Burzyk żółtodzioby
Calonectris diomedea[1] | |
(Scopoli, 1769) | |
![]() | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
burzyk żółtodzioby |
Synonimy | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
![]() | |
Zasięg występowania | |
![]() |
Burzyk żółtodzioby[4] (Calonectris diomedea) – gatunek dużego ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae).
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Dawniej uznawany za jeden gatunek z burzykiem dużym (C. borealis) oraz burzykiem zielonoprzylądkowym (C. edwardsii)[2]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- Wierzch ciała szarobrązowy, pióra grzbietu oraz górną część ogona wyróżniają jaśniejsze krawędzie piór. Spód ciała biały. Ogon ciemny od spodu. Skrzydła od spodu białe z ciemnymi krawędziami i końcówką skrzydła. Dziób solidny, mocno zagięty, żółty z ciemniejszą końcówką. Od innych burzyków odróżnia go jednolicie biała barwa spodu ciała i jednolite upierzenie głowy, połączone z mocną budową ciała[2].
- Wymiary średnie
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Gnieździ się na wybrzeżach i wyspach Morza Śródziemnego położonych na terenie następujących państw: Algieria, Chorwacja, Francja, Grecja, Włochy, Malta, Hiszpania, Tunezja i Turcja[7]. Zimuje głównie we wschodniej części tropikalnych stref Atlantyku. Okazjonalnie gnieździł się też na Wyspach Selvagens[2]. Wyjątkowo zalatuje do Polski[8] – do 2010 roku stwierdzono go jedynie trzy razy, kolejne dwie obserwacje miały miejsce w roku 2011[9].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Otwarte morze i ocean[2]. Jedynie w sezonie lęgowym przebywa na nagich przybrzeżnych wysepkach, gdzie zajmuje klify, jaskinie i zbiorowiska kamieni[7].
- Gniazdo
- Gnieździ się kolonijnie. Lęgi rozpoczynają się w kwietniu, choć do kolonii burzyki powracają już w lutym[2]. Gniazdo mieści się w norze lub na końcu szczeliny skalnej; może znajdować się do 1 m od nory. Występuje silna konkurencja o miejsca lęgowe. Monogamiczny; często pary zajmują to samo gniazdo przez kolejne lata[6].
- Jaja
- W zniesieniu jedno jajo, składane na nagiej ziemi lub stercie kamyków i muszli[6].
- Wysiadywanie i młode
- Jajo wysiadywane jest przez okres około 52–56 dni przez obydwoje rodziców. Ptaki zmieniają się co 6–8 dni wysiadywania. Pisklęta klują się pokryte szaro-brązowym puchem. Zarówno młode, jak i rodzice bronią się, zwracając z żołądka oleistą ciecz. Dorosłe ptaki opiekują się młodym przez około 100 dni. Dojrzałość płciową burzyki żółtodziobe osiągają po 7–13 latach życia[6].
- Pożywienie
- Ryby, skorupiaki, głowonogi[6]; zjadają również odpadki wyrzucone przez załogi kutrów rybackich[6][7].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje burzyka żółtodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji szacuje się na 285–446 tysięcy dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Calonectris diomedea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Carboneras, C., Jutglar, F. & Kirwan, G.M.: Scopoli’s Shearwater (Calonectris diomedea). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lipca 2016)].
- ↑ a b Calonectris diomedea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2021-04-05). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-19].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses (ang.). IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-19].
- ↑ a b c d e f Cory's shearwater (Calonectris diomedea). Wildscreen Arkive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-06)].
- ↑ a b c Scopoli's Shearwater Calonectris diomedea. BirdLife International. [dostęp 2016-04-27].
- ↑ Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2020. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2021-05-19].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 28. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2011. „Ornis Polonica”. 53, s. 105–140, 2012.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.