Kamasja

Kamasja
	; kamasja jadalna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Podrodzina	agawowe
Rodzaj	kamasja
	Nazwa systematyczna
	Camassia Lindl.; Bot. Reg. 18: ad t. 1486. 1 Apr 1832 (nom. cons.)
	Typ nomenklatoryczny
	Camassia quamash Pursh
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Kamasja (Camassia Lindl.) – rodzaj roślin zaliczany współcześnie do rodziny szparagowatych (Asparagaceae) (podrodzina agawowe), wcześniej umieszczany był w rodzinie liliowatych (Liliaceae) lub hiacyntowatych Hyacintheaceae^[4]^[2]. Do rodzaju należy 6 gatunków występujących we wschodniej i zachodniej części Kanady i Stanów Zjednoczonych w Ameryce Północnej^[5].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Byliny bulwiaste. Bulwy rosną pojedynczo lub w skupieniach, są owalne lub kuliste, osłonięte brązową lub czarną tuniką. Liście odziomkowe, blaszka liściowa równowąska, z kilem. Kwiatostan na szczycie głąbika, z wąskolancetowatymi przysadkami. Kwiaty promieniste lub z jedną płaszczyzną symetrii, listków okwiatu 6, trwałych, ustawionych w 2 lub 3 okółkach. Listki te są barwy fioletowej, niebieskiej lub białej, lancetowate, każdy z 3–9 wiązkami przewodzącymi. Podczas zasychania skręcają się. Pręcików 6. Zalążnia z 6–36 zalążkami, szyjka słupka nitkowata, znamię trójłatkowe. Owocem jest torebka owalna lub zaokrąglona z 6–36 nasionami. Nasiona czarne, połyskujące, owalne lub gruszkowate o długości od 2 do 4 mm. Liczba chromosomów 2n = 30^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja rodzaju według APweb (aktualizowany systemie APG III z 2009)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd szparagowce (Asparagales), rodzina szparagowate (Asparagaceae), podrodzina agawowe (Agavoideae)^[2].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd liliopodobne (Lilianae Takht.), rząd amarylkowce (Amaryllidales Bromhead), rodzina hiacyntowate (Hyacinthaceae Batsch), rodzaj kamasja (Camassia Lindl.)^[7].

Wykaz gatunków^[5]

Camassia angusta (Engelmann & A. Gray) Blankinship
Camasia cusickii S. Wats. – kamasja Kusika
Camassia howellii S. Watson
Camassia leichtlinii (Baker) S. Wats. – kamasja Leichtlina
Camassia quamash (Pursh) Greene – kamasja jadalna
Camassia scilloides (Rafinesque) Cory

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Bulwy kamasji są jadalne i stanowiły ważne źródło pożywienia dla Indian z północno-zachodniej części kontynentu północnoamerykańskiego. Kilka gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne^[6].

W bulwach kamasji Leichtlina obecne są saponiny spirostanolowe, saponina furostanolowa, glikozyd cholestanu i inne saponiny steroidowe. Związki te wykazują działanie cytotoksyczne na komórki ludzkiego raka płaskonabłonkowego jamy ustnej (HSC-2) i normalne ludzkie fibroblasty dziąseł^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-12] (ang.).
↑ ^a ^b Camassia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).
↑ Genus: Camassia Lindl.. Germplasm Resources Information Network (GRIN), 2001–. [dostęp 2009-06-12]. (ang.).
↑ ^a ^b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-07-14]. (ang.).
↑ ^a ^b Tom A. Ranker & Tim Hogan: Camassia. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Camassia. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-25]. (ang.).
↑ Minpei Kuroda, Yoshihiro Mimaki, Fusako Hasegawa, Akihito Yokosuka i inni. Steroidal Glycosides from the Bulbs of Camassia leichtlinii and Their Cytotoxic Activities. „Chemical and Pharmaceutical Bulletin”. 49 (6), s. 726–731, 2001. DOI: 10.1248/cpb.49.726.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-12] (ang.).

[ing-3] Camassia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).

[4] Genus: Camassia Lindl.. Germplasm Resources Information Network (GRIN), 2001–. [dostęp 2009-06-12]. (ang.).

[kew-5] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-07-14]. (ang.).

[america-6] Tom A. Ranker & Tim Hogan: Camassia. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-09-04]. (ang.).

[7] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Camassia. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-25]. (ang.).

[8] Minpei Kuroda, Yoshihiro Mimaki, Fusako Hasegawa, Akihito Yokosuka i inni. Steroidal Glycosides from the Bulbs of Camassia leichtlinii and Their Cytotoxic Activities. „Chemical and Pharmaceutical Bulletin”. 49 (6), s. 726–731, 2001. DOI: 10.1248/cpb.49.726.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]