Butan

Butan
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) butan Inne nazwy i oznaczenia n-butan
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C4H10
Inne wzory	CH 3−CH 2−CH 2−CH 3 CH 3(CH 2) 2CH 3
Masa molowa	58,12 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz, prawie bezwonny
SMILES CCCC
Identyfikacja
Numer CAS	106-97-8
PubChem	7843
Właściwości Gęstość i stan skupienia 0,0027091 g/cm³ (0 °C, 1013 hPa); gaz 0,6011 g/cm³ (w punkcie wrzenia); ciecz Rozpuszczalność w wodzie słabo rozpuszczalny: 61,2 mg/l w innych rozpuszczalnikach bardzo dobrze w etanolu, eterze i chloroformie Temperatura topnienia −138,29 °C Temperatura wrzenia −0,5 °C Punkt potrójny −138,3 °C; 0,7 Pa Punkt krytyczny 152,0 °C; 3,796 MPa; 0,228 g/cm³ logP 2,89 Współczynnik załamania 1,3326 (589 nm, 20 °C) Prężność pary 2,081 bar (20 °C) 2,8 bar (30 °C) 4,9 bar (50 °C)
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2015-10-07] Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI Niebezpieczeństwo Zwroty H H220, H280 Zwroty P P210, P410+P403 Europejska klasyfikacja substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI Skrajnie łatwopalny (F+) Zwroty R R12 Zwroty S S2, S9, S16 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 4 1 0   Temperatura zapłonu −60 °C Temperatura samozapłonu 287 °C 365 °C Granice wybuchowości 1,4–9,4% 1,8–8,4% Numer RTECS EJ4200000 Stężenie śmiertelne LC50 658 g/m³ (szczur, 4 h)
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Izobutan
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) metylopropan
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C4H10
Masa molowa	58,12 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz
SMILES CC(C)C
Identyfikacja
Numer CAS	75-28-5
PubChem	6360
Właściwości Gęstość i stan skupienia 0,559 g/cm³ (20 °C po skropleniu); ciecz 2,064 g/cm³; gaz Rozpuszczalność w wodzie 48,8 mg/l Temperatura topnienia −160 °C Temperatura wrzenia -12– -11,7 °C Punkt krytyczny 134,69 °C; 35,82 MPa logP 2,76 Lepkość 0,238 cP (–10 °C) Napięcie powierzchniowe 14,1 g/s² (–10 °C)
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów Na podstawie według Rozporządzenia CLP, zał. VI skroplony gaz Niebezpieczeństwo Zwroty H H220 Zwroty P P210, P410+P403 Europejska klasyfikacja substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie według Dyrektywy 67/548/EWG, zał. I skroplony gaz Skrajnie łatwopalny (F+) Zwroty R R12 Zwroty S S2, S9, S16 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 4 0 0   Temperatura zapłonu −107 °C Temperatura samozapłonu 460 °C Numer RTECS TZ4300000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Butan, C
4H
10 – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów nasyconych, czwarty homolog w szeregu homologicznym alkanów. Jego izomerem jest izobutan.

• Struktury szkieletowe izomerów butanu
• 

  n-butan

• 

  izobutan

Zastosowanie

• gaz pędny
• stosowany do wyrobu benzyny syntetycznej
• jeden ze składników gazu samochodowego LPG
• gaz do napełniania zapalniczek
• czynnik chłodzący stosowany w chłodziarkach (butan R-600, izobutan R-600a)

Butan jest nierozpuszczalny w wodzie, a rozpuszczalny w etanolu i eterze dietylowym. Występuje w ropie naftowej. Po spaleniu całkowitym kilograma tego węglowodoru powstaje ok. 1,5 kg wody i ok. 3 kg dwutlenku węgla:

2C
4H
10 + 13O
2 → 8CO
2 + 10 H
2O

Zobacz też

• lista czynników chłodzących

Bibliografia

• CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, ISBN 9781482208672 .