Budionnówka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czerwonoarmista w budionnówce (lata 30. XX w.)
Bolszewicki kawalerzysta w budionnówce (plakat propagandowy, 1920)

Budionnówka (budionówka, z ros. будёновка) – spiczasta czapka używana w Armii Czerwonej w okresie międzywojennym.

Regulaminowe nakrycie głowy przypominające wyglądem średniowieczne szyszaki ruskich wojów. Jako dostosowane również na okres zimowy wyposażone było w znane z innych rosyjskich czapek odwijane nauszniki. Czapka była wykonywana z bawełnianego drelichu w kolorze khaki, z płóciennymi podszewkami[1].

Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]

7 maja 1918 rozkazem Ludowego Komisarza do spraw Wojskowych Rosji Radzieckiej ogłoszono konkurs (w którym uczestniczył m.in. malarz Wiktor Wasniecow)[2], na nowe umundurowanie dla żołnierzy Armii Czerwonej. W konkursie rozstrzygniętym 18 grudnia 1918 wyłoniono projekt, będący połączeniem co najmniej dwóch zaproponowanych krojów i motywów. 16 stycznia 1919 decyzją Rewolucyjnej Rady Wojskowej Republiki budionnówkę oficjalnie zatwierdzono jako wojskowe nakrycie głowy w Armii Czerwonej[2]. W piechocie w praktyce zaczęła się pojawiać dopiero od jesieni 1920[1], wcześniej bowiem nie widać ich na zdjęciach żołnierzy piechoty RKKA[3], zaś pierwsze partie trafiły do kawalerzystów 1 Armii Konnej[1].

Istnieje także odmienna wersja pochodzenia czapki, według której produkowano ją w Cesarstwie Rosyjskim już w czasie I wojny światowej, jednak nie dostarczona na front, przeleżała w magazynach armii carskiej. Według zamysłu miała być ona używana jedynie podczas parad wojskowych[2], ponieważ jej spiczasta forma miała symbolizować historyczną ciągłość wojska od epoki ruskich wojów XII-XIII wieku.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Czapka nazywana była „bogatyrką” (od kształtu nawiązującego do hełmów używanych przez średniowiecznych ruskich bogatyrów[2]), „czapajewką”, „frunzetką” albo „budionnówką” na cześć Michaiła Frunzego oraz Siemiona Budionnego dowodzących armiami, na których wyposażenie czapki te wprowadzono jako pierwsze. Druga nazwa przyjęła się lepiej i zachowała się dotychczas[2].

Obecnie budionnówka jest obiektem pożądania kolekcjonerów, a także seryjnie produkowaną pamiątką, sprzedawaną w Rosji w miejscach szczególnie odwiedzanych przez turystów[4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Lech Wyszczelski, Zwycięskie bitwy Polaków - 1920 Nasielsk, s. 28, ISBN 978-83-7989-639-4.
  2. a b c d e Michał Mackiewicz. Budionnówka znad Słucza. „Historia Do Rzeczy”, s. 78, październik 2020. Warszawa: Orle Pióro sp. z o.o. ISSN 2299-9515. 
  3. Ludzie, wojna i matematyka. Sprawa bolszewickich jeńców 1920 r. [online], Przystanek Historia [dostęp 2021-11-13] (pol.).
  4. Budenovka [online], bridgetomoscow.com [dostęp 2023-06-19] (ang.).