Breitungen/Werra
gmina | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Kraj związkowy | |||
Powiat | |||
Powierzchnia |
44,89 km² | ||
Wysokość |
250 m n.p.m. | ||
Populacja (31 grudnia 2014) • liczba ludności |
| ||
• gęstość |
107 os./km² | ||
Numer kierunkowy |
036848 | ||
Kod pocztowy |
98597 | ||
Tablice rejestracyjne |
SM, MGN | ||
Adres urzędu: Rathausstr. 2498597 Breitungen/Werra | |||
Położenie na mapie powiatu | |||
50°45′N 10°20′E/50,750000 10,333333 | |||
Strona internetowa |
Breitungen/Werra – miejscowość i gmina w Niemczech, w kraju związkowym Turyngia, w powiecie Schmalkalden-Meiningen[1], nad rzeką Werra. Miasto ma historycznie trzy dzielnice (Altenbreitungen, Frauenbreitungen i Herrenbreitungen) i kilka przyłączonych przysiółków (Bußhof, Craimar, Farnbach, Grumbach, Knollbach, Neuhof, Winne). Przez miejscowość przebiega szlak rowerowy doliny Werry.
Gmina pełni funkcję „gminy realizującej” (niem. „erfüllende Gemeinde”) dla trzech gmin wiejskich: Fambach, Rosa oraz Roßdorf. Aktualnie (2016) burmistrzem gminy jest Ronny Römhild[2]
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z X w., gdzie wymieniono miejscowość w dokumencie króla Henryka, a następnie w wieku XVI należała do rodu Henneberg i hrabiego Poppo XII, by następnie wejść w skład państwa Hesja-Kassel. Na byłym cmentarzu (obecnie plac zabaw) znajduje się pomnik upamiętniający mieszkańców miejscowości poległych na obu wojnach światowych. W czasie II wojny światowej w miejscowości było około 1740 jeńców i robotnicy przymusowi, którzy pracowali w miejscowych zakładach. Osoby tu zmarłe pochowane są na miejscowym nowym cmentarzu (około 2 km za miastem), gdzie znajduje się stary pomnik z gwiazdą z czasów byłej NRD upamiętniający w języku rosyjskim i niemieckim (napis ryty w kamieniu) rosyjskich robotników przymusowych tu zmarłych[3]. Na pomniku jest jedna nowa tabliczka w języku polskim upamiętniająca zmarłą tu w roku 1945 Polkę Marię Lysenok (ur. 15.03.1899, zm. 3.03.1945), którą to tabliczkę ufundowali Rodacy mieszkający w Schmalkalden.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki[4]:
- Romańska bazylika wybudowana w XII wieku jako część klasztoru benedyktyńskiego. 8 września 1112 konsekrowana na kościół klasztorny. W 1552 klasztor zostaje rozwiązany, a w 1560 przekształcony w kościół ewangelicki. Bazylika ma 28 metrową wieżę, która jest wizytówką miasta.
- Renesansowy zamek zbudowany w poł. XVI w. wraz z zabudowaniami gospodarczymi, stawem i ogrodem klasztornym, gdzie odbywają się jarmarki średniowieczne. Obiekt w przeszłości był rezydencją, siedzibą różnych urzędów, więzieniem, obozem jenieckim, obozem przesiedleńczym i mieszkaniem komunalnym. Obecnie (2016) właścicielem zamku jest Martin Koenitz i zamek służy głównie do celów turystycznych[5][6].
- Barokowy kościół św. Michała zbudowany na wzgórzu zamkowym w XVIII w. w miejscu XII w. kaplicy. Bazylika służy obecnie głównie jako obiekt koncertowy i do organizacji wystaw[7].
- Kościół mariacki zbudowany na początku XVII w. z romańską podbudówką wieży z początku XIII w.
- Kapliczka zbudowana w XVIII w. na miejscu byłej XII w. pustelni. Obecnie klub młodzieżowy.
- Młyn wodny, który od 240 lat nadal jest czynny.
Kultura
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości jest dom kultury, biblioteka, mała orkiestra dęta Blaskapelle der FFw[8], która w roku 2016 obchodzi swoje 50. lecie, chór męski Harmonie i świetlice młodzieżowe.
Religia
[edytuj | edytuj kod]W roku 2011, 43% mieszkańców deklarowało przynależność do kościoła protestanckiego, a 2% do kościoła katolickiego[9].
Oświata
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości jest szkoła podstawowa dla klas I-IV (Grundschule) i klas V-X (Regelschule)[10] wyposażone w boiska i halę sportową. Miejscowość organizuje tygodniową wymianę turystyczną młodzieży polsko-niemieckiej z miejscowością Cisek, gdzie młodzież (wraz z opiekunami) w sposób zorganizowany i atrakcyjny poznaje miasto i najbliższą okolicę, a zakwaterowana jest u osób prywatnych[11].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Katedra, zamek i jarmark średniowieczny w 2016
-
Katedra, zamek i kościół św. Michała
-
Kościół św. Michała
-
Kuźnia zamkowa
-
Zamkowe pomieszczenia gospodarcze
-
Staw klasztorny
-
Zamek
-
Jarmark średniowieczny 2016
-
Kościół mariacki
-
Kapliczka
-
Dzielnice Breitungen
-
Były cmentarz w Breitungen z pomnikiem
-
Dom kultury
-
Polka, Maria Lysenok (robotnik przymusowy) upamiętniona tabliczką przez Rodaków z Schmalkalden.
-
Rzeka Wera
-
Pomnik rosyjskich ofiar nazizmu
-
Pomnik w Breitungen upamiętniający mieszkańców poległych na wojnach światowych
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość w latach 1994-2012 liczyła mieszkańców (dane oficjalne (Thüringer Landesamt)):
Współpraca
[edytuj | edytuj kod]Miejscowości partnerskie[12]:
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Thüringer Landesamt für Statistik. [w:] Sachdaten:Gebiet, Bevölkerung [on-line]. [dostęp 2011-02-17]. (niem.).
- ↑ Burmistrz miasta
- ↑ Thüringer Verband der Verfolgten des Naziregimes – Bund der Antifaschisten und Studienkreis deutscher Widerstand 1933–1945 (Hg.): Heimatgeschichtlicher Wegweiser zu Stätten des Widerstandes und der Verfolgung 1933–1945, Reihe: Heimatgeschichtliche Wegweiser Band 8 Thüringen, Erfurt 2003, s. 251, ISBN 3-88864-343-0
- ↑ Zabytki. [dostęp 2016-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-02)].
- ↑ Zamek w Breitungen
- ↑ Plan zamku
- ↑ Kościół św. Michała. [dostęp 2016-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-19)].
- ↑ Orkiestra dęta
- ↑ Zensusdatenbank Bevölkerung nach Geschlecht und Religion
- ↑ Szkoły podstawowe. [dostęp 2016-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-02)].
- ↑ Wymiana młodzieży. [dostęp 2016-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-02)].
- ↑ Współpraca
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wilhelm Uehling (Hrsg.): Breitunger Heimatbuch. Selbstverlag des Festausschusses, Breitungen/Werra, 1933
- Ernst Badstübner: Die romanischen Bauten in Breitungen an der Werra. Berlin: Akademie-Verlag, 1972
- Walter Höhn: Thüringische Rhön. 2005, Michael Imhof Verlag Petersberg, ISBN 3-86568-060-7, S. 30f
- Ernst-Ulrich Hahmann: Die Ritter vom Frankenstein. Resch-Verlag, Meiningen 2011, s. 100.