50°34′08″N 23°06′17″E/50,568889 23,104722Bondyrz
| Artykuł | 50°34′8″N 23°6′17″E |
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°34'N, 23°6'E, 50°34'11.14"N, 23°6'20.48"E |
| - błąd | 2320 m |
| Odległość | 439 m |
| ||||
| ||||
 Muzeum Historyczne Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Zamojskiego | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  lubelskie
| |||
| Powiat | zamojski | |||
| Gmina | Adamów | |||
| Liczba ludności | ok. 810 | |||
| Strefa numeracyjna | 84 | |||
| Kod pocztowy | 22-442[1] | |||
| Tablice rejestracyjne | LZA | |||
| SIMC | 0884921 | |||
Położenie na mapie gminy Adamów  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu zamojskiego  | ||||
| 50°34′08″N 23°06′17″E/50,568889 23,104722
| ||||
Bondyrz – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Adamów,
Wieś w dolinie Wieprza, około 5 km na południowy zachód od Adamowa.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości pochodzi od rusińskiego słowa bondar oznaczającego bednarza[2].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0884938 | Gamlówka | część wsi |
| 0884944 | Kątek | część wsi |
| 0884950 | Kolonia Bondyrska | część wsi |
| 0884967 | Krakowska Ulica | część wsi |
| 0884973 | Mazury | część wsi |
| 0884980 | Miętałów | część wsi |
| 0884996 | Półko | część wsi |
| 0885004 | Rowy | część wsi |
| 0885010 | Ulica | część wsi |
| 0885027 | Warszawa | część wsi |
| 0885033 | Wygon | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1620 r. W 1670 r. wieś należała Piotra Latyczyńskiego, a w 1788 r. Bondyrz znajdował się w dobrach adamowskich hrabiego Antoniego Fortunata Tarnowskiego. Spis z 1827 r. notował wieś w powiecie zamojskim i parafii Krasnobród. Liczyła wówczas 66 domów i 452 mieszkańców. W 1885 r. istniał tutaj mały tartak parowy zatrudniający jednego pracownika. W 1888 r. powstała fabryka mebli giętych[5] założona przez Wilhelma Gebethnera z Warszawy. Produkowała ona meble składane, letniskowe, salonowe, wojskowe, drabiny itp. W 1906 r. zatrudniała 63 robotników. W 1920 r. bondyrski folwark należał do dóbr Witolda Łosia. Według spisu z 1921 r. we wsi było 116 domów i 790 mieszkańców, w tym 19 Żydów i 1 Ukrainiec, natomiast folwark liczył 3 domy i 95 mieszkańców, wyłącznie Polaków. We wrześniu 1975 r. została erygowana w Bondyrzu parafia rzymskokatolicka pw. Opatrzności Bożej, a w roku 1979 założono cmentarz grzebalny o powierzchni 0,55 ha. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Muzeum[edytuj | edytuj kod]
W Bondyrzu mieści się Muzeum Historyczne Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Zamojskiego im. Stanisława Prusa (ps. „Adam”), dowódcy 9 Pułku Piechoty AK Ziemi Zamojskiej. Muzeum zostało utworzone i było prowadzone przez Jana Sitka (zm. 2010[6]), który posiadał także pokaźne zbiory skamieniałości i minerałów.
Inne informacje[edytuj | edytuj kod]
W Bondyrzu znajduje się także zabytkowy młyn wodny i kościół parafialny pw. Opatrzności Bożej, zbudowany w stylu zakopiańskim w latach 1948–1949 według projektu Adama Klimka. Oprócz wyznawców kościoła rzymskokatolickiego są w Bondyrzu również Świadkowie Jehowy[7].
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
Bondyrz - kościół pw. Świętej Bożej Opatrzności
Pomnik poległych w II WŚ pracowników fabryki na terenie muzeum
Droga prowadząca przez wieś
_-_DSC04067_v1.jpg)
_-_DSC04039_v2.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 78 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, tom I, s.305, 1880 Warszawa
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ W dwudziestoleciu międzywojennym należała do firmy „Polski Przemysł Drzewny – Czerski i Jakimowicz” [1], po wojnie znacjonalizowana, funkcjonowała jako przedsiębiorstwo państwowe „Roztoczańska Fabryka Mebli w Bondyrzu”, obecnie „Fabryka Mebli Poznańscy Sp. z o.o.” [2].
- ↑ Pożegnanie Jana Sitka
- ↑ Nowa Gazeta Biłgorajska.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Niedźwiedź, Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego, Zamość: Oficyna Wydawnicza Kresy, 2003, s. 51, ISBN 83-906745-7-2, OCLC 836903923.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bondyrz w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, tom I, s.305, 1880 Warszawa
- Historia Bondyrza
| |||||||||||
_COA.png)