Dzioboróg abisyński

Dzioboróg abisyński
	Bucorvus abyssinicus
	(Boddaert, 1783)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzioborożcowe
Rodzina	dzioborożce
Rodzaj	Bucorvus
Gatunek	dzioboróg abisyński
Synonimy
	Buceros abyssinicus Boddaert, 1783;
	Buceros abyssinicus Boddaert, 1783;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Dzioboróg abisyński^[4], dzioborożec abisyński (Bucorvus abyssinicus) – gatunek dużego ptaka z rodziny dzioborożców (Bucerotidae) występującego w środkowej Afryce w okolicach na południe od Sahelu. Jest narażony na wyginięcie. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała wynosi 90–100 cm, masa ciała u samca około 4 kg^[2]. Większość upierzenia ma kolor czarny. Na głowie występuje kostny „kask” pokryty keratyną, a mający swój początek w górnej szczęce. Lotki I rzędu wyróżniają się białym kolorem. U samców wokół oka występuje połać niebieskiej skóry, zaś na gardle skóra niebiesko-czerwona. Samice mają jedynie niebieskie płaty nagiej skóry^[6].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Dzioboróg abisyński występuje w południowej Mauretanii, Senegalu i Gwinei i dalej na wschód po Erytreę, Etiopię, północno-zachodnią Somalię, północno-zachodnią Kenię (według innego źródła północno-wschodnią^[6]) i Ugandę^[2].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Środowiskiem życia gatunku są sawanna, półpustynne zakrzewienia i obszary kamieniste. Preferuje krótką roślinność, która ułatwia żerowanie. Zamieszkuje suchsze obszary niż drugi z dzioborogów – kafryjski (B. leadbeateri)^[6]. Żeruje na bezkręgowcach i małych kręgowcach, pokarm jest urozmaicony. Zjada m.in. żółwie, jaszczurki, pająki, chrząszcze i gąsienice^[2]. W niewoli może żyć 40 lat^[6].

Lęgi[edytuj | edytuj kod]

Okres lęgowy różni się w zależności od miejsca. W zachodniej Afryce trwa od czerwca do sierpnia, w Nigerii i Ugandzie – w styczniu, a ptaki z Kenii wyprowadzają swe lęgi w listopadzie. Gniazduje w dziuplach, jednak toleruje również zagłębienia między skałami lub w strukturach pochodzenia antropogenicznego. Wyściółkę stanowią suche liście. Samica składa jedno lub dwa jaja. Po 37–41 dniach klują się pisklęta; ważą wtedy około 70 g. Młode klują się niesynchronicznie. Młodsze pisklę zwykle ginie po około 4 dniach w wyniku wygłodzenia, kiedy drugie pisklę waży już blisko 350 g. Po 21–23 dniach samica opuszcza gniazdo i pomaga samcowi w karmieniu pisklęcia. Po blisko 80–90 dniach życia młode jest już w pełni opierzone^[6].

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2018 roku klasyfikuje dzioboroga abisyńskiego jako gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable); wcześniej, od 1988 roku miał on status najmniejszej troski (LC – Least Concern). BirdLife International uznaje globalny trend liczebności populacji za spadkowy. Główne zagrożenia dla gatunku to utrata i degradacja siedlisk oraz polowania^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Bucorvus abyssinicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kemp, A.C. & Boesman, P.: Northern Ground-hornbill (Bucorvus abyssinicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-05)].
↑ ^a ^b Bucorvus abyssinicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Bucerotidae Rafinesque, 1815 – dzioborożce - Hornbills (wersja: 2015-10-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-05].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Brianne Krause: Bucorvus abyssinicus: Information. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2009. [dostęp 2016-01-01].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Bucorvus abyssinicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Kemp, A.C. & Boesman, P.: Northern Ground-hornbill (Bucorvus abyssinicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-05)].

[iucn-3] Bucorvus abyssinicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Bucerotidae Rafinesque, 1815 – dzioborożce - Hornbills (wersja: 2015-10-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-05].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-05]. (ang.).

[adw-6] Brianne Krause: Bucorvus abyssinicus: Information. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2009. [dostęp 2016-01-01].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]