Carl Loewe

Carl Loewe

Imię i nazwisko	Johann Carl Gottfried Loewe
Data i miejsce urodzenia	30 listopada 1796 Löbejün
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	20 kwietnia 1869 Kilonia
Instrumenty	organy
Typ głosu	baryton
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, dyrygent, śpiewak, organista

Tablice poświęcone Carlowi Loewe w szczecińskiej katedrze.

Johann Carl Gottfried Loewe (Löwe), najczęściej Karl lub Carl Loewe (ur. 30 listopada 1796 w Löbejün, zm. 20 kwietnia 1869 w Kilonii) – niemiecki kompozytor, dyrygent, śpiewak (baryton) i organista. Przez współczesnych zwany „Schubertem północnych Niemiec”.

Młodość

Urodził się w Löbejün koło Halle jako dwunaste dziecko w rodzinie nauczyciela. Pierwsze lekcje muzyki odebrał od ojca. Był członkiem chóru w Köthen (Anhalt), a później w Halle, gdzie uczęszczał do szkoły. Podczas nauki został dostrzeżony przez króla Westfalii, który wspomagał finansowo jego dalszą edukację muzyczną oraz studia teologiczne na Uniwersytecie w Halle.

Dorosłe życie

W 1820 Loewe przeniósł się do Szczecina, gdzie pracował jako organista w kościele św. Jakuba i dyrektor szkoły muzycznej, którą utworzył w 1824 roku. Brał czynny udział w życiu kulturalnym miasta. Organizował koncerty, na które zapraszał najpopularniejszych kompozytorów pruskich, samemu także koncertując. Doprowadził do wykonania wielu wybitnych dzieł – m.in. Pasji według św. Mateusza i Pasji według św. Jana Jana Sebastiana Bacha. W 1827 roku poprowadził szczecińskie prawykonanie IX Symfonii Ludwiga van Beethovena oraz światowe prawykonanie dzieła Felixa Mendelssohna-Bartholdy'ego – uwertury koncertowej do Snu nocy letniej Williama Szekspira. Utwory angielskiego dramaturga sam tłumaczył, podobnie jak dzieła George'a Byrona.

Pisał muzykę do wierszy poetów romantycznych, dając początek nowemu gatunkowi solowej ballady romantycznej. Skomponował muzykę do utworów Adama Mickiewicza w przekładzie Carla von Blankensee. Opublikowany w 1835 tom tych kompozycji pt. Die Polnische Balladen zawierał m.in. ballady:

• Der junge Herr und das Mädchen (Panicz i dziewczyna)
• Der Woywode (Czaty)
• Die drei Budrisse (Trzech Budrysów)
• Das Switesmädchen (Świtezianka)
• Die Schlüsselblume (Pierwiosnek)
• Frau Twardowska (Pani Twardowska)
• Wilia und das Mädchen (Wilija, naszych strumieni rodzica z Konrada Wallenroda).

W jego dorobku znajduje się też muzyczna wersja ballady Johanna Wolfganga Goethego Król Elfów (oryg. Erlkönig), dorównującą jakością znacznie popularniejszej kompozycji Franza Schuberta.

Choć współczesnym znany był głównie z ballad, Carl Loewe tworzył też inne formy: oratoria, opery i liczne kompozycje instrumentalne. Tylko jedna opera doczekała się wystawienia: Die drei Wünsche, dzieło pokazane w 1834 w Berlinie, przeszło jednak bez echa.

Po osiągnięciu znacznej popularności w latach 40. i 50. XIX wieku, jako śpiewak udał się na tournée po Europie. Występował m.in. we Francji, Wielkiej Brytanii, Norwegii i Szwecji. Po powrocie do Niemiec, w 1866 przeniósł się do Kilonii, gdzie zmarł na zawał serca w 1869 roku. Tam też został pochowany.

Pomnik Loewego stał do 1945 roku przed szczecińskim kościołem farnym św. Jakuba, później podniesionym do rangi katedry. Do dziś ocalał tylko neogotycki cokół, na którym stoi obecnie figura Maryi. Do 1945 serce kompozytora znajdowało się w katedrze św. Jakuba w Szczecinie, przy dawnych organach katedralnych. Na początku marca 2012 podczas remontu szczecińskiej katedry odnaleziono urnę, w której prawdopodobnie spoczywa serce Carla Loewego. Dziś o związkach kompozytora ze stolicą Pomorza Zachodniego przypomina m.in. dwujęzyczna tablica pamiątkowa umieszczona w katedrze.

Twórczość

Ballady

Do najważniejszych ballad Loewego zaliczyć należy:

• Archibald Douglas (1858)
• Das Hochzeitslied
• Der Wirtin Töchterlein (słowa Ludwig Uhland)
• Der Zauberlehrling (słowa Johann Wolfgang von Goethe)
• Die Glocken zu Speyer
• Die Uhr (słowa Johann Gabriel Seidl)
• Die wandelnde Glocke
• Edward (słowa Johann Gottfried Herder)
• Król Elfów (słowa Johann Gottfried Herder)
• Heinrich der Vogler (1836) – ballada o Henryku Ptaszniku
• Herr Oluf
• Tom der Reimer (1867)

Inne utwory

• 6 oper
• 17 oratoriów
• 2 symfonie
• dwa koncerty fortepianowe
• trzy kwartety smyczkowe
• sonaty fortepianowe
• kantaty

Bibliografia

• Mikołaj Szczęsny, Carl Loewe, Szczecin 2007. ISBN 978-83-60816-06-6. Pierwsza w Polsce pełna monografia życia i twórczości Loewego.
• Encyklopedia Szczecina. T. I A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999, s. 550-551. ISBN 83-87341-45-2.

Linki zewnętrzne

• Carl Gottfried Loewe – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Carl Loewe – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej Choral Public Domain Library (ChoralWiki)
• Carl Loewe w bazie AllMusic (ang.)
• Nuty Carla Loewego w bibliotece Polona