Caudron R.11
 Caudron R.11 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
dwupłat konstrukcji mieszanej |
| Załoga |
3 |
| Historia | |
| Data oblotu |
marzec 1917 |
| Liczba egz. |
ok. 370 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2 x Hispano-Suiza 8Bda |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
17,92 m |
| Długość |
11,22 m |
| Wysokość |
2,8 m |
| Powierzchnia nośna |
54,25 m² |
| Masa | |
| Własna |
1422 kg |
| Użyteczna |
405 kg (bez paliwa) |
| Startowa |
2167 kg |
| Zapas paliwa |
220 dm³ |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
183 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
8 min 10 s na 2000 m |
| Pułap |
5950 m |
| Zasięg |
600 km |
| Długotrwałość lotu |
3 h |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 5 km kal. 7,7 mm bomby | |
| Użytkownicy | |
| Francja, Stany Zjednoczone | |
| Rzuty | |
| |
Caudron R.11 – francuski trzymiejscowy samolot bombowy, rozpoznawczy i myśliwiec eskortowy w układzie dwupłatu z okresu I wojny światowej, zaprojektowany przez inż. Paula Deville’a i zbudowany w wytwórni Société des Avions Caudron. Używana przez Aéronautique Militaire od połowy 1918 roku maszyna najlepiej sprawdziła się, eskortując bombowce Breguet XIV podczas nalotów, a na liście francuskich asów znajduje się czterech strzelców pokładowych z R.11.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Projekt samolotu Caudron R.11 został zapoczątkowany przez jednego z głównych konstruktorów zakładów Société des Avions Caudron René Caudrona jako rozwinięcie bombowca Caudron R.4, oblatanego w czerwcu 1915 roku[1][2]. Zadanie zbudowania ulepszonego modelu spadło na świeżo pozyskanego przez wytwórnię inż. Paula Deville’a, który wywiązał się z niego na początku 1917 roku projektując trzyosobowy, dwusilnikowy samolot w koncepcji dwupłatu[1][3]. W porównaniu do poprzednika miał on mniejszą rozpiętość; zlikwidowano też przednie koło[4]. Prototyp przeszedł próby w locie w marcu 1917 roku, po czym został skierowany do produkcji seryjnej[2][5]. Ogółem wyprodukowano około 370 egzemplarzy wszystkich wersji samolotu[1].
W 1918 roku powstała nowa wersja samolotu, nazwana Caudron R.12[1][2]. Różniła się ona od pierwowzoru zastosowaniem mocniejszych silników Hispano-Suiza 8Fb o mocy 220 kW (300 KM) każdy[1][6]. Zbudowany w jednym egzemplarzu samolot testowany był między latem 1918 a jesienią 1919 roku, jednak przyrost osiągów nie był na tyle znaczący, by maszyna trafiła do produkcji i dalsze prace nad konstrukcją zostały przerwane[6].
Użycie[edytuj | edytuj kod]
Wprowadzony w lutym 1918 roku do służby w Aéronautique Militaire początkowo miał pełnić funkcję samolotu do współpracy z armią i bombowego, jednak najbardziej pożyteczny okazał się w wersji Caudron R.11A3 jako myśliwiec eskortujący[1][5]. Od lipca 1918 roku używany był w takim charakterze do eskorty bombowców Breguet XIV podczas dziennych nalotów, odnosząc przy tym spore sukcesy[1][5]. Straty wypraw bombowych osłanianych przez R.11 spowodowane przez myśliwce wroga były znacznie mniejsze niż straty zadane ogniem artylerii przeciwlotniczej[1]. Na liście francuskich asów znajduje się czterech strzelców pokładowych z R.11, z których najskuteczniejszym został sierż. Mario Vitalis z dorobkiem ośmiu zestrzeleń[1][5][a]. Prócz tego maszyna używana była do zadań rozpoznawczych[2].
Do czasu zakończenia działań wojennych samoloty Caudron R.11 stanowiły wyposażenie sześciu 15-samolotowych eskadr (fr. Escadrille), m.in. 46, 245 i 248[1][7]. Maszyny weszły też w skład lotnictwa Amerykańskiego Korpusu Ekspedycyjnego[6].
Opis konstrukcji i dane techniczne[edytuj | edytuj kod]
Caudron R.11 był dwusilnikowym, trzyosobowym eskortowym dwupłatem myśliwskim lub bombowym o konstrukcji mieszanej[1]. Kadłub tworzyła kratownica z rur stalowych pokryta płótnem[1]. Rozpiętość górnego płata wynosiła 17,92 metra, zaś dolnego 16,9 metra[1][8]. Powierzchnia nośna wynosiła 54,25 m²[1][9]. Długość samolotu wynosiła 11,22 metra, a wysokość 2,8 metra[1][9]. Masa własna płatowca wynosiła 1422 kg, zaś masa całkowita (startowa) 2167 kg[1][9]. Masa użyteczna (bez paliwa) wynosiła 405 kg[8]. Kabiny załogi odkryte, pojedyncze, z miejscem pilota usytuowanym pomiędzy kabinami strzelców, co ograniczało jego widoczność[1]. Podwozie klasyczne, stałe, z podwójnymi niezależnie zawieszonymi kołami i płozą ogonową[1][10].
Napęd pierwszej serii stanowiły umieszczone w komorze płatów dwa chłodzone cieczą 8-cylindrowe silniki widlaste Hispano-Suiza 8Bda o mocy 158 kW (215 KM) każdy, napędzające drewniane dwułopatowe śmigła ciągnące firmy Levasseur[1][9]. Później stosowano mocniejsze silniki Hispano-Suiza 8Beb o mocy 173 kW (235 KM)[1][9]. Zbiorniki paliwa miały pojemność 220 litrów[8]. Prędkość maksymalna na wysokości 2000 metrów wynosiła 183 km/h, zaś na wysokości 4000 metrów samolot rozwijał 173 km/h[6][9]. Długotrwałość lotu wynosiła 3 godziny[1][6]. Maszyna osiągała wysokość 2000 metrów w czasie 8 minut 10 sekund, 3000 metrów w 14 minut 18 sekund, zaś na osiągnięcie 5000 metrów samolot potrzebował 39 minut[8][9][b]. Pułap maksymalny wynosił 5950 metrów, a zasięg wynosił 600 km[1][10].
Uzbrojenie składało się z pięciu ruchomych karabinów maszynowych Lewis kalibru 7,7 mm: zdwojonych, zamontowanych na obrotnicach Scarffa na przednim i tylnym stanowisku strzelców pokładowych i pojedynczego, strzelającego w dół do tyłu (obsługiwanego przez przedniego strzelca)[1][9]. W wersji bombowej samolot mógł zabrać bomby o łącznym wagomiarze 120 kg, co powodowało ograniczenie liczby karabinów maszynowych do trzech[1][10].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tak dużą skuteczność tłumaczy fakt, że strzelcami pokładowymi na Caudronach R.11 byli najlepsi absolwenci Szkoły Strzelania Powietrznego w Cazaux[1].
- ↑ Bączkowski 2000 ↓, s. 114 podaje, że czas wznoszenia na wysokość 2000 metrów wynosił 22 minuty.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Bączkowski 2000 ↓, s. 114.
- ↑ a b c d Green i Swanborough 1995 ↓, s. 110.
- ↑ Goworek 1988 ↓, s. 146-147.
- ↑ Taylor 1989 ↓, s. 241.
- ↑ a b c d Goworek 1988 ↓, s. 147.
- ↑ a b c d e Green i Swanborough 1995 ↓, s. 111.
- ↑ Green i Swanborough 1995 ↓, s. 110-111.
- ↑ a b c d Grey 1990 ↓, s. 107.
- ↑ a b c d e f g h Goworek 1988 ↓, s. 149.
- ↑ a b c Jankiewicz i Malejko 1994 ↓, s. 31.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wiesław Bączkowski: Samoloty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-54-4.
- Tomasz Goworek: Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988. ISBN 83-206-0689-6.
- William Green, Gordon Swanborough: The Complete Book of Fighters. New York: Smithmark, 1995. ISBN 978-0-8317-3939-3. (ang.).
- C.G. Grey (red.): Jane’s Fighting Aircraft of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-347-0. (ang.).
- Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe – litery C-E. Warszawa: Bellona, 1994, seria: Encyklopedia Lotnictwa Wojskowego. Tom 6. ISBN 83-11-0825-1.
- Michael J.H. Taylor (red.): Jane’s Encyclopedia of Aviation. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-324-1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Sylwetka samolotu Caudron R.11 w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. [dostęp 2023-06-26]. (ros.).
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe | |
| Samoloty wielozadaniowe i szkolne | |
| Samoloty rozpoznawcze i lekkie bombowce | |
| Wodnosamoloty i łodzie latające | |
| Konstrukcje prototypowe |
