Calopterygoidea
Calopterygoidea | |||
Sélys, 1850 | |||
Świtezianka dziewica z rodziny Calopterygidae | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Gromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Nadrodzina |
Calopterygoidea | ||
Synonimy | |||
|
Calopterygoidea – nadrodzina ważek z podrzędu równoskrzydłych. Należące tu gatunki charakteryzuje gęste użyłkowanie skrzydeł. Obejmuje 19 rodzin i kilkanaście rodzajów o niepewnej pozycji systematycznej. Prawdopodobnie stanowi takson parafiletyczny.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Należą tu ważki równoskrzydłe średniej wielkości do dużych. Ich szerokie skrzydła mają gęsto siateczkowate użyłkowanie i często posiadają metaliczny połysk. Obecnych jest na nich zwykle pięć lub więcej żyłek antenodalnych, a żyłki postnodalne nie łączą się od spodu z żyłkami poprzecznymi. Komórka dyskoidalna jest kanciasta i długa, zwykle podzielona. Trzecia żyłka wtrącona sektora interradialnego (żyłka IRiii) oraz czwarte odgałęzienie żyłki radialnej (żyłka Riv) biorą swój początek bliżej arculusa niż nodulusa, z którego to wychodzi trzecia odnoga żyłki radialnej (żyłka Riii). Żyłka analna jest od swej nasady oddzielona od krawędzi skrzydła[1].
Larwy Calopterygoidea mają zwykle głęboko wyciętą wargę dolną, a ich skrzelotchawki rektalne są trójgraniaste lub torebkowate[1].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Zasięg tego taksonu był różnie definiowany przez różnych autorów[2]. Bechly (1996) zaliczał tu Calopterygidae, Chlorocyphidae, Dicteriadidae, Euphaeidae, Polythoridae, Amphipterygidae, a także rodzaje Diphlebia, Philoganga, Pseudolestes and Thaumatoneura[3][2]. Steinmann (1997) zaliczał doń rodziny Amphipterygidae, Calopterygidae, Chlorocyphidae, Diphlebiidae, Euphaeidae, Polythoridae, Rimanellidae[1]. Rehn (2003) zawężał ich znaczenie do rodzin Calopterygidae, Chlorocyphidae, Dicteriadidae, Euphaeidae i Polythoridae[4][2]. Żadna z analiz filogenetycznych nie potwierdziła monofiletyzmu tej grupy i najprawdopodobniej jest to takson parafiletyczny, który w przyszłości może zostać rozbity na więcej nadrodzin[2].
Dijkstra i współpracownicy na podstawie przeprowadzonych badań filogenetycznych zaproponowali w 2013 następujący podział systematyczny tej "nadrodziny"[2]:
- Amphipterygidae Tillyard, 1917
- Argiolestidae Fraser, 1957
- Calopterygidae Selys, 1850
- Chlorocyphidae Cowley, 1937
- Devadattidae Dijkstra
- Dicteriadidae Montgomery, 1959
- Euphaeidae Yakobson & Bianchi, 1905
- Heteragrionidae Rácenis, 1959
- Hypolestidae Fraser, 1938
- Lestoideidae Munz, 1919
- Megapodagrionidae Calvert, 1913
- Pentaphlebiidae Novelo-Gutiérrez, 1995
- Philogangidae Kennedy, 1920
- Philogeniidae Rácenis, 1959
- Philosinidae Kennedy, 1925
- Polythoridae Munz, 1919
- Pseudolestidae Fraser, 1957
- Rimanellidae Davies & Tobin, 1984
- Thaumatoneuridae Fraser, 1938
- Incertae sedis group 1:
- Agriomorpha May, 1933
- Bornargiolestes Kimmins, 1936
- Burmargiolestes Kennedy, 1925
- Rhipidolestes Ris, 1912
- Incertae sedis group 2:
- Amanipodagrion Pinhey, 1962
- Incertae sedis group 3:
- Dimeragrion Calvert, 1913
- Heteropodagrion Selys, 1885
- Mesagrion Selys, 1885
- Incertae sedis group 4:
- Mesopodagrion McLachlan, 1897
- Incertae sedis group 5:
- Priscagrion Zhou & Wilson, 2001
- Sinocnemis Wilson & Zhou, 2000
- Incertae sedis group 6:
- Protolestes Förster, 1897
- Incertae sedis group 7:
- Tatocnemis Kirby, 1889
- Incertae sedis group 8:
- Sciotropis Rácenis, 1959
Na podziale tym bazuje system zastosowany w World Odonat List Schorra i Paulsona[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Henrik Steinmann: World Catalogue of Odonata. Vol. I Zygoptera. Maximilian Fischer (red.). Berlin: Walter de Gruyter & Co., 1997, s. 3, seria: Das Tierreich. Teilband 110.
- ↑ a b c d e Klaas-Douwe B. Dijkstra, Vincent J. Kalkamn, Rory A. Dow, Frank R. Stokvis, Jan Van Tol. Redefining the damselfly families: a comprehensive molecular phylogeny of Zygoptera (Odonata). „Systematic Entomology”. 39 (1), s. 68–96, 2013. DOI: 10.1111/syen.12035.
- ↑ G. Bechly. Morphologische untersuchungen am Flügelgeäder der rezenten libellen und deren stammgruppenvertreter (Insecta; Pterygota; Odonata) unter besonderer berücksichtigung der phylogenetischen systematik und des grundplanes der Odonata. „Petalura”. 2, s. 1–402, 1996.
- ↑ A. C. Rehn. Phylogenetic analysis of higher-level relationships of Odonata. „Systematic Entomology”. 28, s. 181–239, 2003.
- ↑ Martin Schorr, Dennis Paulson: World Odonata List. University of Puget Sound. [dostęp 2015-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-29)].