Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Wojkowej

Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana
obecnie kościół św. św. Kosmy i Damiana

nr rej. A-777 z dnia 05.09.1964
kościół filialny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Wojkowa
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
parafia	św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku
Wezwanie	Świętych Kosmy i Damiana
Historia Data zakończenia budowy 1790 lub 1792 Aktualne przeznaczenie zaadaptowana na kościół rzymskokatolicki Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno
Położenie na mapie gminy Muszyna Wojkowa, cerkiew
Położenie na mapie Polski Wojkowa, cerkiew
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wojkowa, cerkiew
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Wojkowa, cerkiew
49°20′39,4″N 20°59′44,1″E

Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Wojkowej – dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Wojkowej.

Po 1947 przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. Obecnie użytkowana jako kościół filialny pod tym samym wezwaniem parafii św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku w dekanacie Krynica-Zdrój. Cerkiew wpisano na listę zabytków w 1964. Została włączona do małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia

Cerkiew w Wojkowej istniała już pod koniec XVI wieku, jednak obecny budynek powstał w 1790 lub 1792 po tym, gdy pierwsza świątynia została doszczętnie zniszczona przez pożar. Po Akcji „Wisła” obiekt został przejęty przez kościół łaciński i od 1951 użytkowany jako kościół filialny. Remontowana na początku XX wieku, w latach 1967-1970 i w latach 90. Polichromię i ikonostas odnowiono w latach 1997-1998.

• 
  Elewacja północna
• 
  Dzwonnica
• 
  Widok od prezbiterium

Architektura i wyposażenie

Cerkiew w Wojkowej jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Ponad przedsionkiem wznosi się wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, z drewnianym hełmem i kutym krzyżem. Podobne hełmy wznoszą się nad nawą i prezbiterium. Ściany wieży obite gontem a pozostałe szalowane poziomymi deskami. Okna w cerkwi są kwadratowe. Do prezbiterium dostawiona jest zakrystia, zaś samo pomieszczenie ołtarzowe zostało trójbocznie zamknięte. Pierwotnie cały obiekt był kryty gontem, obecnie dachy pokryte są blachą.

We wnętrzu zachował się ikonostas wykonany dla cerkwi w okresie jej wznoszenia, z którego usunięto królewskie wrota oraz drzwi diakońskie. W nawie znajduje się ikona Chrystusa Nauczającego, również z XVIII wieku oraz berło procesyjne z wieku XIX. Zachowała się również wykonana w 1938 tuż przed II wojną światową polichromia figuralno-ornamentalna ze scenami: Zmartwychwstania na namiotowej kopule nawy i Zwiastowania na stropie babińca.

Wokół cerkwi

Teren przycerkiewny jest ogrodzony niskim kamiennym murkiem. Poza nim stoi nowa drewniana dzwonnica słupowo-ramowa pokryta dachem gontowym i współczesnymi dzwonami poświęconymi św. Kindze, Agacie i Józefowi.

• 
  Wnętrze
• 
  Widok ogólny
• 
  Cerkiew od strony zachodniej

Bibliografia

• G. i Z. Malinowscy, E. i P. Marciniszyn, Ikony i cerkwie. Tajemnice łemkowskich świątyń, Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-15-2
• Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss. 115,116 ISBN 83-89188-08-2
• Praca zbiorowa, Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, Kraków 2010, ss. 236,237 ISBN 978-83-60538-61-6

Linki zewnętrzne

• Informacja o świątyni na stronie tarnowskiekoscioly.net
• Informacja o cerkwi na portalu beskidsadecki.pl