Przejdź do zawartości

Bogusław Linda

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bogusław Linda
Ilustracja
Bogusław Linda (2018)
Data i miejsce urodzenia

27 czerwca 1952
Toruń

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta

Współmałżonek

Lidia Popiel

Lata aktywności

od 1973

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Odcisk dłoni w alei gwiazd w Międzyzdrojach
Gwiazda Bogusława Lindy na Alei Gwiazd w Krakowie

ⓘBogusław Linda (ur. 27 czerwca 1952 w Toruniu) – polski aktor, reżyser, scenarzysta teatralny i filmowy, komik i pedagog.

Bywa określany „jednym z najpopularniejszych polskich aktorów filmowych”[1], uchodzi także za „idola młodzieży lat 90.”[2] i „idola pokolenia »„Solidarności”«”[3]. Występował w filmach twórców, takich jak Krzysztof Kieślowski, Agnieszka Holland, Andrzej Wajda, Maciej Ślesicki, Patryk Vega i Władysław Pasikowski. Współzałożyciel i wykładowca Warszawskiej Szkoły Filmowej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 27 czerwca 1952 w Toruniu[4], gdzie ukończył II Liceum Ogólnokształcące. W 1975 ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie[4], w spektaklu dyplomowym Szewcy zagrał Sajetana[5].

Podczas studiów nawiązał współpracę z krakowskim Teatrem Starym, w którym debiutował w 1975 rolą Teofila Dąbrowskiego w Białych ogrodach w reżyserii Romany Próchnickiej[5], grał też młodego oficera w Warszawiance Stanisława Wyspiańskiego w reż. Henryka Tomaszewskiego i Mikołka w Zbrodni i karze Fiodora Dostojewskiego w reż. Macieja Prusa[6][5]. W latach 1978–1981 grał w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu w sztukach, takich jak Czarodziejska góra Thomasa Manna czy Ameryka Franza Kafki[5]. W 1979 zadebiutował jako reżyser teatralny spektaklem Szelmostwa Skapena Moliera, wystawianym przez wrocławską PWST[7]. W latach 1980–1983 był aktorem warszawskiego Teatru Studio[8][7].

Na ekranie zadebiutował rolą halabardnika w serialu Czarne chmury (1973). Następnie zagrał w polsko-norweskim filmie Haakona Sandoya Dagny (1976)[7]. Pierwsze ważne role zagrał w filmach Agnieszki Holland: anarchistę Gryziak w Gorączce (1980) i kalekę wyrzuconego poza margines społeczeństwa w Kobiecie samotnej (1981)[9]. Następnie wcielił się na ekranie w bohaterów „naznaczonych egzystencjalnym niepokojem, zmuszonych do beznadziejnych zmagań z wrogą rzeczywistością”: Dzidka w Człowieku z żelaza (1981) Andrzeja Wajdy, Witka Długosza w Przypadku (1981) Krzysztofa Kieślowskiego i Klemensa Króla w Matce Królów (1982) Janusza Zaorskiego[10]. W 1982 wyjechał na kilka miesięcy do Paryża, gdzie zagrał Louis de Saint-Justa w filmie Andrzeja Wajdy Danton (1983)[11]. Aktorskie emploi wrażliwca próbował przełamać rolą groźnego przestępcy Jerzego Malika w filmie Jacka Bromskiego Zabij mnie glino (1987).

Linda (2006)

Zadebiutował jako reżyser filmowy krótkometrażowym dramatem telewizyjnym Koniec (1990)[12]. Następnie wyreżyserował film kinowy Seszele (1991)[13], który zebrał mieszane recenzje wśród krytyków[12].

Rola Franza Maurera, esbeka z zasadami, w Psach (1992) Władysława Pasikowskiego ukształtowała wizerunek Lindy jako cynicznego „twardziela”[14]. Ugruntował go rolami w filmach: Psy 2. Ostatnia krew (1994), Sara (1997), Pułapka (1997) i Demony wojny według Goi (1998). W Sarze zaprezentował talent wokalny, śpiewając własną interpretację piosenki Leonarda Cohena „I’m Your Man”[15]. W latach 90. uznanie krytyki przyniosły mu role filmowe: sztukmistrza Stygmy w Jańciu Wodniku (1993) Jana Jakuba Kolskiego, Michała Suleckiego w Tacie (1995) Macieja Ślesickiego, księdza Robaka w Panu Tadeuszu (1999) Andrzeja Wajdy i Ryśka Rudego w komedii wojennej Złoto dezerterów (1998) Janusza Majewskiego. Podczas Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach w 1996 odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd.

W 1998 zrealizował dla Telewizji Polskiej serial dokumentalny Projekt X[16], składający się z 13 reportażów nagranych przez aktora podczas podróży po świecie[17].

W 2001 pojawił się w roli gangstera Alexa w filmie Władysława Pasikowskiego Reich, Petroniusza w filmie Jerzego Kawalerowicza Quo Vadis i policjanta w filmie drogi Sezon na leszcza. W 2002 nagrał piosenkę „Gdzie mam szukać cię” wspólnie z ukraińską skrzypaczką Assią Akhat. Jesienią 2002 na antenie TVN prowadził talk-show Co ty wiesz o gotowaniu, czyli Linda w kuchni[18], który został zdjęty z ramówki po sześciu odcinkach z powodu niskiej oglądalności[19].

W 2005 zagrał rolę komediową w filmie Czas surferów oraz wystąpił w serialach komediowych: Dziki i Dziki 2: Pojedynek, a także nagrał album studyjny pt. Las putas melancólicas z zespołem Świetliki. W 2006 wystąpił w polsko-amerykańskim westernie Letnia miłość i nakręcił film Jasne błękitne okna, w którym zagrał u boku Joanny Brodzik i Beaty Kawki. W 2009 zagrał podrywacza Cezarego w komedii Wojciecha Wójcika Randka w ciemno. 5 października 2009 z rąk sekretarza stanu w MKiDN Piotra Żuchowskiego odebrał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[20].

1 kwietnia 2011 premierę kinową miał film Macieja Ślesickiego Trzy minuty. 21:37, w którym wcielił się w rolę malarza. 19 kwietnia 2012 weszła do teatrów w Warszawie wyreżyserowana przez niego sztuka pt. Merlin Mongoł, będąca jego debiutem reżyserskim w sztuce teatralnej.

16 maja 2014 został odznaczony, a 26 maja tego samego roku – udekorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla polskiej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej i twórczej, i działalności społecznej”[21][22]. Został również uhonorowany w Alei Gwiazd w swym rodzinnym mieście Toruniu, gdzie na Rynku Staromiejskim odsłonił drugą z serii „katarzynek” – podpisów słynnych torunian.

Bogusław Linda w charakterystycznej skórzanej kurtce

Ostatnio aktor występuje w filmach Patryka Vegii i Władysława Pasikowskiego.

Wystąpił w prowadzonej w 2003 roku kampanii Pij mleko! Będziesz wielki[23]. W listopadzie 2017 wziął udział w akcji „Ramię w ramię po równość” Kampanii Przeciw Homofobii[24].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jest synem Aliny Lindy, profesor uniwersyteckiej[16]. Aktor chroni swoją prywatność i rzadko udziela wywiadów[25] i informacji o życiu osobistym. W młodości cieszył się powodzeniem u kobiet, w środowisku aktorskim słynął z romansów[26][27]. W 2000 wziął ślub z Lidią Popiel, którą poznał na planie filmu Kroll. Mają córkę Aleksandrę (ur. 1992). Z poprzedniego małżeństwa ma dwóch synów: bliźniaków Mikołaja i Michała (ur. 1979)[28].

Pasjonuje się jeździectwem i łowiectwem. Uznawany jest za dobrego myśliwego i świetnego strzelca[29].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Aktor

[edytuj | edytuj kod]

Scenarzysta filmowy

[edytuj | edytuj kod]
Autograf Lindy z planu filmowego Crimen (1987)

Scenarzysta i reżyser teatralny

[edytuj | edytuj kod]

Reżyser filmowy

[edytuj | edytuj kod]

Gościnnie

[edytuj | edytuj kod]

Polski dubbing

[edytuj | edytuj kod]

Reklamy

[edytuj | edytuj kod]

Wystąpił w kampaniach reklamowych sieci restauracji fast food Burger King[32], producenta dżinsów Americanos[32], Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Winterthur[32], marki telewizyjnych kanałów filmowych Cinemax[32], suplementu diety Pharmaton Geriavit[32], producenta wódki Bols Platinum[32], marki samochodowej Renault[32] i papierosów West.

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]
Albumy
Rok Tytuł Pozycja na liście
POL
2005 Las putas melancólicas (oraz Świetliki)
  • Data: 26 września 2005[33]
  • Wydawca: Universal Music Polska
 7[34]
Notowane utwory
Rok Tytuł Pozycja na liście
LP3
[35] 		SLiP
[36]
2005 „Filandia” (oraz Świetliki) 7 5
2006 „Delikatnienie” (oraz Świetliki) 6 31

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody filmowe i nominacje

[edytuj | edytuj kod]
Autograf Lindy w Piernikowej Alei Gwiazd w Toruniu
  • 1981: Nagroda Złote Lwy 8 FPFF za rolę w filmie Gorączka
  • 1987: Nagroda Złote Lwy 12 FPFF za rolę w filmie Magnat
  • 1987: Nagroda Złote Lwy 12 FPFF za rolę w filmie Przypadek
  • 1988: Nagroda Złote Lwy 13 FPFF za rolę w filmie Kobieta samotna
  • 1988: Nagroda Szefa Kinematografii za rolę w filmie Zabij mnie glino
  • 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie Kanalia
  • 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie In flagranti
  • 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie Kroll
  • 1991: Nagroda na Festiwal Młodości w Kijowie za film In flagranti
  • 1992: Nagroda Złote Lwy 17 FPFF w kategorii:pierwszoplanowa rola męska w filmie Psy
  • 1994: Nagroda Valenciennes w kategorii: najlepsza główna rola męska w filmie Psy
  • 1995: Nagroda Złote Lwy 20 FPFF w kategorii:pierwszoplanowa rola męska w filmie Tato
  • 2000: Nominacja: Orły w kategorii: najlepsza główna rola męska; za rok 1999 dla filmu Pan Tadeusz
  • 2001: Srebrny Bilet dla filmu Sezon na leszcza, nagroda Stowarzyszenia „Kina Polskie”
  • 2001: Nagroda Złote Lwy 26 FPFF dla filmu Sezon na leszcza w kategorii: najlepszy film komediowy
  • 2012: Złota Kaczka w kategorii: Najlepszy aktor filmów sensacyjnych
  • 2013: Festiwal Dwa Teatry: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za rolę Jerzego w spektaklu Bezdech w reżyserii Andrzeja Barta[37]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Bogusław Linda w bazie filmpolski.pl
  2. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 82.
  3. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 84.
  4. ↑ a b Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 5.
  5. ↑ a b c d Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 101.
  6. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 23.
  7. ↑ a b c Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 102–103.
  8. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 29.
  9. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 35, 79.
  10. ↑ B. Kosecka, Bogusław Linda, s. 337.
  11. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 41.
  12. ↑ a b Jacek Lutomski: Gwiazdy w zbliżeniu. Portrety aktorów i reżyserów polskich. Barbara Hollender (autorka rozdziału). Warszawa: Wydawnictwo Presspublica, 1995, s. 104. ISBN 83-86038-09-8.
  13. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 37, 38.
  14. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 81.
  15. ↑ Sara w bazie filmpolski.pl
  16. ↑ a b Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 12. ISBN 83-7337-452-3.
  17. ↑ Projekt X. filmpolski.pl. [dostęp 2020-07-06]. (pol.).
  18. ↑ Co ty wiesz o gotowaniu.
  19. ↑ Pożegnanie z Lindą.
  20. ↑ Gloria Artis dla aktorów. tvp.info, 5 października 2009. [dostęp 2012-12-29].
  21. ↑ M.P. z 2014 r. poz. 757.
  22. ↑ Prezydent: To dobre lata dla polskiej kultury / Ordery i odznaczenia / Aktualności / Archiwum Bronisława Komorowskiego / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [online], prezydent.pl [dostęp 2017-11-22].
  23. ↑ Pij mleko! Będziesz wielki. wirtualnemedia.pl, 2004-12-06. [dostęp 2022-04-24].
  24. ↑ „Jeśli ludzie się kochają, to ich prywatna sprawa. Nie nam wtykać w to nos”. Bogusław Linda Sojusznikiem LGBT. newsweek.pl, 2017-11-14. [dostęp 2017-11-14].
  25. ↑ Oskar Maya: Jest jeden powód, dla którego Lindzie od lat uchodzi więcej niż innym aktorom. Za co kochamy „Bogusia”?. natemat.pl, 2017-01-12. [dostęp 2020-07-06]. (pol.).
  26. ↑ Monika Jaruzelska i Bogusław Linda: najbardziej strzeżony romans lat 80. [online], plejada.pl, 27 sierpnia 2020 [dostęp 2020-12-13] (pol.).
  27. ↑ Wszystkie kobiety Lindy [online], se.pl [dostęp 2020-12-14].
  28. ↑ Bogusław Linda ma dwóch synów bliźniaków [online], OnetKobieta, 25 października 2012 [dostęp 2020-12-13] (pol.).
  29. ↑ Adam Jaworski „Myśliwy strzela i… serce go boli”, [w:] Kronika Tygodnia – Zamość 20.10.2009, https://web.archive.org/web/20141211124137/http://www.roztocze.net/newsroom.php/27402_My%C5%9Bliwy_strzela_i%E2%80%A6_serce_go_boli_.html.
  30. ↑ Powidoki w bazie filmpolski.pl [dostęp 2016-10-10].
  31. ↑ „Psy 3. W imię zasad”: Linda i Pazura na pierwszych zdjęciach z planu. Onet.pl. [dostęp 2019-07-15].
  32. ↑ a b c d e f g Bogusław Linda podpisał kolejny kontrakt reklamowy. plejada.pl, 2015-05-30. [dostęp 2020-07-06]. (pol.).
  33. ↑ Płyta Las putas melancólicass – Świetliki. muzyka.onet.pl. [dostęp 2013-10-25].
  34. ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 02.01.2006 – 08.01.2006. olis.onyx.pl. [dostęp 2013-10-25].
  35. ↑ LP3 – Statystyki dla wykonawcy Świetliki i Bogusław Linda. lp3.pl. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  36. ↑ SLiP – Statystyki dla wykonawcy Świetliki feat. Linda. radioszczecin.pl. [dostęp 2013-10-25].
  37. ↑ Dwa Teatry: Tango Mrożka i Mewy Akunina najlepsze. Wprost, 2013-06-04. [dostęp 2013-08-03].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Stanisław Zawiśliński, Maciej Parowski: Powiedzmy Linda. 1994. ISBN 83-901562-1-0.
  • Kosecka B., Bogusław Linda, [w:] Słownik filmu pod. R. Syski, Kraków 2005, s. 337–338.
  • Wakar J., Wyblakły uśmiech Bogusława Lindy, „Kultura” (dodatek do „Dziennik. Europa-Polska-Świat”), nr z dn. 12.01.2007, s. 76–77.
  • Stanisław Zawiśliński, Powiedzmy Linda, Warszawa, Taurus, 1994.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bogusław_Linda&oldid=75529062”