Buławka spłaszczona
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
buławka spłaszczona |
| Nazwa systematyczna | |
| Clavariadelphus ligula (Schaeff.) Donk Rev. Niederl. Homob. Aphyll. 2: 73 (1933) | |
Buławka spłaszczona (Clavariadelphus ligula (Schaeff.) Donk) – gatunek grzybów należący do rodziny buławkowatych (Clavariadelphaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clavariadelphaceae, Gomphales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schaeffer nadając mu nazwę Clavaria ligula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1933 r. Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Clavariadelphus[1].
- Clavaria ligula Schaeff. 1774
- Clavaria ophioglossoides Batsch 1783[2].
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako goździeniec łopatkowaty i buławnik spłaszczony[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Wysokości 5–8 cm. Cylindryczny do maczugowatego, często nieregularnie spłaszczony. Barwa żółtokremowa, z wiekiem czerwonawobrązowa. Podstawa biaława, filcowata. Powierzchnia hymenalna gładka lub wzdłużnie pomarszczona[4][5].
Biały, jędrny, elastyczny, niezmieniający barwy. Zapach i smak słabo wyczuwalny[4]
Podłużnie eliptyczne, bezbarwne, gładkie, o średnicy 8–14 × 3–5 µm[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Notowany w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. W Polsce podano 37 jego stanowisk[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii i Niemczech[3]. W latach 1995–2004 objęty był ochroną częściową, w latach 2004–2014 – ochroną ścisłą, od 2014 roku znów ochroną częściową[7].
Naziemny grzyb ektomykoryzowy tworzący symbiozę ze świerkiem. Owocniki tworzy od sierpnia do października, w dużych grupach w lasach iglastych, zazwyczaj świerkowych; dość rzadko[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Buławka pałeczkowata (Clavariadelphus pistillaris), buławka obcięta (Clavariadelphus truncatus), które tworzą większe owocniki[4]. Podobna jest również buławka rurkowata (Typhula fistulosa). Odróżnia się dłuższymi i bardziej smukłymi owocnikami (osiągają wysokość do 30 cm i średnicę do 0,8 cm) oraz siedliskiem – rozwija się głównie na drewnie olszy i brzozy[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Czesław Narkiewicz, Grzyby chronione Dolnego Śląska, Jelenia Góra: Muzeum Przyrodnicze, 2005, ISBN 83-89863-20-0.
- ↑ Mapa występowania Clavariadelphus ligula na świecies [online], gbif.org [dostęp 2016-01-10].
- ↑ a b c Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.