Brama Greków w Mdinie

Brama Greków w Mdinie
	nr rej. 1460 z 28.06.2013 (National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands)
Państwo	Malta
Miejscowość	Mdina
Typ budynku	Brama miejska
Styl architektoniczny	średniowieczny oraz barokowy
Architekt	Charles François de Mondion
Rozpoczęcie budowy	Średniowiecze
Ważniejsze przebudowy	1724
Właściciel	Rząd Malty
	Położenie na mapie Malty Brama Greków w Mdinie
	Położenie na mapie Morza Śródziemnego Brama Greków w Mdinie
	35°53′08,73″N 14°24′06,13″E/35,885758 14,401703
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brama Greków (malt. Bieb il-Griegi lub Il-Mina tal-Griegi, ang. Greeks Gate, wł. Porta dei Greci, łac. Porta Grecorum) – brama do ufortyfikowanego miasta Mdina na Malcie. Brama została zbudowana w okresie średniowiecza, a jej zewnętrzny portal został zbudowany w stylu barokowym w 1724 roku przez Charlesa François de Mondion. Mimo tego, tylna część bramy zachowuje swój pierwotny kształt, co czyni ją jedną z niewielu widocznych pozostałości średniowiecznych murów Mdiny.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Brama Greków jest jedną z trzech (obok Bramy Miejskiej i XIX-wiecznej bramy prowadzącej do stacji kolejowej) bram Mdiny. Znajduje się ona w pobliżu południowo-zachodniego narożnika miasta, a swoją nazwę otrzymała od małej greckiej społeczności, która kiedyś mieszkała w pobliżu bramy^[1]. Była ona jedynym wejściem do Mdiny, z którego mogli korzystać niewolnicy^[2].

W okresie średniowiecza, Brama Greków była obwarowana wieżą w kształcie litery "D", która była wykorzystywana aż do początku XVIII wieku, kiedy to umocnienia Mdiny zostały zmodernizowane przez inżyniera wojskowego i architekta Charlesa François de Mondion. Uważa się, że wieża nadal istnieje, pochłonięta przez wał obronny Mondiona. Mondion także umieścił barokowy portal na Bramie Greków, nadając jej obecny wygląd. Napis na bramie, który to upamiętnia, datowany jest na 1724^[3].

Brama Greków była odnawiana w okresie od stycznia do czerwca 2003 roku, przez Wydział Renowacji Ministerstwa Zasobów i Infrastruktury. Odnowienie kosztowało 15 000 Lm, a wchodziło w to sprzątanie bramy, zabezpieczenie elementów dekoracyjnych i usuwanie roślinności z dachu^[1]. Plany na kolejną renowację zostały wykonane w 2014 roku, kiedy rząd przeznaczył 1 mln euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na odnowienie Bramy Greków i jej otoczenia^[4]. Renowacja bramy rozpoczęła się pod koniec 2015 roku.

Obecnie Brama Greków jest zaliczona do narodowych zabytków I klasy. Jest również umieszczona w National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands^[5].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Brama Greków składa się z dwóch łukowatych bram połączonych ze sobą. Wewnętrzna brama nadal posiada oryginalne, średniowieczne cechy, w tym dwuspadowe sklepienie łukowe. Zewnętrzna brama posiada barokowy portal, ozdobiony różnymi herbami i łacińskimi napisami. Wаrtownia znajduje się wewnątrz przejścia między bramami^[5].

W górnej części Bramy Greków znajdują się freski i obrazy olejne, z których jeden to Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Anną i Trójcą Świętą, a drugi pokazuje chrzest św. Publiusza przez Pawła Apostoła w towarzystwie Łukasza Ewangelisty^[2].

Dojście do bramy odbywa się poprzez pas-de-souris („mysia dziura”), która jest czasami nazywana Zewnętrzną Bramą Greków. Była ona pierwotnie ochraniana przez wklęsłokątne place-of-arms (miejsce wewnątrz fortyfikacji, służące zebraniu żołnierzy) i była połączona z bramą poprzez kаponierę. Dzisiaj pas-de-souris zapewnia dostęp pojazdów kołowych do suchej fosy, a place-of-arms i kaponiera już nie istnieją^[6]. Brama była chroniona drewnianym, a la Vauban, mostem zwodzonym i fosą o stromych ścianach, ale została ona zasypana. Podziemna komora, do której most zwodzony był chowany, nadal istnieje^[5]. Brama posiada na miejscu swoje drewniane drzwi^[3].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Zewnętrzna Brama Greków
Rzeźby na zewnątrz Bramy Greków
Sanktuarium Madonny w Zewnętrznej Bramie Greków
Barokowy portal Bramy Greków
Brama Greków, jeśli patrzeć od miasta, pokazuje swoją oryginalną średniowieczną formę
Rewitalizacja terenu wokół Bramy Greków w 2013 roku
Brama Greków podczas renowacji w 2015 roku

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Brama Miejska w Mdinie

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Times of Malta. timesofmalta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-24)]. "Mdina Greeks Gate restored" (19 Cze 2003). Strona zarchiwizowana z oryginału 24 Sty 2016 (ang)
↑ ^a ^b Mdina Cathedral Contemporary Art Biennale. mdinabiennale.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-21)]. "Greeks Gate". Strona zarchiwizowana z oryginału 21 Gru 2015 (ang)
↑ ^a ^b Military architecture. militaryarchitecture.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-17)]. Stephen C. Spiteri "Porta Grecorum" (25 Maj 2010). Strona zarchiwizowana z oryginału 17 Mar 2011 (ang)
↑ Times of Malta. timesofmalta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-24)]. Juan Ameen "Plan to restore ancient Greek Gate at Mdina" (9 Mar 2015). Strona zarchiwizowana z oryginału 24 Sty 2016 (ang)
↑ ^a ^b ^c National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (PDF). culturalheritage.gov.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-14)]. "Greeks Gate – Mdina" (28 Cze 2013). Strona zarchiwizowana z oryginału 13 Lip 2015.
↑ National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (PDF). culturalheritage.gov.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-24)]. "Ditch – Mdina" (28 Cze 2013).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[tom2003-06-19-1] Times of Malta. timesofmalta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-24)]. "Mdina Greeks Gate restored" (19 Cze 2003). Strona zarchiwizowana z oryginału 24 Sty 2016 (ang)

[biennale-2] Mdina Cathedral Contemporary Art Biennale. mdinabiennale.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-21)]. "Greeks Gate". Strona zarchiwizowana z oryginału 21 Gru 2015 (ang)

[militaryarchitecture-3] Military architecture. militaryarchitecture.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-17)]. Stephen C. Spiteri "Porta Grecorum" (25 Maj 2010). Strona zarchiwizowana z oryginału 17 Mar 2011 (ang)

[ameen-4] Times of Malta. timesofmalta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-24)]. Juan Ameen "Plan to restore ancient Greek Gate at Mdina" (9 Mar 2015). Strona zarchiwizowana z oryginału 24 Sty 2016 (ang)

[nicpmi-5] National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (PDF). culturalheritage.gov.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-14)]. "Greeks Gate – Mdina" (28 Cze 2013). Strona zarchiwizowana z oryginału 13 Lip 2015.

[nicpmi2-6] National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (PDF). culturalheritage.gov.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-24)]. "Ditch – Mdina" (28 Cze 2013).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]