Cecilia Payne-Gaposchkin

Cecilia Payne-Gaposchkin

Data i miejsce urodzenia	10 maja 1900 Wendover, Buckinghamshire, Wielka Brytania
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1979 Cambridge (Massachusetts), USA
Przyczyna śmierci	rak płuc
Zawód, zajęcie	astronomka

Cecilia Payne-Gaposchkin (ur. 10 maja 1900, zm. 7 grudnia 1979) – brytyjsko-amerykańska astronomka.

Życiorys

Cecilia Helena Payne urodziła się w Wendover w Wielkiej Brytanii; jako czterolatka straciła ojca (Edwarda), od tej pory była wychowywana tylko przez matkę, Emmę. Studiowała w Newnham College Uniwersytetu w Cambridge; następnie, dzięki wstawiennictwu Harlowa Shapleya, została jego doktorantką w Harvard College Observatory. Zajmowała się badaniami widm gwiazd.

W swojej pracy doktorskiej już w 1925 roku twierdziła, że różne natężenia linii absorpcyjnych nie wynikają z różnic ich składu chemicznego, lecz z różnic temperatury. Odkryła też, że najczęściej występującymi pierwiastkami w gwiazdach są wodór i hel; z obawy przed odrzuceniem pracy poczyniła w niej zastrzeżenie, że wyliczone wartości są prawdopodobnie obarczone błędem. Twierdzenia te były odrzucane aż do 1929 roku, gdy opublikował je jeden z jej dotychczasowych oponentów.

Jako pierwsza kobieta została profesorem Uniwersytetu Harvarda.

W 1934 roku została pierwszą laureatką nowo utworzonej nagrody Annie J. Cannon Award in Astronomy. W 1976 roku American Astronomical Society przyznało jej nagrodę Henry Norris Russell Lectureship. Nazwiskiem Cecilii Payne-Gaposchkin nazwano planetoidę (2039) Payne-Gaposchkin.

Jej mężem był astronom Sergiej Gaposchkin; mieli troje dzieci.

Cecilia Payne-Gaposchkin zmarła w 1979 roku na raka płuc (wcześniej nałogowo paliła papierosy).

Bibliografia

• Encyklopedia Wszechświat. Praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 231. ISBN 978-83-01-14848-5.