Centaurea soskae
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Centaurea soskae | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Centaurea soskae Hayek ex Košanin Glas Srpske Kralj. Akad. 119: 275. 1926[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Centaurea soskae Hayek ex Košanin – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Aristolochiaceae Juss.). Występuje endemicznie w Macedonii oraz Albanii[5]. Rośnie między innymi na terenie Parku Narodowego Galiczica[6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek opisany po raz pierwszy w roku 1926 pod nazwą Centaurea soskae. Holotyp pochodził z Macedonii Północnej, powyżej miejscowości Trpejca nad Jeziorem Ochrydzkim[7].
W 2011 roku Meyer opisał takson C. decora jako nowy gatunek z rodzaju chaber (Centaurea). Holotyp pochodził ze skalistych zboczy gór w pobliżu wsi Shëngjergji i Korita na wysokości od 800 do 1000 m n.p.m. W tym samym roku inni badacze zebrali roślin na tych samych stokach i porównali je z rośliną C. soskae. Okazało się, że obie rośliny są identyczne. Mayer w swojej publikacji z 2011 roku nie wspomniał nic o taksonie C. soskae[7]. Wobec tego takson C. decora uważa się za synonim dla C. soskae. Pozwoliło to jednak oszacować zasięg występowanie na nieco większy niż dotychczas sądzono[8].
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Gatunek wcześniej znany był tylko z występowania w kilku miejscowościach w pobliżu Jeziorem Ochrydzkiego. Jednak później zarejestrowano go również na zachodnich stokach masywu Mali i Thatë powyżej wsi Shëngjergji w Albanii. W oparciu o środowisku i ekologii prawdopodobne jest, że rośnie także w greckiej części okolicy jeziora Prespa[7].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rośnie w zespole roślinności Phyllireo-Carpinetum orientalis[9]. Występuje na wysokości od 850 do 1200 m n.p.m. Kwitnie i wydaje owoce od czerwca do lipca. Znajduje się pod wpływem Morza Śródziemnego i klimatu subśródziemnomorskiego. Rośnie na skalistych zboczach wapiennych. Środowisko dzieli z takimi gatunkami jak: Allium flavum subsp. flavum, Campanula versicolor, Fumana procumbens, kosaciec bródkowy (Iris germanica), Nepeta spruneri, Ptilostemon afer, szałwia lekarska (Salvia officinalis), cząber górski (Satureja montana) i Sempervivum ciliosum oraz drzewiaste bukszpan zwyczajny (Buxus sempervirens), jesion mannowy (Fraxinus ornus), pistacja terpentynowa (Pistacia terebinthus) oraz Prunus webbii[7].
Nadziemne części tego gatunku zawierają laktony seskwiterpenowe (cnicin) oraz siedem flawonoidów (apigenina, kemferol, hispidulin, eupatorin, cirsimaritin, santoflawon oraz salwigenin)[10]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Details for: Centaurea soskae. The Euro+ Med Plantbase Project. [dostęp 2015-04-10]. (ang.).
- ↑ Centaurea soskae Hayek ex Košanin. The Plant List. [dostęp 2015-04-14]. (ang.).
- ↑ Centaurea soskae. Botanical Museum, Helsinki, Finland 2014. [dostęp 2015-04-20]. (ang.).
- ↑ национален парк Галичица. galicica.org.mk. [dostęp 2015-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 kwietnia 2015)]. (mac.).
- ↑ a b c d New records for Albania based on taxa from the Prespa National Park. Pensoft. [dostęp 2015-04-18]. (ang.).
- ↑ New records for Albania based on taxa from the Prespa National Park. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dostęp 2015-04-19]. (ang.).
- ↑ Vlado Matevski, Andraž Èarni, Oliver Avramoski, Nina Juvan, Mitko Kostadinovski, Petra Košir, Andrej Paušiè, Urban Šilc: Forest Vegetation of Galièica Mountain Range in Macedonia. Založba ZRC, 2011, s. 59. ISBN 978-961-254-313-6. (ang.).
- ↑ Secondary metabolites of three endemic Centaurea L. species. Journal of the Serbian Chemical Society. [dostęp 2015-04-13]. (ang.).