Car bomba

Car bomba
Państwo	ZSRR
Typ	swobodnie opadająca
Przeznaczenie	bomba termojądrowa
Historia
Data konstrukcji	1961
Dane techniczne
Długość	8 m
Średnica	2,1 m
Masa	27 ton
Równoważnik trotylowy	50–58 Mt (zależnie od źródła)

Miejsce detonacji

Satelitarne zdjęcie Paryża, na którym zobrazowano skutki wybuchu Car bomby, gdyby została użyta w celach militarnych nad miastem (żółty pierścień to szerokość kuli ognia, czerwony wskazuje obszar całkowitego zniszczenia)

Car bomba (ros. Царь-бомба, ozn. AN602 lub RDS-220) – największa dotąd zdetonowana lotnicza bomba jądrowa (dokładniej: termojądrowa, czyli wodorowa). Jej moc według źródeł amerykańskich wynosiła około 58 megaton, według źródeł rosyjskich (dostępnych po 1992 roku) 50 megaton. Była to trójstopniowa bomba termojądrowa, zbudowana i zdetonowana przez Związek Radziecki. Zdetonowano ją 30 października 1961 roku w archipelagu Nowej Ziemi (73°51'N 54°30'E), położonym na Morzu Arktycznym. Nosicielem 27-tonowej bomby był specjalnie do tego celu przystosowany samolot Tupolew Tu-95W.

Historia

Bombę wykonano na specjalne polecenie Nikity Chruszczowa jedynie w celu demonstracji siły. W ośrodku Arzamas-16 zaprojektował i skonstruował ją zespół pod kierownictwem Julija Charitona, z udziałem między innymi Andrieja Sacharowa. Przygotowania do konstrukcji bomby wodorowej trwały w zasadzie od końca lat 40. XX wieku, ale ostateczny etap – wynikający z faktu, iż Chruszczow chciał zameldować o eksperymencie w trakcie jesiennego zjazdu partii komunistycznej – trwał zaledwie 4 miesiące. Działając pod presją czasu, zespół wybrał sprawdzone wcześniej rozwiązania bazujące na konfiguracji Tellera-Ulama. W pierwotnych założeniach ładunek miał mieć moc 100 Mt, ale ze względów bezpieczeństwa (zmniejszenie możliwego opadu promieniotwórczego) zdecydowano się na zredukowanie jej o połowę.

Konstrukcja

Jako środek przenoszenia zastosowano największy w tym czasie bombowiec strategiczny Tu-95. Ze względu na gabaryty ładunku samolot musiał zostać specjalnie przystosowany do jego podwieszenia. Car bomba została zrzucona z wysokości 10 500 m na specjalnym spadochronie nylonowym (ważącym niemal 800 kg); detonacja nastąpiła na wysokości 4000 m. Kula ognista miała promień około 4000 m i niemal dosięgnęła powierzchni ziemi. Pomimo zmniejszenia mocy bomby część skalistych wysepek, w pobliżu których dokonano detonacji, wyparowała, a sam wybuch był odczuwalny nawet na Alasce. O sile wybuchu świadczy fakt, iż fala sejsmiczna nim wywołana (rejestrowana przez sejsmografy) okrążyła Ziemię trzy razy, oraz to, że był on widoczny z odległości prawie 900 km. Promieniowanie cieplne było w stanie spowodować oparzenia trzeciego stopnia w odległości 100 km od miejsca eksplozji. Grzyb atomowy miał około 60 km wysokości i 30–40 km średnicy.

Czas przemian jądrowych wynosił 39 nanosekund, wydzieliło się w nich 2,1×10¹⁷ J energii, co daje moc średnią 5,4×10²⁴ W – równą w przybliżeniu 1% mocy wydzielanej na powierzchni Słońca. Szacuje się także, że energia ta była dziesięciokrotnie większa niż łączna energia wszystkich bomb użytych podczas II wojny światowej i była nieco większa od energii, która zostałaby wytworzona przy anihilacji 2,3 kg materii.

Car bomba miała znaczenie tylko polityczne (element odstraszania) oraz do pewnego stopnia badawcze. Gigantyczna masa (27 ton) czyniła ją w zasadzie bezużyteczną, jeśli chodzi o zastosowanie praktyczne.

Nazwa bomby

Nazwa bomby została utworzona przez analogię do innych słynnych osiągnięć rosyjskiej myśli technicznej:

• Car kołokoł – największy na świecie dzwon (nigdy nie zadzwonił)
• Car puszka (1586) – największa w historii armata ładowana od przodu
• Car tank – ogromny prototypowy rosyjski pojazd opancerzony.

Zobacz też

• testy atomowe
• wojna jądrowa

Linki zewnętrzne

• Google Maps