Muriki

Muriki
	Brachyteles
	Spix, 1823
	; Przedstawiciel rodzaju – muriki północny (B. hypoxanthus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Infrarząd	małpokształtne
Rodzina	czepiakowate
Podrodzina	czepiaki
Rodzaj	muriki
	Typ nomenklatoryczny
	Brachyteles macrotarsus Spix, 1823 (= Ateles arachnoides É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1806)
Synonimy
	Eriodes I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829; Erodes Bonaparte, 1831; Brachyteleus Elliot, 1913;
	Eriodes I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829; Erodes Bonaparte, 1831; Brachyteleus Elliot, 1913;
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Muriki^[5] (Brachyteles) – rodzaj ssaka naczelnego z podrodziny czepiaków (Atelinae) w obrębie rodziny czepiakowatych (Atelidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie w Brazylii^[6]^[7]^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic 46,1–51,4 cm, ogona 73,8–81 cm, długość ciała samców 47,8–49,7 cm, ogona 72,6–77,3 cm; masa ciała samic 6,9–8,8 kg, samców 9,2–10,2 kg^[8]^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1823 roku niemiecki przyrodnik Johann Baptist von Spix w książce swojego autorstwa o tytule Simiarum et Vespertilionum Brasiliensium species novae^[1]. Na gatunek typowy Spix wyznaczył (oznaczenie monotypowe) muriki pajęczego (B. arachnoides).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Brachyteles (Brachyteleus): gr. βραχυς brakhus „krótki”; τελος telos „koniec”; w aluzji do kciuka, który jest krótki lub nieobecny^[10].
Eriodes (Erodes): gr. εριωδης eriōdēs „wełnisty”, od εριον erion „wełna”; -οιδης -oidēs „przypominające”^[11]. Gatunek typowy: Eriodes hemidactylus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829 (= Ateles hypoxanthus Kuhl, 1820).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[12]^[9]^[6]^[5]:

Brachyteles arachnoides (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1806) – muriki pajęczy
Brachyteles hypoxanthus (Kuhl, 1820) – muriki północny

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Eriodes I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829.
↑ Nieuzasadniona poprawka Brachyteles Spix, 1823.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b J.B. von Spix: Simiarum et vespertilionum brasiliensium species novae, ou histoire naturelle des espèces nouvelles de singes et de chauves-souris observées et recueillies pendant le voyage dans l’intérieur du Brésil exécuté par ordre de S. M. le roi de Bavière dans les années 1817, 1818, 1819, 1820. Monachii: typis F.S. Hübschmanni, 1823, s. 36. (ang.).
↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Rapport fait à l’Académie des Sciences sur un Mémoire. „Annales des Sciences Naturelles”. 16, s. 224, 1829. (fr.).
↑ Ch.L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 14. (wł.).
↑ D.G. Elliot: A review of the primates. Cz. 2: Anthropoidea: Aotus to Lasiopyga. New York: American Museum of Natural History, 1913, s. 49, seria: Monograph series (American Museum of Natural History); nr 1. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 44. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 218. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Brachyteles. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-07].
↑ ^a ^b A.B. Rylands, R.A. Mittermeier, F.M. Cornejo, T.R. Defler, K.E. Glander, W.R. Konstant, L.P. Pinto & M. Talebi: Family Atelidae (Howlers, Spider and Woolly Monkeys and Muriquis). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 547–548. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 142. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 143.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 270.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-14]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Eriodes I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829.

[5] Nieuzasadniona poprawka Brachyteles Spix, 1823.

[Spix-1] J.B. von Spix: Simiarum et vespertilionum brasiliensium species novae, ou histoire naturelle des espèces nouvelles de singes et de chauves-souris observées et recueillies pendant le voyage dans l’intérieur du Brésil exécuté par ordre de S. M. le roi de Bavière dans les années 1817, 1818, 1819, 1820. Monachii: typis F.S. Hübschmanni, 1823, s. 36. (ang.).

[Geoffroy-2] I. Geoffroy Saint-Hilaire. Rapport fait à l’Académie des Sciences sur un Mémoire. „Annales des Sciences Naturelles”. 16, s. 224, 1829. (fr.).

[bon-4] Ch.L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 14. (wł.).

[ell-6] D.G. Elliot: A review of the primates. Cz. 2: Anthropoidea: Aotus to Lasiopyga. New York: American Museum of Natural History, 1913, s. 49, seria: Monograph series (American Museum of Natural History); nr 1. (ang.).

[Cichocki&inni-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 44. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 218. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Brachyteles. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-07].

[Rylands&inni-10] A.B. Rylands, R.A. Mittermeier, F.M. Cornejo, T.R. Defler, K.E. Glander, W.R. Konstant, L.P. Pinto & M. Talebi: Family Atelidae (Howlers, Spider and Woolly Monkeys and Muriquis). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 547–548. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[amw-11] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 142. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/151/mode/1up_143]-12] Palmer 1904 ↓, s. 143.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/278/mode/1up_270]-13] Palmer 1904 ↓, s. 270.

[mdd-14] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-14]. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]