Brahmarszi
Brahmarszi (sansk. ब्राह्मर्षि, wieszcz bramiński[1]) – nazwa zbiorowa dla klasy wedyjskich wieszczów i mędrców (ryszi), popularnych również w hinduizmie powedyjskim. Źródła nie są zgodne co do zasad kategoryzowania części ryszich jako brahmarszich[2], jak również co do liczebności wieszczów noszących taki tytuł[2].
Traktat Manudhrmaśastra objaśnia, iż kraj brahmarszich[3] (brahmarszideśa) to obszar leżący w dzisiejszych północnych Indiach pomiędzy stanami: Pendżab, Madhya Pradesh i Uttar Pradesh. Manusmryti wymienia w nim takie rejony jak Kurukszetra, kraj Pańćalów, kraj Śurasenów i kraj Matsjów[4]. Doskonalszym od kraju brahmarszich i dawanym za wzorcowy przykład jest Brahmawarta[5], który odpowiadałby Pendżabowi, rozumianemu jako kraina Indii północno-wschodnich zanim nastąpiło wyodrębnienie Pakistanu[6].
Grupy sformalizowane[edytuj | edytuj kod]
Grupa brahmarszich bywa identyczna lub częściowo wspólna z następującymi grupami mędrców i synów Brahmy (hinduistycznego boga stwórcy):
- manasaputra
- saptarszi
- nawabrahmarszi (dziewięciu brahmarszich)
- pradźapati (praojcowie)
Pochodzenie klanowe[edytuj | edytuj kod]
Przyporządkowanie do grupy wieszczów bramińskich może bazować na przynależności do klanu (sanskr. gotra). Tytuł brahmarszi przysługuje wtedy dla klanów następujących pięciu postaci:
Recepcja w nurtach hinduistycznych[edytuj | edytuj kod]
Vishwakarma Brahman Community[edytuj | edytuj kod]
Pięciu brahmarszich wskazywanych jest z imienia jako formy boga Wiśwakarmana:
- Sanaga Brahmarszi
- Sanatana Brahmarszi
- Abhuwanasa Brahmarszi
- Prathnasa Brahmarszi
- Suparnasa Brahmarszi[8].
Śaktyzm[edytuj | edytuj kod]
Postać z dzieła Ćandi Sapta Śati (Dewimahathmja), guru Sumedha, jest wskazywany jako przynależący do klasy brahmarszich[9].
Hinduizm tamilski[edytuj | edytuj kod]
- Sughar (lub Sukha) (o głowie papugi) - brahmarszi z nurtu hinduizmu tamilskiego[10].
Współcześnie żyjący brahmarszi[edytuj | edytuj kod]
Recepcja w literaturze przedmiotu[edytuj | edytuj kod]
- Niektórzy współczesnych z indyjskich autorów, jako najważniejszych brahmarszich, wskazują postacie wieszczów o imionach: Wasisztha, Wiśwamitra i Jadźńawalkhja[14].
- Wieszczem bramińskim określany jest Paraśara, ojciec Wjasy[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wieszcz. W: Słownik mitologii hinduskiej. Andrzej Ługowski (red. nauk.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1994, s. 206, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-20-2.
- ↑ a b Parsoon Prof. Shrikant: Visionaries of wisdom. Rishis and Rishikas. The Earliest Exponents of Hinduism, The Eternal Religion.. Wyd. 1. Delhi: Hindoology Books, 2009. ISBN 978-81-223-1072-6. (ang.).
- ↑ Sir Monier Monier-Williams: A Sanskrit-English Dictionary. Delhi: Motilal Banarasidass, 2002, s. 739. ISBN 81-208-0065-6. Cytat: the country of the Brahmarshis. (ang.).
- ↑ Lekcja druga. Krainy zacności i krainy ofiary / 19. W: Manu Swajambhuwa: Manusmryti, czyli traktat o zacności. Przełożył z oryginału sanskryckiego, wstępem przedmową, przypisami i słowniczkiem opatrzył Maria Krzysztof Byrski. Wyd. 1. Warszawa: PIW, 1985, s. 46, seria: Bibliotheca Mundi. ISBN 83-06-00997-5.
- ↑ Lekcja druga. Krainy zacności i krainy ofiary / 18. W: Manu Swajambhuwa: Manusmryti, czyli traktat o zacności. Przełożył z oryginału sanskryckiego, wstępem przedmową, przypisami i słowniczkiem opatrzył Maria Krzysztof Byrski. Wyd. 1. Warszawa: PIW, 1985, s. 46, seria: Bibliotheca Mundi. ISBN 83-06-00997-5.
- ↑ Przypisy. Lekcja druga / 19. W: Manu Swajambhuwa: Manusmryti, czyli traktat o zacności. Przełożył z oryginału sanskryckiego, wstępem przedmową, przypisami i słowniczkiem opatrzył Maria Krzysztof Byrski. Wyd. 1. Warszawa: PIW, 1985, s. 399, seria: Bibliotheca Mundi. ISBN 83-06-00997-5.
- ↑ The Formulation of the Group. W: John E. Mitchiner: Traditions of the Seven Ṛṣis. Wyd. 2. Delhi: Motilal Banarasidass, 2000, s. 87. ISBN 81-208-1762-1. (ang.).
- ↑ Raghuvir L.Chary Nasnolkar, Vishwakarma Brahman Samaj, The Artisanas of God, wyd. 1, Goa 2008, s. 8
- ↑ Karuna Sudha. The teachings of Sri Karunamayi, Bhagavati Sri Sri Sri Vijayeswari Devi, s. 64-66, cytat= This Brahmarṣi Sumedhasa repiled...
- ↑ http://shanthiraju.wordpress.com/thiruvannamalai/ (dostęp 2011-08-31)
- ↑ https://web.archive.org/web/20110927182807/http://www.pssmovement.org/pss/Movement/Brahmarshi_patriji.html Brahmarshi Subhash Patri (dostęp 2011-8-30)
- ↑ Wywiady i nauki (dostęp 2011-08-30)
- ↑ http://www.premnirmal.com/index.html (dostęp 2011-08-30)
- ↑ 1. Words of Introduction. W: E.T. Sankaran Kutty: A Glimpse on 101 Ancient rishis of Our Country. Wyd. 1. Mumbai: Bharatiya Vidya Bhavan, 2006, s. 2, seria: Banavan's Book University. ISBN 81-7276-386-7. (ang.).
- ↑ Barbara Grabowska: Ćandi, Sati, Parwati. Z dziejów literatury indyjskiej. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 102. ISBN 978-83-235-0846-5.