Bojko Borisow
| ||
![]() Bojko Borisow (2019) | ||
Pełne imię i nazwisko | Bojko Metodiew Borisow | |
Data i miejsce urodzenia | 13 czerwca 1959 Bankja | |
Premier Bułgarii | ||
Okres | od 4 maja 2017 | |
Przynależność polityczna | Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii | |
Poprzednik | Ognjan Gerdżikow | |
Premier Bułgarii | ||
Okres | od 7 listopada 2014 do 27 stycznia 2017 | |
Przynależność polityczna | Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii | |
Poprzednik | Georgi Bliznaszki | |
Następca | Ognjan Gerdżikow | |
Premier Bułgarii | ||
Okres | od 27 lipca 2009 do 13 marca 2013 | |
Przynależność polityczna | Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii | |
Poprzednik | Sergej Staniszew | |
Następca | Marin Rajkow | |
Burmistrz Sofii | ||
Okres | od 8 listopada 2005 do 27 lipca 2009 | |
Przynależność polityczna | Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii | |
Poprzednik | Minko Gerdżikow (p.o.) | |
Następca | Minko Gerdżikow (p.o.) | |
![]() |
Bojko Metodiew Borisow, bułg. Бойко Методиев Борисов (wym. [ˈbɔjko mɛˈtɔdiɛf boˈrisof]; ur. 13 czerwca 1959 w Bankji) – bułgarski polityk, oficer policji, karateka, przedsiębiorca i działacz samorządowy. Od lipca 2009 do marca 2013, od listopada 2014 do stycznia 2017 i od maja 2017 premier Bułgarii. W latach 2001–2005 wiceminister spraw wewnętrznych w rządzie Symeona Sakskoburggotskiego, poseł do Zgromadzenia Narodowego 40., 41., 42., 43. i 44. kadencji, w latach 2005–2009 burmistrz Sofii. Założyciel i przewodniczący partii Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii (GERB).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wykształcenie, działalność zawodowa i społeczna[edytuj | edytuj kod]
W 1982 został absolwentem Wydziału Ochrony Przeciwpożarowej Wyższej Szkoły Służb Specjalnych przy bułgarskim Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, którą ukończył ze stopniem podporucznika. Niedługo potem rozpoczął pracę w sofijskim departamencie policji, gdzie został dowódcą plutonu, a następnie – kompanii.
Jednocześnie kontynuował naukę na swojej macierzystej uczelni, wówczas już działającej pod nazwą Akademia Policyjna. W 1990 obronił na niej pracę doktorską poświęconą psychofizycznemu treningowi sił operacyjnych[1]. W tym samym roku otrzymał awans na majora, a także objął stanowisko szefa sofijskiej policji.
W 1991 utworzył agencję ochrony IPON-1, która stała się największym bułgarskim przedsiębiorstwem w tej branży. Z jej usług korzystali m.in. były bułgarski komunistyczny przywódca Todor Żiwkow i były car Symeon Sakskoburggotski[2].
Od 1978 uczestniczył w turniejach karate i aktywnie angażował się w popularyzację tej dyscypliny sportowej. Pełnił m.in. funkcję trenera reprezentacji Bułgarii w karate, uzyskał również uprawnienia międzynarodowego sędziego. Jako piłkarz-amator okazjonalnie występował w klubie piłkarskim Witosza Bystrzyca. W 2011 został niespodziewanie wybrany na najlepszego piłkarza roku w Bułgarii, ale – jak sam stwierdził – był to protest przeciwko bardzo słabym wynikom reprezentacji Bułgarii[3].
Działalność polityczna do 2009[edytuj | edytuj kod]
W latach 2001–2005 zajmował stanowisko sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Ówczesny premier Symeon Sakskoburggotski zaproponował mu start z list swojej partii (Narodowy Ruch Symeona Drugiego) w wyborach parlamentarnych w 2005. Bojko Borisow przyjął propozycję, uzyskując mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego 40. kadencji.
Trzy miesiące później ze stanowiska burmistrza Sofii zrezygnował, również wybrany do parlamentu, Stefan Sofijanski. Bojko Borisow wziął udział w przedterminowych wyborach, w których zdecydowanie wygrał (uzyskał ponad 70% głosów)[4]. Liczni komentatorzy, w tym szczególnie z mediów zagranicznych, wskazując na skuteczną walkę z grupami przestępczymi, nazywało go „szeryfem”[5]. Pojawiały się głosy przewidujące, że Bojko Borisow będzie w przyszłości premierem Bułgarii[2]. Jako burmistrz Sofii doprowadził do zwiększenia budżetu miasta o 100%, ponadto w mieście znacznie wzrosła liczba inwestycji zagranicznych[1].
Pod koniec 2006, niezadowolony z kierunku, w którym zmierzał Narodowy Ruch na rzecz Stabilności i Postępu, zaangażował się w tworzenie nowej partii – Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii (GERB). Bojko Borisow został nieformalnym liderem, w której formalne przywództwo objął Cwetan Cwetanow[6]. Formalne przewodnictwo w partii Bojko Borisow objął po kilku latach – 10 stycznia 2010[7].
GERB od czasu powstania zaczął zyskiwać na popularności kosztem m.in. rządzącej Bułgarskiej Partii Socjalistycznej, oskarżanej o przyzwolenie na korupcję i marnotrawienie funduszy europejskich[1]. Bojko Borisow, głoszący hasła zwalczania przestępczości zorganizowanej i reformy wymiary sprawiedliwości, poprowadził swoją partię do zwycięstw w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2007 (21,69%) i w 2009 (24,36%), a następnie do zdecydowanej wygranej wyborach parlamentarnych w 2009 (39,71%), w których również uzyskał mandat poselski[8]. GERB uzyskał wówczas 116 mandatów w 240-osobowym parlamencie, Bojko Borisow ogłosił wkrótce po głosowaniu, iż stanie na czele nowego rządu[9].
Działalność polityczna od 2009[edytuj | edytuj kod]
27 lipca 2009 jego mniejszościowy i monopartyjny gabinet otrzymał wotum zaufania, poza macierzystym ugrupowaniem wsparli go deputowani Niebieskiej Koalicji, Porządku, Prawa i Sprawiedliwości oraz Ataki[10]. 20 lutego 2013 Bojko Borisow podał się wraz z całym rządem do dymisji, która została przyjęta przez parlament następnego dnia[11]. Do rezygnacji doszło po kilkunastu dniach protestów w reakcji na podwyżki cen energii elektrycznej i po skrytykowanej przez premiera interwencji policji, w wyniku której kilkanaście osób zostało rannych[12]. Ustępując, Bojko Borisow zadeklarował, że nie chce być częścią władzy, „pod rządami której policja bije ludzi na ulicach”[13]. 13 marca 2013 prezydent Rosen Plewneliew powołał nowy gabinet na czele z Marinem Rajkowem, którego mandat został wyznaczony do czasu organizacji wcześniejszych wyborów parlamentarnych[14][15].
Kierowany przez Bojka Borisowa GERB zwyciężył w wyborach z 12 maja 2013[16], jednakże ugrupowanie to znalazło się w opozycji wobec nowego rządu z Płamenem Oreszarskim na czele. Gabinet socjalistów przetrwał kilkanaście miesięcy, upadł w sierpniu 2014, co skutkowało kolejnymi przedterminowymi wyborami do Zgromadzenia Narodowego. W głosowaniu z 5 października 2014 GERB ponownie zajął pierwsze miejsce[17], a jego lider czwarty raz z rzędu został wybrany do parlamentu. Po kilku tygodniach rozmów koalicyjnych jego ugrupowanie podpisało umowę koalicyjną z Blokiem Reformatorskim, a także porozumienia z Alternatywą na rzecz Bułgarskiego Odrodzenia i Frontem Patriotycznym. Umożliwiło to powołanie nowego rządu, na czele którego stanął ponownie Bojko Borisow[18]. 7 listopada 2014 gabinet ten uzyskał wotum zaufania[19].
W listopadzie 2016, po porażce kandydatki partii GERB Cecki Caczewej w wyborach prezydenckich, Bojko Borisow podał się do dymisji z urzędu premiera[20]. 2 grudnia 2016 otrzymał od prezydenta ponownie mandat do utworzenia rządu, jednak nie podjął się tego. Również dwóch kolejnych wskazanych kandydatów nie było w stanie stworzyć nowego gabinetu[21]. Wskutek tego nowo zaprzysiężony prezydent Rumen Radew 24 stycznia 2017 rozpisał nowe wybory parlamentarne na dzień 26 marca 2017, a na premiera rządu przejściowego powołał Ognjana Gerdżikowa[22].
GERB zwyciężył w tych wyborach z wynikiem 32,7% głosów, co przełożyło się na 95 mandatów[23], Bojko Borisow ponownie zdobył mandat deputowanego[24]. Partia byłego premiera podjęła po wyborach rozmowy ze Zjednoczonymi Patriotami, skupiającymi partie narodowo-konserwatywne i nacjonalistyczne. Obie formacje w kwietniu 2017 podpisały porozumienie programowe[25], a następnie powołały trzeci rząd Bojka Borisowa, który rozpoczął urzędowanie 4 maja 2017[26].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Agnieszka Skieterska, Szeryf Bojko porządzi Bułgarią, „Gazeta Wyborcza” nr 157 z 7 lipca 2009.
- ↑ a b „Sheriff” mayor of Sofia gets involved in Bulgarian politics (ang.). wieninternational.at, 21 listopada 2007. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Bulgarian PM wins player of year but wants award annulled (ang.). bbc.com, 5 grudnia 2011. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Borisov becomes Sofia mayor (ang.). sofia-life.com. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Boyko Borissov – the Sheriff of the State (ang.). standartnews.com, 25 lutego 2002. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Leaders of Bulgaria (ang.). zarate.eu. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Бойко Борисов е новият председател на ГЕРБ (bułg.). dariknews.bg, 10 stycznia 2014. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Окончателни резултати за страната (bułg.). pi2009.cik.bg. [dostęp 2014-11-06].
- ↑ Борисов: Поемам отговорността на премиер (bułg.). dir.bg, 5 lipca 2009. [dostęp 2014-07-18].
- ↑ New Bulgarian Prime Minister Boiko Borissov’s Cabinet takes office (ang.). sofiaecho.com, 27 lipca 2009. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Bulgarian parliament accepts resignation of Boyko Borisov’s government (ang.). thenews.com, 22 lutego 2013. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Bulgaria government to resign, PM Boiko Borisov says (ang.). bbc.com, 20 lutego 2013. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Bułgaria: obalili premiera i wybrali go ponownie. Ale zwycięzcy wyborów trudno będzie utworzyć rząd. wyborcza.pl, 13 maja 2013. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Bulgarian President Plevneliev names ambassador Marin Raikov as caretaker prime minister (ang.). sofiaglobe.com, 12 marca 2013. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Bulgarian president names new caretaker government (ang.). bbc.com, 12 marca 2013. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Резултати от избори за народни представители 12.05.2013 г. (bułg.). results.cik.bg. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ 100% протоколи: ГЕРБ-32.66%, а БСП-15.41% (bułg.). nobinite.bg, 6 października 2014. [dostęp 2014-10-06].
- ↑ Between West Hall and East Hall: Seven Reasons Why Bulgaria’s New Cabinet Is Unprecedented (ang.). novinite.com, 6 listopada 2014. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Bulgarian MPs Approve New Cabinet, Ministers Sworn In (ang.). novinite.com, 7 listopada 2014. [dostęp 2014-11-07].
- ↑ Bulgaria’s PM Borisov Steps Down (ang.). novinite.com, 14 listopada 2016. [dostęp 2016-11-14].
- ↑ December 2016 (ang.). rulers.org. [dostęp 2017-01-25].
- ↑ Ognyan Gerdzhikov is Bulgaria’s new interim PM, snap elections on March 26 (ROUNDUP) (ang.). hbcbg.com, 25 stycznia 2017. [dostęp 2017-01-25].
- ↑ Крайни резултати от парламентарни избори 2017 г. (bułg.). offnews.bg, 27 marca 2017. [dostęp 2017-03-27].
- ↑ Ето кои стават депутати в новия парламент (bułg.). novini.bg, 27 marca 2017. [dostęp 2017-03-27].
- ↑ The Negotiating Process Between GERB and United Patriots Has Been Completed (ang.). novinite.com, 13 kwietnia 2017. [dostęp 2017-05-03].
- ↑ Bulgarian National Assembly Votes Third Boyko Borisov Government into Office (ang.). novinite.com, 4 maja 2017. [dostęp 2017-05-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Бойко Методиев Борисов (bułg.). government.bg, 20 lipca 2009. [dostęp 2014-11-07].
- Бойко Борисов (bułg.). personi.dir.bg. [dostęp 2014-11-07].
|
|
|
|
- Policjanci
- Premierzy Bułgarii
- Burmistrzowie Sofii
- Deputowani 40. kadencji Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
- Deputowani 41. kadencji Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
- Deputowani 42. kadencji Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
- Deputowani 43. kadencji Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
- Deputowani 44. kadencji Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
- Politycy Narodowego Ruchu na rzecz Stabilności i Postępu
- Politycy partii GERB
- Urodzeni w 1959