Browar Sobótka-Górka

Browar Sobótka-Górka
	; Zabudowania browaru od północnego zachodu (2010)
	Browar Sobótka-Górka
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Siedziba	Sobótka
Data założenia	1817
Data zamknięcia	1997
Właściciel	Browary Dolnośląskie Piast S.A
Produkcja piwa	100 000 hl
Marki	Gorkauer
	Dane adresowe
	Adres: ul. Browarniana, Sobótka-Górka
	Położenie na mapie Sobótki Browar Sobótka-Górka
	Położenie na mapie Polski Browar Sobótka-Górka
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Browar Sobótka-Górka
	Położenie na mapie powiatu wrocławskiego Browar Sobótka-Górka
	Położenie na mapie gminy Sobótka Browar Sobótka-Górka
	50°53′23,9″N 16°42′32,6″E/50,889972 16,709056
	Multimedia w Wikimedia Commons

Browar Sobótka-Górka – browar w Sobótce działający w latach 1817–1997. Przed zamknięciem należał do Browarów Dolnośląskich Piast S.A. Zabudowania browaru wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego w ramach zespołu rezydencjonalnego.

Historia

Browar w Sobótce powstał w 1817 r. Został założony przez barona Ernsta von Lüttwitza. Piwo było warzone metodą bawarską. Wodę do produkcji piwa pozyskiwano z tzw. "Źródła Piwnicznego", które znajdowało się około 1 km od browaru przy drodze w kierunku Chwałkowa^[1]. W latach 1858–1859 syn Ernsta – Wilhelm von Lüttwitz dokonał rozbudowy browaru i utworzył spółkę Gorkauer Societats Brauerei A.G^[2].

Na przełomie lat 1886/87 nastąpiła zmiana formy prawnej browaru ze spółki komandytowej na spółkę akcyjną. Prawne jej zarejestrowanie nastąpiło 9 kwietnia 1887 r. Kapitał akcyjny wyniósł 508 000 marek. Pozyskanie takich aktywów pozwoliło na szybki rozwój przedsiębiorstwa. W jubileuszowym, 1909 roku, kronikarz podkreślał, że „pozycja finansowa browaru, ze względu na technicznie doskonałe urządzenia i dobry zbyt, uznana być może za całkowicie zadowalającą". Wydajność browaru sięgała 50 000 hektolitrów piwa rocznie, które sprzedawane było na terenie niemal całego Śląska^[2].

Produkowano wówczas piwo leżakowe, mocne, słodowe oraz tzw. „koźlaka" (Jungbier), czyli piwo warzone metodą dolnej fermentacji, które było produkowane sezonowo z przeznaczeniem do spożycia w maju, jesienią i na Boże Narodzenie. Browar stworzył oddziały w Wałbrzychu oraz Nowej Rudzie (w 1921 roku zakupiono browar noworudzki) oraz 32 filie. W wielu lokalach gastronomicznych serwowano góreckie piwo, w tym w samej Górce w popularnej restauracji „Rosalienthal". Przed wybuchem II wojny światowej browar zatrudniał 17 urzędników oraz 75 robotników, zaś całe przedsiębiorstwo z filiami – 230 osób^[2]

Po wojnie dość szybko, bo już w 1945 wznowiono produkcję. Zatrudnienie w latach 50. sięgało 120 osób a produkcja 93 521 hl trunku. Produkowano także na eksport. Przez kilka lat działały tu Zakłady Piwowarskie S.A. z Wrocławia.

Browar nie wytrzymał konkurencji z zagranicznymi koncernami piwowarskimi. Decyzją kierownictwa Zakładów Piwowarskich w 1997 r. zdecydowano o zamknięciu browaru i sprzedaży całego zapasu produkcji do wrocławskiego Piasta^[2].

Zabudowania browaru w ramach zespołu rezydencjonalnego wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego^[3].

Podziemia

Wyjątkowo ciekawe są podziemia browaru (leżakownia). Została ona wykuta w skale góry Ślęży, dzięki czemu panował w niej specyficzny mikroklimat i dobre warunki termiczne. Część pomieszczeń została wykonana tak aby ich konstrukcja przypominała termos. Na skale, w której zostały wykute, budowano ścianę i w pewnym ostępie od niej budowano kolejną cienką ściankę; dzięki takiemu zabiegowi do wolnej przestrzeni można było wsypywać lód. Sieć tuneli jest imponująca. Jeden z udziałowców von Kulmitz nakazał wykuć sztolnie w masywie Ślęży, których zadaniem było zbieranie i filtrowanie wody – ta następnie gromadziła się w olbrzymich zbiornikach w podziemiach browaru^[4].

Galeria

Zabudowania od południowego wschodu
Wnętrza
Hala
Hala
Leżakownia
Leżakownia
Korytarz
Korytarz

Przypisy

↑ KRZYSZTOF KRZYŻANOWSKI, DARIUSZ WÓJCIK: Historia browaru w Sobótce-Górce. zobten.com. [dostęp 2015-01-12]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d K. Krzyżanowski, D. Wójcik: Gorkauer Societats Brauerei A.G.. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2015-01-12]. (pol.).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 252 [dostęp 2022-08-15] .
↑ art. z Odkrywcy nr 115, K. Krzyżanowski, D. Wójcik, s. 3

Bibliografia

Fabisiak W., Popiński K., Tyszkiewicz J., Żerelnik R., Dzieje Sobótki, Muzeum Ślężańskie im. Stanisława Dunajeckiego, Sobótka 1999.

[1] KRZYSZTOF KRZYŻANOWSKI, DARIUSZ WÓJCIK: Historia browaru w Sobótce-Górce. zobten.com. [dostęp 2015-01-12]. (pol.).

[sobotka-2] K. Krzyżanowski, D. Wójcik: Gorkauer Societats Brauerei A.G.. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2015-01-12]. (pol.).

[zabytek-3] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 252 [dostęp 2022-08-15] .

[4] rt. z Odkrywcy nr 115, K. Krzyżanowski, D. Wójcik, s. 3

[1]

[2]

[3]

[4]