Bruzdonos egipski

Bruzdonos egipski
	Nycteris thebaica
	É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Emballonuroidea
Rodzina	bruzdonosowate
Rodzaj	bruzdonos
Gatunek	bruzdonos egipski
Synonimy
	Nycteris thebaïcus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818; Nycteris geoffroyi Desmarest, 1820; Nycteris capensis A. Smith, 1829; Nycteris affinis A. Smith, 1829; Nycteris albiventer Wagner, 1840; Nycteris discolor Wagner, 1840; Nycteris fuliginosa Peters, 1852; Nycteris labiata Heuglin, 1861; Nycteris geoffroyi var. senegalensis Hartmann, 1868; Nycteris angolensis Peters, 1870; Nycteris damarensis Peters, 1870; Nycterisrevoilii Robin, 1881; Petalia thebaica adana K. Andersen, 1912; Petalia damarensis brockmani K. Andersen, 1912; Petalia damarensis media K. Andersen, 1912; Petalia (Nycteris) thebaica urantiaca De Beaux, 1923; Nycteris thebaica najdiya Nader & Kock, 1983;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bruzdonos egipski^[17] (Nycteris thebaica) – gatunek ssaka z rodziny bruzdonosowatych (Nycteridae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego nazwał w 1818 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Nycteris thebaïcus^[2]. Holotyp pochodził z Teb, w Egipcie^[18].

Nycteris thebaica należy do grupy gatunkowej thebaica^[19]. Wymieniono siedem podgatunków (thebaica, angolensis, brockmani, capensis, damarensis, labiata i najdiya), ale ich ważność taksonomiczna wymaga ponownej oceny^[19]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[19].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Nycteris: gr. νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos „nietoperz”^[20].
thebaica: Teby (gr. Θηβαι Thēbai, egip. Ta-opet), miasto starożytnego Egiptu położone na wschodnim brzegu Nilu (dzisiejszy Luksor)^[21].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Bruzdonos egipski występuje w znacznej części Czarnej Afryki, od Senegalu na wschód do Etiopii i Somalii oraz na południe do Południowej Afryki (ale nieobecny w większości obszaru dorzecza rzeki Kongo) i na północ wzdłuż Nilu przez Sudan do Egiptu i przez Izrael i Jordanię; izolowane populacje występują w Maroku i na zachodnim wybrzeżu Arabii Saudyjskiej wzdłuż Morza Czerwonego na południe do Jemenu^[19].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 40–56 mm, długość ogona 40–63 mm, długość ucha 26–37 mm, długość tylnej stopy 8–14 mm, długość przedramienia 34–52 mm; masa ciała 6–16 g^[22]. Kariotyp okazów z południowej Afryki wynosi 2n = 42 i FNa = 78^[22]. Wywołania echolokacji są wieloharmoniczne i obejmują ostre przemiatanie częstotliwości ze szczytowymi wartościami przy 50 kHz, 73 kHz. 90 kHz i 113 kHz^[22].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Bruzdonos egipski zjada wszelakie bezkręgowce, znalezione przez niego wśród koron drzew, ale również znajdujące się na ziemi np. skorpiony, które są ich przysmakiem.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Samice rodzą młode w styczniu lub w lutym, ale przypuszcza się, że w późniejszej porze roku również na świat samica wydaje jeszcze jedno młode.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Nycteris thebaica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b É. Geoffroy Saint-Hilaire: Description des mammifères qui se trouvent en Egypte. W: France. Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 2. Paris: Imprimerie impériale, 1817, s. 112. (fr.).
↑ A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 1. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1820, s. 127, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
↑ ^a ^b A. Smith. Contributions to the natural history of South Africa, &c. „Zoological Journal”. 4 (16), s. 434, 1829. (ang.).
↑ Wagner 1840 ↓, s. 439.
↑ Wagner 1840 ↓, s. 440.
↑ W.C.H. Peters: Naturwissenschaftliche Reise nach Mossambique, auf Befehl Seiner Majestät des Königs Friedrich Wilhelm IV, in den Jahren 1842 bis 1848 ausgeführt. Zoologie. I Säugethiere. Berlin: G. Reimer, 1852, s. 46. (niem.).
↑ T. von Heuglin. Beiträge zur Fauna der Säugethiere N.O.-Afrikas. „Novorum actorum Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum”. 29 (8), s. 5, 1862. (niem.).
↑ R. Hartmann. Geographische Verbreitung der im nordöstlichen Afrika wild lebenden Saugethiere. „Zeitschrift der Gesellschaft für Erdkunde”. 3, s. 44, 1868. (niem.).
↑ Peters 1871 ↓, s. 903.
↑ Peters 1871 ↓, s. 905.
↑ M.H.A. Robin. Diagnoses de deux Chiropteres nouveaux de la collection du museum d’histoire naturelle. „Bulletin de la Société philomathique de Paris”. Septième série. 5, s. 90, 1881. (fr.).
↑ ^a ^b ^c K.C. Andersen. Brief diagnoses of eight new Petalia, with a list of the known forms of the genus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 10 (59), s. 548, 1912. (ang.).
↑ O. de Beaux. Di alcuni Chirotteri Africani del Museo Civico di Milano. „Atti della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale in Milano”. 62, s. 91, 1923. (wł.).
↑ I.A. Nader & D. Kock. A new slit-faced bat from central Saudi Arabia (Mammalia: Chiroptera: Nycteridae). „Senckenbergiana biologica”. 63 (1/2), s. 9–15, 1984. (ang.).
↑ A.A. Monadjem A.A. i inni, Nycteris thebaica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-30] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 100. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Nycteris thebaica. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-30].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 156. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 465, 1904. (ang.).
↑ thebaica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c A. Monadjem: Family Nycteridae (Slit-faced Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 386. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 1: Die Affen und Fledenthiere. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1840, s. 1–551. (niem.).
W.C.H. Peters. Eine monographische Ubersicht der Chiropteren-gattungen Nycteris und Atalapha. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1870, s. 900–907, 1871. (niem.).

[itis-1] Nycteris thebaica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Geoffroy-2] É. Geoffroy Saint-Hilaire: Description des mammifères qui se trouvent en Egypte. W: France. Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 2. Paris: Imprimerie impériale, 1817, s. 112. (fr.).

[Desmarest-3] A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 1. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1820, s. 127, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).

[Smith-4] A. Smith. Contributions to the natural history of South Africa, &c. „Zoological Journal”. 4 (16), s. 434, 1829. (ang.).

[CITEREFWagner1840[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31072078_439]-5] Wagner 1840 ↓, s. 439.

[CITEREFWagner1840[https://www.biodiversitylibrary.org/page/31072079_440]-6] Wagner 1840 ↓, s. 440.

[Peters-7] W.C.H. Peters: Naturwissenschaftliche Reise nach Mossambique, auf Befehl Seiner Majestät des Königs Friedrich Wilhelm IV, in den Jahren 1842 bis 1848 ausgeführt. Zoologie. I Säugethiere. Berlin: G. Reimer, 1852, s. 46. (niem.).

[Heuglin-8] T. von Heuglin. Beiträge zur Fauna der Säugethiere N.O.-Afrikas. „Novorum actorum Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum”. 29 (8), s. 5, 1862. (niem.).

[Hartmann-9] R. Hartmann. Geographische Verbreitung der im nordöstlichen Afrika wild lebenden Saugethiere. „Zeitschrift der Gesellschaft für Erdkunde”. 3, s. 44, 1868. (niem.).

[CITEREFPeters1871[https://www.biodiversitylibrary.org/page/42381864_903]-10] Peters 1871 ↓, s. 903.

[CITEREFPeters1871[https://www.biodiversitylibrary.org/page/42381866_905]-11] Peters 1871 ↓, s. 905.

[Robin-12] M.H.A. Robin. Diagnoses de deux Chiropteres nouveaux de la collection du museum d’histoire naturelle. „Bulletin de la Société philomathique de Paris”. Septième série. 5, s. 90, 1881. (fr.).

[Andersen-13] K.C. Andersen. Brief diagnoses of eight new Petalia, with a list of the known forms of the genus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 10 (59), s. 548, 1912. (ang.).

[Beaux-14] O. de Beaux. Di alcuni Chirotteri Africani del Museo Civico di Milano. „Atti della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale in Milano”. 62, s. 91, 1923. (wł.).

[Nader&Kock-15] I.A. Nader & D. Kock. A new slit-faced bat from central Saudi Arabia (Mammalia: Chiroptera: Nycteridae). „Senckenbergiana biologica”. 63 (1/2), s. 9–15, 1984. (ang.).

[iucn-16] A.A. Monadjem A.A. i inni, Nycteris thebaica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-30] (ang.).

[miiz-17] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 100. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-18] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Nycteris thebaica. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-30].

[icmw-19] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 156. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Palmer-20] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 465, 1904. (ang.).

[21] thebaica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-30] (ang.).

[hmw-22] A. Monadjem: Family Nycteridae (Slit-faced Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 386. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]