi dwukondygnacyjnymi wieżyczkami o spiczastych dachach. Przy wejściu głównym czterokolumnowy portyk, nad którym znajduje się niewielka mansarda. Od strony ogrodu znajdują się trzy ryzality – środkowy – pięciościenny, i dwa boczne – trójścienne. Elewacje budynku są bogato zdobione detalami rzeźbionymi w drewnie.
Wewnątrz cały środek domu zajmowało jedno wielkie pomieszczenie, służyło zarówno jako sień, sala balowa jak i living room[2]. Pierwotny układ wnętrz nie zachował się[7]. Po II wojnie światowej w budynku zorganizowano szpital. Od 2002 roku budynek jest opuszczony i niszczeje. W 2014 roku obiekt został kupiony przez białoruskie przedsiębiorstwo „Sorbje” za 367 milionów rubli białoruskich (około 80 tys. zł). Nowy właściciel zamierza w ciągu dwóch lat uruchomić tu ośrodek rekreacyjny[8].
Za dworem znajduje się niewielki (ponad 4 ha) park regularny z systemem krzyżujących się alej[1] z bardzo sędziwych lip i kasztanów, liczących 150–180 lat, oraz szerokiej (o szerokości 10 m) alei wjazdowej, wysadzanej starymi brzozami[2].
Dwór znajduje się na północnym skraju Porozowa[3], półtora kilometra od jego centrum.
Majątek w Bogudziękach jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Uroczysko Bogudzięki (Porozów) na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-09-19].
- ↑ a b c d e f g Bogudzięki, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 189–190, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ a b Усадьба Бутовт-Андрейковичей "Богуденки". Atlas Białorusi. [dostęp 2015-09-19]. (ros.).
- ↑ Bogudzięki. Dwory i pałace pogranicza. [dostęp 2015-09-26].
- ↑ Bogudzięki 6.), chutor, okręg policyjny i dobra Hornostajewicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 179.
- ↑ Hornostajewicze (...) dobra Andrzejkowiczów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 577.
- ↑ Збор помнiкаў гiсторыi i культуры Беларусі. Гродзенская вобласць. Mińsk: Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1986, s. 289–290. (biał.).
- ↑ Туристический комплекс появится в старинной усадьбе Богуденки Свислочского района. 2014-12-11. [dostęp 2015-09-19]. (ros.).