Przejdź do zawartości

Cenzura Internetu w Chińskiej Republice Ludowej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Cenzura Internetu w Chińskiej Republice Ludowej – kontrola treści zamieszczanych w Internecie realizowana przez władze państwowe w Chińskiej Republice Ludowej.

Internet w Chińskiej Republice Ludowej pojawił się w 1994 roku[1]. Jego cenzurą zajmuje się Komunistyczna Partia Chin i podlegające jej służby specjalne, które opracowały szereg narzędzi służących do kontroli treści publikowanych w Internecie[1][2]. Celami cenzury są: ochrona ustroju politycznego i bezpieczeństwa publicznego, przedstawienie Komunistycznej Partii Chin w korzystnym świetle oraz ograniczenie działalności firm zagranicznych[3][4]. Obowiązujące w Chińskiej Republice Ludowej przepisy prawne są nieprecyzyjne. Ich szeroka interpretacja pozwala władzom kontrolować przepływ informacji oraz zwalczać firmy zagraniczne działające na terenie państwa[5].

W latach 1998–2008 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego pracowało nad projektem „Złota Tarcza” (chiń. 金盾工程), którego zadaniem było objęcie kontroli i cenzury nad tekstami zamieszczanymi na chińskich stronach internetowych[6][7][8]. Projekt ten powstał w ramach tzw. „złotych projektów”, których celem było zbudowanie e-administracji w Chińskiej Republice Ludowej[1]. „Złota Tarcza” została uruchomiona w 2003 roku[6]. Składa się ona z dwóch poziomów. Pierwszy jest zarezerwowany dla członków Komunistycznej Partii Chin, drugi obejmuje niezrzeszone jednostki[9]. Filtrowaniem forów dyskusyjnych i prywatnych e-maili zajmują się moderatorzy stron oraz tajna policja internetowa, która w 2008 roku mogła liczyć ok. 30-50 tys. osób[8][9][10].

Obok „Złotej Tarczy” funkcjonuje również „Chińska Zapora Ogniowa” (chiń. 防火长城), uruchomiona najpóźniej w 1997 roku. Zadaniem „Chińskiej Zapory Ogniowej” jest kontrolowanie i blokowanie zachodnich stron internetowych[6]. W ramach tego projektu wdrożono rozwiązania techniczne, umożliwiające m.in: spowolnienie transmisji danych z zagranicy, blokadę informacji poświęconych demokracji, praw człowieka, przemocy, pornografii lub innych, uważanych przez władze za niepożądane (np o Falun Gong lun pandemii COVID-19)[8][9][11][10]. W 1997 roku zablokowano serwis Voice of America, w następnych latach blokowano również m.in: Google (2002), Wikipedię (2004), The New York Times (2008), YouTube (2008), Facebooka (2009), Twittera (2009), BBC (2010), WikiLeaks (2010), LinkedIn (2011)[6]. Ze względu na cenzurę Internetu oraz próby blokowania przeglądarki Google Chrome w Chińskiej Republice Ludowej, wiosną 2010 roku Google zlikwidowało swoje przedstawicielstwo w tym państwie[7]. W maju 2014 roku zablokowano dostęp do Google Maps. Działanie to miało na celu zapewnienie monopolu serwisowi Baidu, który pod koniec 2014 roku uruchomił własną mapę internetową[12]. W tym samym roku zablokowano dostęp do Google Play[13].

Władze chińskie są w stanie blokować całkowity dostęp do Internetu w wybranym przez siebie obszarze. W czerwcu 2009 roku Internet wyłączono na terenie regionu Sinciang[14].

W 2010 roku wprowadzono prawo, nakazujące firmom internetowym podpisanie publicznej Deklaracji o samoregulacji i etyce chińskiego Internetu[15]. Zgodnie z tym dokumentem, firmy muszą m.in. powstrzymywać się od produkcji, publikacji lub rozpowszechniania informacji zagrażających bezpieczeństwu państwa i stabilności społecznej, naruszających obowiązujące przepisy prawne i nieprzyzwoitych[16]. Deklaracja nakazuje firmom również przeglądanie informacji upowszechnionych przez użytkowników i zgłaszanie władzom szkodliwych treści. Firmom nieprzestrzegającym deklaracji grozi utrata koncesji na świadczenie usług w Chińskiej Republice Ludowej[5]. Prawo to jest wykorzystywane do ograniczania działalności firm zagranicznych, stanowiących konkurencję dla firm miejscowych. Dzięki ograniczaniu dostępu do wyszukiwarki internetowej Google, najpopularniejszym serwisem tego typu stało się Baidu, które w I kwartale 2017 roku wygenerowało 75,88% przychodów na chińskim rynku wyszukiwarek internetowych[5].

W 2025 roku chińska firma DeepSeek uruchomiła bezpłatnego chatbota DeepSeek R1, wykorzystującego sztuczną inteligencję. Program ogranicza dostęp do informacji przedstawiających historię lub politykę władz chińskich w niekorzystnym świetle[17].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Wójtowicz 2020 ↓, s. 41.
  2. ↑ Durmaj 2022 ↓, s. 163–164.
  3. ↑ Durmaj 2022 ↓, s. 163.
  4. ↑ Bieliński 2017 ↓, s. 92.
  5. ↑ a b c Bieliński 2017 ↓, s. 88.
  6. ↑ a b c d Wójtowicz 2020 ↓, s. 42.
  7. ↑ a b Durmaj 2022 ↓, s. 172.
  8. ↑ a b c Adamczyk 2016 ↓, s. 16.
  9. ↑ a b c Durmaj 2022 ↓, s. 173.
  10. ↑ a b Wójtowicz 2020 ↓, s. 44.
  11. ↑ Chińska cenzura internetu utrudnia walkę z epidemią. Pekin blokuje informacje na temat koronawirusa [online], forsal.pl, 8 marca 2020 [dostęp 2025-03-16].
  12. ↑ Bieliński 2017 ↓, s. 88–89.
  13. ↑ Bieliński 2017 ↓, s. 89.
  14. ↑ Mider i Borówka 2012 ↓, s. 147–148.
  15. ↑ Bieliński 2017 ↓, s. 87.
  16. ↑ Bieliński 2017 ↓, s. 87–88.
  17. ↑ Malwina Kuśmierek, Chiński bot AI nawet nie kryje się z cenzurą. Pokazał użytkownikowi, co naprawdę myśli [online], spidersweb.pl, 28 stycznia 2025 [dostęp 2025-03-16].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Marcin Adamczyk, Media we współczesnym państwie totalitarnym na przykładzie Chińskiej Republiki Ludowej, [w:] Anna Momot, Aleksandra Drabina (red.), Media XXI wieku. Studia interdyscyplinarne, Wrocław: Stowarzyszenie Młodych Twórców „Kontrast”, 2016, ISBN 978-83-937755-3-8 [dostęp 2025-03-16].
  • Tomasz Bieliński, Cenzura jako narzędzie służące dyskryminacji w handlu międzynarodowym Chińskiej Republiki Ludowej, „Zarządzanie i Finanse Journal of Management and Finance”, 15 (2), 2017.
  • Małgorzata Durmaj, System medialny w Chinach, „Media Biznes Kultura” (1 (12)), 2022.
  • Daniel Mider, Olgierd Borówka, Internet – medium bez cenzury?, „Studia politologiczne”, 25, 2012.
  • Tomasz Wójtowicz, Social Credit System w Chińskiej Republice Ludowej, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 14 (2), 2020.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cenzura_Internetu_w_Chińskiej_Republice_Ludowej&oldid=76240330”