Brodawnik jesienny

Brodawnik jesienny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	Scorzoneroides
Gatunek	brodawnik jesienny
	Nazwa systematyczna
	Leontodon autumnalis L.; Sp. pl. 2:798. 1753
Synonimy
	Apargia autumnalis (L.) Hoffm.; Hedypnois autumnalis (L.) Huds.; Lactuca autumnalis (L.) Bernh.; Leontodon autumnalis L.; Oporinia autumnalis (L.) D.Don; Picris autumnalis (L.) All.; Scorzonera autumnalis (L.) Lam.; Taraxacum autumnale (L.) Gueldenst. ex Ledeb.; Virea autumnalis (L.) Gray;
	Apargia autumnalis (L.) Hoffm.; Hedypnois autumnalis (L.) Huds.; Lactuca autumnalis (L.) Bernh.; Leontodon autumnalis L.; Oporinia autumnalis (L.) D.Don; Picris autumnalis (L.) All.; Scorzonera autumnalis (L.) Lam.; Taraxacum autumnale (L.) Gueldenst. ex Ledeb.; Virea autumnalis (L.) Gray;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brodawnik jesienny (Scorzoneroides autumnalis (L.) Moench^[4]^[3]) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Szeroko rozprzestrzeniony w Europie i w północnej Azji (po Syberię), poza tym introdukowany na Daleki Wschód i do Ameryki Północnej^[3]. Pospolity w całej Polsce.

Roślina jest pospolitym chwastem na trawnikach^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Osiąga wysokość 10–40 cm. Jest przeważnie rozgałęziona i łukowato podnosząca się. Pęd kwiatowy dęty, na szczycie (pod samym koszyczkiem) zgrubiały. W dolnej części łodyga jest naga, a tylko górą okryta pojedynczymi włoskami. Pod ziemią ucięte kłącze.
Liście: Zmienne w kształcie, najczęściej pierzastodzielne lub grubo ząbkowane, zebrane w przyziemną rozetę. Na łodydze tylko drobne, łuskowate listki.
Kwiaty: Koszyczki kwiatowe osadzone pojedynczo na szczycie pędu. Wszystkie kwiaty języczkowe koloru żółtego, a kwiaty brzeżne z brudnopurpurowym paskiem od spodu. Szyjki słupka brudnozielonawe, po wyschnięciu czernieją. Koszyczki kwiatowe po południu i w czasie deszczu zamykają się. Okrywa koszyczka czarniawa lub zielonoszara, krótko omszona lub owłosiona odstającymi, pojedynczymi włoskami. Puch kielichowy żółtawoszary z czerwonawym odcieniem.
Owoce: Silnie poprzecznie marszczone owoce z puchem kielichowym. Na każdym owocku 11–21 włosków puchu w dwóch rzędach.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w końcu lata, nasiona rozsiewane przez wiatr. Roślina miododajna, dostarczająca pszczołom pyłku i nektaru. Rośnie nieraz masowo na łąkach, pastwiskach, przydrożach. W górach rośnie po piętro kosówki. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Cynosurion, Ass. Lolio-Cynosuretum^[6]. Liczba chromosomów 2n= 12, 24^[7].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Tworzy mieszańce z brodawnikiem zwyczajnym^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Scorzoneroides autumnalis (L.) Moench. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-25].
↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 842, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Matuszkiewicz Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. ISBN 83-01-14439-4
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[powo-3] Scorzoneroides autumnalis (L.) Moench. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-25].

[4] Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 842, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[6] Matuszkiewicz Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. ISBN 83-01-14439-4

[A-7] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]