Brzoza pożyteczna

Brzoza pożyteczna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	brzozowate
Rodzaj	brzoza
Gatunek	brzoza pożyteczna
	Nazwa systematyczna
	Betula utilis D. Don; Prodr. fl. nepal. 58. 1825
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brzoza pożyteczna, czasami nazywana też brzozą himalajską (Betula utilis) – gatunek rośliny z rodziny brzozowatych. Pochodzi z Azji z obszarów Afganistanu, Chin (prowincje Gansu, Hebei, Ningxia, Qinghai, Shaanxi, Syczuan, Tybet, Yunnan), Bhutanu, Indii (prowincje: Himachal Pradesh, Dżammu i Kaszmir, Sikkim, Uttar Pradesh), Nepalu i Pakistanu^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Dorasta do 22 m wysokości. Gałęzie wznoszą się ku górze. Posiada szeroką koronę. Zazwyczaj tworzy wiele pni. Posiada stosunkowo rzadkie ulistnienie^[5]^[6].
Kora: Posiada gładką, jaskrawą i błyszczącą korę. Zależnie od odmiany ma barwę od białej przez żółtą, szkarłatną do fioletowej. Posiada małe przetchlinki ułożone poziomo o barwie szarej bądź bursztynowej. Łuszczy się pasmami. Betulina jest łatwa do starcia^[5]^[6].
Pędy: Pędy są relatywnie grube. Młode pędy są bardzo mocno owłosione^[5].
Liście: Liście są ciemne i błyszczące. Mają 5-9 cm długości. Posiadają sercowaty kształt. Z wierzchu są lekko owłosione na całej powierzchni, natomiast od spodu tylko w kącikach nerwów. Mają 7-14 par nerwów. jesienią przebarwiają się na złotożółto. Ogonki liściowe są owłosione^[5]^[6].
Kwiaty: Kwiaty zebrane są w kwiatostany zwane kotkami. Pojawiają się na wiosnę wraz z liśćmi. Kotki męskie mają około 5 cm długości^[6]. Zimą posiadają łuski z charakterystycznym wzorem^[5].

Biologia[edytuj | edytuj kod]

Megafanerofit. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Jest to roślina szybkorosnąca.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna. Sadzona jest głównie w parkach i w dużych ogrodach przydomowych. Jest szczególnie dekoracyjna w okresie bezlistnym^[6].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Znane są odmiany^[4]^[5]:

Betula utilis var. jacquemontii – Odmiana opisana została pierwszy raz w 1841 roku. Jej nazwa upamiętnia Henry'ego Jacquemonta. Drzewa cechują się cienką, kredowobiałą i gładką korą. Liście posiadają 7-8 par nerwów, są delikatnie owłosione i skórzaste o długości od 5 do 10 cm. Drzewa tej odmiany dorastają do 20-25 metrów wysokości^[7].
Betula utilis var. prattii – kora o barwie fioletowej.
Betula utilis var. utilis

Wyróżnia się także kultywary: 'Grayswood Ghost', 'Silver Shadow' oraz 'Jermyns'^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-29] (ang.).
↑ Betula utilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-11-03].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 186. ISBN 978-83-7073-643-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
↑ Agnieszka Mike-Jeziorska oraz Elżbieta Borkowska-Gorączko: Brzoza pożyteczna Jacquemonta. 2013. [dostęp 2013-06-19]. (pol.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-29] (ang.).

[iucn-3] Betula utilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[GRIN-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-11-03].

[drzewa-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 186. ISBN 978-83-7073-643-9.

[mayer-6] Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.

[7] Agnieszka Mike-Jeziorska oraz Elżbieta Borkowska-Gorączko: Brzoza pożyteczna Jacquemonta. 2013. [dostęp 2013-06-19]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]