Brzegówka malutka
| Riparia congica[1] | |||
| (Reichenow, 1887) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
brzegówka malutka | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Brzegówka malutka[3] (Riparia congica) – gatunek ptaka z podrodziny jaskółek (Hirundininae) w rodzinie jaskółkowatych (Hirundinidae). Ptak ten zamieszkuje Afrykę i według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Brzegówka malutka występuje wzdłuż rzeki Kongo i dolnego biegu rzeki Ubangi, na granicy Konga i Demokratycznej Republiki Konga[4][5]. Obserwowana miała być również wzdłuż rzeki Sangha, w Kongu, ale status tych obserwacji jest niepewny[4]. Zabłąkane ptaki obserwowane były również w Republice Środkowoafrykańskiej[6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1887 roku niemiecki ornitolog Anton Reichenow, nadając mu nazwę Cotile congica[7]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Reichenow wskazał Manyanga, pomiędzy Vivi a Stanley Pool w dolnym biegu rzeki Kongo[7]. Holotyp został odłowiony przez niemieckiego przyrodnika i kolekcjonera Friedricha Bohndorffa[7]. Jest to gatunek monotypowy[5].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzajowa: łac. riparius – gniazdujący na brzegu, od ripa – brzeg rzeki[8]. Epitet gatunkowy jest zlatynizowanym eponimem utworzonym od nazwy państwa Kongo lub Konga Belgijskiego (obecnie Demokratyczna Republika Konga)[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała około 11 cm[4]; długość skrzydła 91 mm[10]. Głowa i górne części ciała koloru szarobrązowego, skrzydła i prawie kwadratowy ogon koloru ciemnobrązowego. Górna część piersi jasnobrązowa, reszta spodu ciała biała. Pokrywy podskrzydłowe ciemnobrązowe[4]. Od brzegówki zwyczajnej (R. riparia) różni się mniejszymi rozmiarami ciała oraz mniej wyraźnym pasem na piersi; od brzegówki małej (R. paludicola) różni się bledszym gardłem[4]. Nie występuje dymorfizm płciowy. Młode ptaki mają blade końcówki piór w górnej części ciała oraz mniej wyraźny jasnobrązowy pas na piersi[4].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Brzegówka malutka prowadzi nadrzeczny tryb życia, ale pożywienia poszukuje również w lesie[4]. Prawdopodobnie prowadzi osiadły tryb życia, choć niektóre ptaki złapane w pobliżu Mbandaki, w Demokratycznej Republice Konga, uważane za migrantów ze względu na obecność u nich tłuszczu podskórnego[4][11]. Skład diety brzegówki malutkiej nie jest znany[4]. Lata szybko, trzepocząc skrzydłami; ruch skrzydeł jest szybki i płytki[4]. Pokarm zdobywa łącząc się z innymi jaskółkami, szczególnie z brzegówką zwyczajną[4].
Lęgi rozpoczynają się, kiedy poziom rzeki jest niski, odsłaniając piasek; w pobliżu Lukoleli okres rozrodczy przypada na luty–marzec[4]. Tworzy stada; czasami gniazduje blisko szarorzytek (Pseudhirundo griseopyga)[4]. Gniazda znajdują się w norkach w piaszczystych łachach lub na stromych zboczach piaszczystych wysp[4]. Inne informacje na temat lęgów nie zostały zarejestrowane[4].
Status, zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody brzegówka malutka od 1988 roku zaliczana jest do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)[2]. Globalna wielkość populacji nie jest znana, ale gatunek ten jest uznawany za lokalnie pospolity do licznego[2]. Z powodu braku dowodów na jakiekolwiek spadki lub inne istotne zagrożenia, populację brzegówki malutkiej uważa się za stabilną[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Riparia congica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d BirdLife International, Riparia congica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3 [dostęp 2021-01-02] (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2016-09-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2017-04-13].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o A. Turner: Congo Sand Martin (Riparia congica). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-04-13]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill & D. Donsker (red.): Swallows. IOC World Bird List: Version 7.1. [dostęp 2017-04-13]. (ang.).
- ↑ M. Germain & J.-P. Cornet. Oiseaux nouveaux pour la République Centrafricaine ou dont les notifications de ce pays sont peu nombreuses. „Malimbus”. 16 (1), s. 32, 1994. (fr.).
- ↑ a b c A. Reichenow. Ueber eine Vogelsammlung aus dem Kongo-Gebiet. „Journal für Ornithologie”. 35, s. 300, 1887. (niem.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Riparia [dostęp 2017-04-13].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Congensis [dostęp 2017-04-13].
- ↑ A.L. Rand, H. Friedmann & M.A. Traylor, Jr: Birds from Gabon and Moyen Congo. Chicago: Chicago Natural History Museum, 1959, s. 305, seria: Fieldiana. Zoology. (ang.).
- ↑ R. Demey, P. Herroelen & T. Pedersen. Additions and annotations to the avifauna of Congo-Kinshasa (ex-Zaire). „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 120, s. 163, 2000. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia brzegówki malutkiej. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).