Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy”
 Zabudowania Zakładów Mechanicznych „Bumar-Łabędy” (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
44-109 Gliwice |
| Forma prawna | |
| Udziałowcy |
Polska Grupa Zbrojeniowa SA (93,69%) |
| Nr KRS | |
| Zatrudnienie |
ok. 1250 |
| Dane finansowe | |
| Kapitał zakładowy |
123.056.130 zł |
Położenie na mapie Gliwic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°21′45,5″N 18°36′41,8″E/50,362639 18,611611
| |
| Strona internetowa | |
Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” SA – polskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Gliwicach w dzielnicy Łabędy w pobliżu Kanału Gliwickiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki przemysłu zbrojeniowego w dzielnicy Łabędy sięgają 1938 roku, kiedy to rozpoczęto budowę stalowni martenowsko-elektrycznej nieopodal Herminenhütte (ob. Huta Łabędy). Presswerk – Laband (prasownię) uruchomiono w czasie II wojny światowej, a od 1942 rozpoczęto produkcję zbrojeniową[1].
Wczesną wiosną 1945 na polecenie radzieckich władz wojskowych część maszyn i urządzeń tych zakładów została zdemontowana i wywieziona do zakładów Dnieprospecstal w Zaporożu (ZSRR) jako łupy wojenne. Przy demontażu pracowali więźniowie, w większości miejscowi Niemcy, ale także Ślązacy, a nawet powstańcy śląscy[2].
W 1946 r. powstała Huta Łabędy, która weszła w skład Gliwickiego Zjednoczenia Hutniczego. W styczniu 1947 rozpoczęła się planowa produkcja stalowych konstrukcji, między innymi mostów drogowych i kolejowych, wyprodukowano tu maszt wieży radiowej w Raszynie oraz wrocławską Iglicę. W 1948 r. utworzono Zakład Inwestycyjno-Remontowy ZIR. W kwietniu 1951 rozporządzeniem Ministra Przemysłu Ciężkiego na bazie ZIR powstały Zakłady Mechaniczne ŁABĘDY w Łabędach. Głównym zadaniem zakładu miała być produkcja ciężkich pojazdów gąsienicowych. W 1953 r. nadano Zakładom Mechaniczny ŁABĘDY patrona, którym był Józef Stalin. Od tego momentu zmieniły one nazwę na Zakłady Mechaniczne im. Stalina. W 1956 r., po wydarzeniach październikowych, zmieniono nazwę na Zakłady Mechaniczne w Łabędach.
Produkcja zakładu opierała się głównie na sprzęcie pancernym. W latach 1951–1956 powstawał tu model licencyjny T-34/85, do 1964 model T-54, a potem T-55A. W Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Urządzeń Mechanicznych w Gliwicach, powstały między innymi wóz zabezpieczenia technicznego WZT-1 i WZT-2 oraz most szturmowy BLG-67, które produkowano w ZM ŁABĘDY.
W latach 50. XX w. zakład zajmował się także produkcją wyrobów rynku cywilnego: maszynek do chleba, żyrandoli, młotków, imadeł, pralek itp. Na eksport produkowano koparki mechaniczne. W 1954 roku rozpoczęto produkcję ciągnika gąsienicowego KD-35 na podstawie licencji i dokumentacji radzieckiej jako Mazur D-350[3].
W 1974 r., decyzją Ministra Przemysłu Maszynowego, zakład przemianowano na Kombinat Urządzeń Mechanicznych BUMAR-ŁABĘDY w Gliwicach. W skład kombinatu weszły różne inne przedsiębiorstwa, często położone daleko od Gliwic, na przykład: Zakład Maszyn Budowlanych FAMABA w Głogowie, Zakład Maszyn Budowlanych w Wadowicach, Zakład Maszyn Budowlanych w Mrągowie albo Zakład Metalowy w Zabrzu. W latach 80. XX w. wiele zakładów wyłączono jednak z kombinatu.
Na początku lat 90. XX w. przedsiębiorstwo przeżyło trudny okres związany z przemianami gospodarczymi po upadku systemu komunistycznego. 1 lipca 1993 dokonano komercjalizacji przedsiębiorstwa, kombinat stał się spółką akcyjną o nazwie Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” SA w Gliwicach. W grudniu 2002 z Zakładów Mechanicznych „Bumar-Łabędy” wyodrębniono Zakład Produkcji Specjalnej „Bumar-Łabędy” zajmujący się wyłącznie produkcją wozów bojowych. W marcu 2010 ZPS B-Ł rozwiązano włączając go ponownie do Zakładów Mechanicznych „Bumar-Łabędy” w Gliwicach. Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” należały przez lata do grupy Bumar (od 2013 r. pod firmą Polski Holding Obronny).
19 sierpnia 2014 r. Polska Grupa Zbrojeniowa SA przejęła od PHO sp. z o.o. ZM „Bumar-Łabędy” SA[4].
Produkcja[edytuj | edytuj kod]
Produkcja zakładów opiera się na wszelkim sprzęcie pancernym, do którego należały między innymi: czołgi T-72 M1 oraz PT-91, wozy zabezpieczenia technicznego WZT-3 i WZT-4, mosty towarzyszące PMC-90. W marcu 2010 ZM Bumar-Łabędy ukończyły kontrakt na rzecz Malezji na PT-91M, PMC-91M, WZT-4, MID-M i dodatkowe elementy. 17 stycznia 2012 r. Bumar Sp. z o.o. podpisał kontrakt z hinduską firmą BEML Limited na dostawę 204 sztuk Wozów Zabezpieczenia Technicznego WZT-3 dla Ministerstwa Obrony Indii o całkowitej wartości kontraktu ok. 275 mln USD, głównym wykonawcą mają być ZM „Bumar-Łabędy”.
Od 2015 roku ZM „Bumar-Łabędy” są głównym wykonawcą w modernizacji czołgów Leopard 2A4 do standardu Leopard 2PL oraz od 2019 roku prowadzą remonty z modyfikacją czołgów T-72M1 do standardu T-72M1R, polegającą m.in. na dodaniu kamer termowizyjnych III generacji KLW-1 Asteria, cyfrowego układu rozruchu silnika, zewnętrznych koszy transportowych, cyfrowych systemów łączności wewnętrznej i zewnętrznej, nowych zestawów gąsienic oraz nowy system zasilania[5][6][7].
Zakład produkuje także maszyny budowlane, takie jak żurawie czy koparki oraz konstrukcje spawane, przekładnie i koła zębate. Zakład jest zaliczany do grupy przedsiębiorstw kluczowych dla polskiej gospodarki. Przedsiębiorstwo podlega osłonie operacyjnej SKW.
-
Czołg PT-91 -
-
Żuraw samojezdny DUT-0502 należący do JRG Świebodzin, woj. lubuskie -
Czołg Leopard 2PL
.jpg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Z.M. BUMAR-ŁABĘDY SA, Historia Zakładów Mechanicznych „BUMAR – ŁABĘDY” S.A. [online], 2008 [dostęp 2010-11-10] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-22].
- ↑ Zygmunt Woźniczka: Represje na Górnym Śląsku po 1945 roku. Katowice: Śląsk, 2010, s. 90–91, 119. ISBN 978-83-7164-625-6.
- ↑ Zbigniew Szydelski, Zarys historii polskich ciągników rolniczych, Warszawa: Zbigniew Szydelski, 2014, s. 52, ISBN 978-83-930133-2-6.
- ↑ Zgoda UOKiK na przejęcie kolejnych spółek przez Pegaza [online], defence24.pl, 19 sierpnia 2014 [zarchiwizowane z adresu 2014-08-21].
- ↑ Bumar [online], bumar.gliwice.pl [dostęp 2020-06-19] (pol.).
- ↑ Bumar [online], bumar.gliwice.pl [dostęp 2020-06-19] (pol.).
- ↑ MSPO2020: Wojsko pokazało Leoparda 2PL i T-72M1R [online], www.milmag.pl [dostęp 2020-09-10] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Kiński: 55 lat Łabęd, Nowa Technika Wojskowa 2006, nr 6