Celestyn V
| Celestyn V Coelestinus Quintus | ||
| Piotr z Morrone Pietro Angelari dell Murrone | ||
| Papież | ||
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 1209/1210 Isernia | |
| Data i miejsce śmierci | 19 maja 1296 zamek Fumone nieopodal Ferentino | |
| Papież | ||
| Okres sprawowania | 5 lipca 1294 – 13 grudnia 1294 | |
| Wyznanie | katolicyzm | |
| Kościół | rzymskokatolicki | |
| Pontyfikat | 5 lipca 1294 | |
| ||
| ||
| Czczony przez | Kościół katolicki | |
| Kanonizacja | 1313 przez Klemensa V | |
| Szczególne miejsca kultu | Sulmona, Włochy | |
Celestyn V (łac. Celestinus V, właśc. Piotr z Morrone OSB; ur. w 1209 lub w 1210 w Isernia w prowincji Molise, zm. 19 maja 1296 na zamku Fumone[1]) – papież w okresie od 5 lipca do 13 grudnia 1294, święty Kościoła katolickiego[2].
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne życie[edytuj | edytuj kod]
Był ostatnim z jedenaściorga dzieci ubogiej chłopskiej rodziny Angeleria i Marii[1]. Zanim został papieżem był zakonnikiem benedyktyńskim[2]. Początkowo w klasztorze w Faifoli, następnie pustelnikiem: 1235–1238 na górze Morrone, 1240–1243 na La Maiella, gdzie stworzył zręby zakonu celestynów[2]. W latach 1276–1279 był opatem w Faifoli. Znany był z pobożności i pokory[2].
Skupił wokół siebie uczniów, tworząc wspólnotę monastyczną, później nazwaną celestynami[1]. Papież Urban IV włączył ich do zakonu benedyktyńskiego i przyjęli regułę św. Benedykta[1]. Piotr będąc już papieżem zatwierdził swoją wspólnotę, jako „kongregację ubogich eremitów” z regułą św. Franciszka. Ich przełożonym został Piotr z Maceraty.
Wybór na papieża[edytuj | edytuj kod]
Wybrany na papieża 5 lipca 1294 roku po śmierci Mikołaja IV w wyniku elekcji, w której, jako niebędący kardynałem, nie brał udziału[1]. Wskutek impasu religijno-politycznego, a także konfliktów personalnych, kardynałowie nie mogli wybrać kandydata, który osiągnąłby 2/3 głosów[1]. W ciągu 27 miesięcy, część kardynałów dwukrotnie opuszczała konklawe, a część z nich usiłowała wybrać papieża na własną rękę[1]. Gdy w 1293 roku do Perugii przybył Karol II Andegaweński, by ratyfikować traktat z Jakubem II Sprawiedliwym, narzucił kardynałom 4 kandydatów[1]. Pomimo, że elektorzy nie ugięli się, to nadal nie potrafili wybrać następcy św. Piotra[1]. Po zamieszkach jakie wybuchły w maju i czerwcu w Orvieto, zaproponowano pustelnika Piotra z Morrone[1]. Negocjacje zarówno z Piotrem, jak i pomiędzy purpuratami, przyniosły efekt 5 lipca, kiedy to Piotr został jednomyślnie wybrany[1].
Pontyfikat[edytuj | edytuj kod]
Jego wybór został przyjęty w wielu środowiskach kościelnych z wielką radością[1]. W tym wyborze widziano wypełnienie proroctwa Joachima z Fiore, który zapowiadał nową erę w dziejach Kościoła, gdy miał nim kierować papież „anielski” i „duchowny”[1].
Był politykiem uważanym za nieudolnego, pozostającego pod wielkim wpływem dworu neapolitańskiego i rodu Andegawenów[2], co przejawiło się zwłaszcza w nominacjach kardynalskich. Powołał wówczas dwunastu nowych kardynałów, wyraźnie nawiązując do liczby apostołów[1]. Karol II utrudniał także Celestynowi przeniesienia się z Neapolu do Rzymu[2]. 1 października 1294 Celestyn ratyfikował traktat pomiędzy Karolem II a Jakubem II, w którym zostało zawarte żądanie, by Jakub II opuścił Sycylię w ciągu trzech lat[1].
Celestyn V wydał bullę Quia in futurum (28 września 1294), w której przywrócił przepisy bulli Ubi Periculum Grzegorza X z 1274 r., dotyczące wyboru papieża.
Rezygnacja z papiestwa[edytuj | edytuj kod]
Przed adwentem Celestyn V chciał się oddać modlitwie, powierzając rządy nad Kościołem trzem kardynałom[1]. Papieski pomysł spotkał się ze zdecydowanym sprzeciwem[1]. Wówczas Celestyn polecił sprawdzić, czy jest możliwa z punktu widzenia prawa kanonicznego rezygnacja z urzędu papieskiego[2]. Sprawę badało dwóch kardynałów: Benedetto Gaetani i Gerardo Bianchi, znanych ekspertów prawa kanonicznego[1]. Po otrzymaniu odpowiedzi twierdzącej, co dopuszczała doktryna kościelna (choć dyskutowano nad sposobem: czy samodzielnie, czy przed soborem czy kardynałami), kilka dni później, 10 grudnia wydał bullę[2] Constitutionem. Stwierdzał w niej, że normy ustanowione przez papieża Grzegorza X dotyczące przeprowadzenia konklawe obowiązują także w wypadku abdykacji papieża[1]. W dniu 13 grudnia 1294 r. złożył urząd w Castel Nuovo w Neapolu odczytując w obecności kardynałów formułę własnej rezygnacji, złożył insygnia papieskie oraz poprosił ich o wybór nowego papieża[2]. Swoimi namowami przyczynił się do tego głównie kardynał Benedetto Gaetani, który został jego następcą[2].
Ustępujący papież pragnął powrócić do życia jako pustelnik[2]. Następca, Bonifacy VIII, obawiał się jednak, że Celestyn V, jako były papież, może stać się elementem manipulacji ze strony kościelnych środowisk radykalnych, a może nawet doprowadzić do schizmy[2]. Z tego powodu trzymał go pod strażą[2]. Po kilku miesiącach Piotrowi udało się zbiec w góry, jednak został zatrzymany, dostał nakaz udania się do zamku Fumone koło Ferentino i zakaz powrotu do pustelni[1]. Ostatnie miesiące życia przebywał tam uwięziony w ciasnej celi.
Francesco Petrarca uznał krok Celestyna V za wyraz wielkiej wolności, dokonany w duchu anielskim, który nie znosił nakazów podyktowanych koniecznością praktycznego i politycznego sprawowania urzędu. Z kolei Dante Alighieri uznał zrzeczenie się godności papieskiej za przejaw tchórzostwa i umieścił Celestyna w swoim dziele Boska komedia w piekle.
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Celestyn V zmarł w wieku 86 lub 87 lat. Najprawdopodobniej zmarł wskutek zakażenia, wywołanego wrzodem[1]. Nie ma dowodów świadczących o surowym traktowaniu Celestyna w celi[1].
Zwiedzającym dzisiaj zamek Fumone pokazuje się niewyobrażalnie ciasną celę świętego Celestyna oraz opowiada się, że rentgenowskie badania jego głowy wykazały w niej obecność potężnego metalowego ćwieka. Dodaje się potem, że ciasnota celi dla nieznoszącego luksusów starca najprawdopodobniej okazała się jednak zbyt trudna do zniesienia.
Kanonizowany został przez Klemensa V 5 maja 1313 roku[2]. Relikwie świętego Celestyna są przechowywane w katedrze w mieście Sulmona w prowincji L'Aquila. Jest on patronem swojego rodzinnego miasta Isernia w regionie Molise. Wspomnienie liturgiczne przypada 19 maja[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Pope St. Celestine V (ang.). Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-01-01].
- M. Gryczyński, Poczet papieży, Poznań 2006, s. 164–165.
- A. M. Piazzoni, Historia wyboru papieży, Kraków 2004, s. 201–204.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ilu papieży abdykowało? Jaki był ich los? Jak wyglądało konklawe w średniowieczu? (pol.). historia.org.pl. [dostęp 2013-02-15].
| ||||||||||||||||||||||||||
