Borsucznik amerykański

Borsucznik amerykański
	Taxidea taxus
	(Schreber, 1777)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	łasicowate
Podrodzina	łasice
Rodzaj	Taxidea; Waterhouse, 1839
Gatunek	borsucznik amerykański
Synonimy
	Ursus taxus Schreber, 1777; Meles Taxus ß americanus Boddaert, 1784; Ursus labradorius Gmelin, 1788; Meles jeffersonii Harlan, 1825; Taxidea berlanderi Baird, 1858; Taxidea marylandica Gidley & Gaxin, 1933;
	Ursus taxus Schreber, 1777; Meles Taxus ß americanus Boddaert, 1784; Ursus labradorius Gmelin, 1788; Meles jeffersonii Harlan, 1825; Taxidea berlanderi Baird, 1858; Taxidea marylandica Gidley & Gaxin, 1933;
Podgatunki
	T. t. berlandieri Baird, 1858; T. t. jacksoni Schantz, 1946; T. t. jeffersonii (Harlan, 1825); T. t. marylandica Gidley & Gaxin, 1933; T. t. taxus (Schreber, 1777);
	T. t. berlandieri Baird, 1858; T. t. jacksoni Schantz, 1946; T. t. jeffersonii (Harlan, 1825); T. t. marylandica Gidley & Gaxin, 1933; T. t. taxus (Schreber, 1777);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Borsucznik amerykański^[4], borsuk amerykański^[5] (Taxidea taxus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych (Mustelidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Taxidea.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Takson po raz pierwszy opisany przez J. C. D. Schrebera w 1777 roku pod nazwą Ursus taxus^[6]. Jako miejsce typowe autor wskazał Labrador i Zatokę Hudsona^[6], ograniczone do Carman w Manitobie przez C. A. Longa^[7]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Taxidea^[8] utworzonego przez Waterhouse'a w 1838 roku^[9].

Gatunek typowy[edytuj | edytuj kod]

Ursus meles labradorius Gmelin, 1788 (= Ursus taxus Schreber, 1777)

Podgatunki[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniono pięć podgatunków T. taxus^[2]^[10] na podstawie różnic w wielkości czaszki i koloru owłosienia^[2]:

T. taxus taxus – Wielkie Równiny od Stanów Zjednoczonych do Kanady
T. taxus jeffersonii – zachodnie Stany Zjednoczone, południowa Kolumbia Brytyjska
T. taxus jacksoni – północno-środkowe Stany Zjednoczone, południowe Ontario w Kanadzie
T. taxus berlandieri – południowa część Stanów Zjednoczonych
T. taxus marylandica – podgatunek wymarły, szczątki znalezione w Cumberland Cave, w stanie Maryland w osadach plejstoceńskich^[2]

Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

W polskiej literaturze zoologicznej gatunek Taxidea taxus był oznaczany nazwą „borsuk amerykański”^[5]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi nadano nazwę „borsucznik amerykański” (rodzaj „borsucznik”), rezerwując nazwę „borsuk” dla rodzaju Meles^[4].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje prerie, półpustynie i góry od południowo-zachodniej Kanady po środkowy Meksyk. Długość jego ciała wynosi 600-730 mm, ogona do 105-135 mm, tylnych stóp 95-128 mm^[2]. Masa ciała 4-12 kg^[11]. Sierść szara lub rudawoszara, na pyszczku charakterystyczne wzory: białe i ciemne, podłużne, nieregularne pręgi bięgnące od jednego do drugiego ucha, przez środek głowy biegnie biały pasek od nosa po łopatkę.

Poza okresem godowym żyje samotnie w norach, poluje wieczorem na małe gryzonie i bezkręgowce, czasem zjada też korzonki i owoce. Ciąża trwa 8 miesięcy, od 1 do 7 młodych. Nadal licznie występuje.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Taxidea taxus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Charles A. Long. Taxidea taxus. „Mammalian Species”. 26, s. 1-4, 1973. (ang.).
↑ Taxidea taxus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 162. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ ^a ^b K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 29, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b J. C. D. Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. T. 3. Erlangen: Wolfgang Walther, 1778, s. ryc. 142, s. 520. (niem.).
↑ C. A. Long. Taxonomic revision of the North American badger, Taxidea taxus. „Journal of Mammalogy”. 59 (4), s. 725-729, 1972. DOI: 10.2307/1379211. (ang.).
↑ Taxidea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-08-11] (ang.).
↑ G. R. Waterhouse. On the Skull and Dentition of the American Badger (Meles Labradoria). „Proceedings of the Zoological Society of London”, s. 154, 1838. (ang.).
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Taxidea taxus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 11 sierpnia 2011]
↑ Nancy Shefferly: Taxidea taxus. Animal Diversity Web. [dostęp 2011-08-11].

[itis-1] Taxidea taxus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ms26-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Charles A. Long. Taxidea taxus. „Mammalian Species”. 26, s. 1-4, 1973. (ang.).

[iucn-3] Taxidea taxus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[miiz-4] Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 162. ISBN 978-83-88147-15-9.

[msz-5] K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 29, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[autorgatunek-6] J. C. D. Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. T. 3. Erlangen: Wolfgang Walther, 1778, s. ryc. 142, s. 520. (niem.).

[Long-7] C. A. Long. Taxonomic revision of the North American badger, Taxidea taxus. „Journal of Mammalogy”. 59 (4), s. 725-729, 1972. DOI: 10.2307/1379211. (ang.).

[itis2-8] Taxidea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-08-11] (ang.).

[autorrodzaj-9] G. R. Waterhouse. On the Skull and Dentition of the American Badger (Meles Labradoria). „Proceedings of the Zoological Society of London”, s. 154, 1838. (ang.).

[msw-10] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Taxidea taxus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 11 sierpnia 2011]

[adw-11] Nancy Shefferly: Taxidea taxus. Animal Diversity Web. [dostęp 2011-08-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]