Bogusław VIII
 Bogusław VIII na obrazie z 1598 r. | |
| książę stargardzki | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik |
wyodrębnione z Księstwa Słupskiego |
| Następca |
on sam, Barnim V |
| książę słupski | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| książę stargardzki | |
| Okres | |
| Poprzednik |
on sam, Barnim V |
| Następca | |
| książę słupski | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Adelajda Welf |
| Żona |
Zofia holsztyńska |
| Dzieci |
Bogusław IX, Adelajda, |
Bogusław VIII zwany Magnusem (ur. w okr. 1363–1364, najp. 1368, zm. 11 lutego 1418[1]) – książę stargardzki i słupski, syn Bogusława V, księcia pomorskiego, i Adelajdy Welf.
Życie i panowanie[edytuj | edytuj kod]
Syn Bogusława V i Adelajdy, księżniczki brunszwickiej. Młodszy brat przyrodni Kaźka słupskiego. Od 1377 książę stargardzki, wraz z bratem Barnimem V. Po śmierci starszego brata Warcisława VII w 1395 - książę słupski. Tamże rządził do 1402, kiedy w wyniku podziału księstwa otrzymał dzielnicę stargardzką. Po śmierci brata w 1403 ponownie objął rządy w Słupsku[2].
Na początku 1386 został wybrany biskupem kamieńskim, ale ustąpił wobec nominata papieskiego, biorąc ziemie biskupstwa i kapituły w zarząd administracyjny dóbr. Było to spowodowane brakiem wszystkich święceń kapłańskich, które zaważyły nad dalszym pełnieniem przez niego funkcji biskupa. Zarządzając dobrami kościelnymi, dopuścił się wielu nadużyć i aż do śmierci znajdował się pod klątwą biskupa (22 czerwca 1418). W latach 90. XV w. porzucił stan duchowny i ożenił się z Zofią holsztyńską[2].
W 1386 wraz z bratem Warcisławem VII zawarł sojusz z Krzyżakami, licząc, że z jego pomocą uda mu się zdobyć ziemie pozostałe po Kaźku słupskim. W 1390 przeszedł już jednak na stronę Korony Królestwa Polskiego. W 1392 dzierżawił Bydgoszcz, a w 1395 został sprzymierzeńcem Władysława Jagiełły[3], gdzie osiem lat później został jego dworzaninem, zobowiązując się wspierać go zbrojnie przeciwko Krzyżakom (układ z 1403). Próbował wówczas bezskutecznie skierować handel bałtycki Polski - przez swój port w Darłowie[4][5].
W 1409 ponownie sprzymierzył się z Krzyżakami, by ich porzucić w 1410. Posiłkował Polaków i Litwinów w czasie bitwy pod Grunwaldem, a 29 sierpnia 1410 pod Malborkiem złożył Jagielle hołd lenny, w którego wyniku otrzymał Lębork i Bytów (Ziemia lęborsko-bytowska) oraz Człuchów, Biały Bór, Debrzno, Świdwin i Czarne. Poręczył za księcia szczecińskiego Kazimierza V i wyjednał zwolnienie go z polskiej niewoli - był to jedyny w historii dynastii Gryfitów przypadek, by dwaj jej członkowie walczyli w wojnie po przeciwnych stronach[4][5].
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Z małżeństwa z Zofią holsztyńską[1], córką Henryka Żelaznego, hrabiego Holsztynu i Ingeborgi, córki Albrechta I meklemburskiego zostawił liczne potomstwo:
- Bogusława IX (ur. najp. 1405, zm. 7 grudnia 1446) – księcia stargardzkiego i słupskiego,
- Adelajdę (ur. najp. 1410, zm. 1447) – żonę Henryka X Rumpolda (Młodszego), księcia głogowskiego oraz Bernarda II, księcia sasko-lauenburskiego,
- Ingeborgę (ur. w okr. 1413–1414, zm. przed 27 marca 1452) – żonę Henryka, księcia meklemburskiego na Stargardzie,
- NN (syna, synów?) – zmarłego, bądź zmarłych w dzieciństwie,
- NN, córkę (ur. w okr. 1414–1418, zm. ?),
- Annę (ur. najp. 1418, zm. w okr. 1484–1488) – prawdopodobnie ksienię cysterek koszalińskich[6].
Genealogia[edytuj | edytuj kod]
| Warcisław IV ur. w okr. 11–27 V 1291 zm. w okr. 31 VII–1 VIII 1326 |
Elżbieta ur. w okr. 1300–1304 zm. w okr. II–III 1355 lub przed 2 II 1356 |
Ernest I ur. w okr. 1297–1305 zm. 1361 |
Adelajda Everstein–Polle ur. przed 1325 zm. w okr. 29 IX 1373–1376 | ||||||||||
| Bogusław V ur. w okr. 1317–1318 zm. w okr. 3 II–24 IV 1374 |
Adelajda Welf ur. ok. 1341 zm. być może 5 II 1407 |
||||||||||||
| Zofia holsztyńska ur. po 1360, najwcz. ok. 1370 zm. 24 IX 1448 OO ok. 1398 |
Bogusław VIII (ur. w okr. 1363–1364, najp. 1368, zm. 11 II 1418) |
||||||||
| Bogusław IX ur. najp. 1405 zm. 7 XII 1446 |
Adelajda ur. najp. 1410 zm. 1447 |
Ingeborga ur. w okr. 1413–1414, zm. przed 27 III 1452 |
NN (syn, synowie?) | NN, córka ur. w okr. 1414–1418 zm. ? | |||||
| Anna ur. najp. 1418 zm. w okr. 1484–1488 |
|||||||||
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Bogusław VIII zmarł 11 lutego 1418. Według nowożytnej tradycji jego ciało zostało pochowane w nieoznaczonej ziemi, z uwagi na klątwę i wyklęcie. Według części badaczy został pochowany zapewne w katedrze kamieńskiej (M. Klemptzen, W, Jobst, A. Hiltebrand, L. Klücken, M. Wehrmann)[7], gdzie w rocznicę jego śmierci miano odprawiać mszę za darowany dwór kapitule kamieńskiej[8]. Istnieją również przesłanki o pochowaniu księcia w Darłowie po tym, jak tamtejsi kartuzi mieli wykraść jego ciało i złożyć na swojej ziemi[4][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 325-328.
- ↑ a b E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 325-326.
- ↑ B. Wachowiak (pod red.), Źródła do kaszubsko-polskich aspektów Pomorza Zachodniego do roku 1945, T. I, [w:] Z. Szultka (wyd.), Pomorze Zachodnie pod rządami książąt plemiennych i władców z dynastii Gryfitów, s. 123.
- ↑ a b c K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 73.
- ↑ a b J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 114.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 337-346.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, przyp. 70, s. 326.
- ↑ a b J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 115.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
Źródła[edytuj | edytuj kod]
- Wachowiak B. (pod red.), Źródła do kaszubsko-polskich aspektów Pomorza Zachodniego do roku 1945, T. I [w:] Pomorze Zachodnie pod rządami książąt plemiennych i władców z dynastii Gryfitów: (990-1121-1637-1648/1653), Szultka Z. (wyd.), Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, Wydawnictwo Poznańskie, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Poznań – Gdańsk 2006, ISBN 83-7177-459-1.
Opracowania[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Kozłowski, Jerzy Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, ISBN 83-03-00530-8, OCLC 189424372.
- Edward Rymar, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056.
- Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.
Literatura dodatkowa (opracowania)[edytuj | edytuj kod]
- Górski K., Bogusław VIII [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. 2, Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, Kraków 1936, s. 205, reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.
Literatura dodatkowa (online)[edytuj | edytuj kod]
- Madsen U., Bogislaw VIII. Herzog von Pommern-Rügenwalde (niem.), [dostęp 2012-03-01].
- Schmidt R., Bogislaw VIII. Herzog von Pommern (-Wolgast, östlich der Swine) (niem.), [w:] NDB, ADB Deutsche Biographie (niem.), [dostęp 2012-03-01].