Budynek centrali telefonicznej PAST w Łodzi

Budynek centrali telefonicznej PAST

Budynek – widok współczesny
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	al. Kościuszki 12
Styl architektoniczny	art déco
Architekt	Józef Kaban
Rozpoczęcie budowy	1927
Ukończenie budowy	1928
Pierwszy właściciel	Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna
Kolejni właściciele	Telekomunikacja Polska S.A.
Położenie na mapie Łodzi Budynek centrali telefonicznej PAST
Położenie na mapie Polski Budynek centrali telefonicznej PAST
Położenie na mapie województwa łódzkiego Budynek centrali telefonicznej PAST
51°46′07,471″N 19°27′12,334″E

Budynek centrali telefonicznej PAST – kamienica znajdująca się przy al. Kościuszki 12 w Łodzi.

Historia

Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna (PAST) została utworzona w 1922 roku przez Skarb Państwa i szwedzką firmę Cedergren. Przed 1914 rokiem szwedzki akcjonariusz zarządzał siecią telefoniczną w Warszawie. Spółka otrzymała koncesję na 25 lat na rozbudowę i eksploatacje sieci telefonicznej m.in. w Warszawie, Łodzi i okolicach.

W 1929 roku uruchomiono PAST-owską automatyczną centralę telefoniczną – pierwszą w Polsce. Uruchomiono także pierwszą w Polsce zegarynkę, a później pierwszą prototypową aparaturę do zdalnego wybierania numerów warszawskich abonentów. Centralę zamknięto w 1983 roku – była jedną z najdłużej nieprzerwanie działających central tego typu na świecie.

Architektura

Projekt budynku wykonał architekt Józef Kaban. Gmach PAST wybudowano w latach 1927–1928. Fasada podzielona jest żłobkowanymi pilastrami, zakończonymi diamentowymi kapitelami. Motywy w elewacji frontowej: diamentowe bonie, rombowe podziały drzwi, żeliwne latarnie w stylu art déco, umieszczone zostały przy bramach.

Zobacz też

• architektura modernistyczna w Łodzi

Bibliografia

• Mirosław Zbigniew Wojalski: Budynek centrali telefonicznej PAST. lodz.naszemiasto.pl. [dostęp 2010-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 lutego 2009)].
• PASTa. topografie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-30)]., topografie.pl