Cerkiew św. Dymitra w Złockiem

Cerkiew św. Dymitra
obecnie kościół Narodzenia NMP

nr rej. 778 z dnia 05.09.1964.
kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Złockie
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Złockiem
Wezwanie	Narodzenia NMP
Wspomnienie liturgiczne	8 wrzesień
Historia Data rozpoczęcia budowy 1867 Data zakończenia budowy 1872 Data zamknięcia 1947 Aktualne przeznaczenie cerkiew zaadaptowana na kościół Data reaktywacji 1951 Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce
Dane świątyni Styl łemkowski Architekt Kondracz Świątynia • materiał bud. • drewno Kopuła • liczba kopuł 3 Ołtarz • liczba ołtarzy 1+2 boczne Liczba naw 1
Położenie na mapie gminy Muszyna Złockie, cerkiew
Położenie na mapie Polski Złockie, cerkiew
Położenie na mapie województwa małopolskiego Złockie, cerkiew
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Złockie, cerkiew
49°22′24,3″N 20°53′08,5″E

Cerkiew św. Dymitra w Złockiem; też: św. Demetriusza, Rycerza i Męczennika) – dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka, zbudowana w latach 1867–1872, znajdująca się w Złockiem.

Od 1951 rzymskokatolicki kościół parafialny parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Złockiem.

Świątynia leży na szlaku architektury drewnianej w Województwie Małopolskim.

Położenie

Wznosi się w górnej części wsi, na wysokości ok. 530 m n.p.m., w kępie drzew na grzbiecie, rozdzielającym dolinki Złockiego Potoku na wschodzie i Szczawnika na zachodzie. Miejsce to znajduje się w południowej części pasma Jaworzyny w Beskidzie Sądeckim.

Obok cerkwi znajduje się cmentarz rzymsko- i greckokatolicki z XIX w. otoczony murem. Wokół stare lipy; jedna z nich, znajdująca się przy drodze, chroniona jako pomnik przyrody.

Historia

Pierwsza cerkiew istniała w tym miejscu najprawdopodobniej już w końcu XVI w. Obecna cerkiew, budowana w latach 1867–1872 według projektu Kondracza, konsekrowana w 1873, na tle innych łemkowskich świątyń w okolicy wyróżnia się swoją nietypową epigonalną architekturą. Po akcji Wisła i wysiedleniu ludności unickiej, od 1951 służy wiernym obrządku rzymskiego.

• 
  Elewacja frontowa
• 
  Wnętrze
• 
  Elewacja południowa

Opis cerkwi

Drewniana, konstrukcji zrębowej, zbudowana jest nietypowo na planie krzyża. Nawa wraz z prezbiterium oraz transept nakryte są dachami dwuspadowymi, o szczytach naczółkowych. W miejscu ich przecięcia wznosi się wysoki, ośmiokątny tambur, nakryty kopułą. Kopułę oraz szczyt dachu nad prezbiterium wieńczą dwukondygnacyjne, pozorne latarnie. Do nawy przylega, wzniesiona na jej osi, wieża konstrukcji słupowo-ramowej, nakryta niskim dachem namiotowym i zwieńczona również dwupiętrową, pozorną (ślepą) latarnią. Wszystkie dachy są współcześnie kryte blachą. Cała świątynia jest od zewnątrz szalowana poziomo kładzionymi deskami.

We wnętrzu kompletny XIX wieczny ikonostas w stylu barokowym, autorstwa Antoniego i Michała Bogdańskich ze Lwowa. Prezentuje on schemat typowy dla zachodniej łemkowszczyzny. W cerkwi znajdują się także dwa XIX-wieczne ołtarze boczne przedstawiające Matkę Bożą z Dzieciątkiem oraz świętych Cyryla i Metodego, a także przeniesiony z poprzedniej cerkwi XVIII-wieczny, barokowy krucyfiks w bogatym obramieniu snycerskim.

Wnętrze świątyni w większości zachowało naturalną barwę drewna. Polichromia w prezbiterium pochodzi z 1876. Plafon "Wniebowstąpienie" namalowany został najprawdopodobniej przez J. Bogdańskiego, ucznia Jana Matejki.

Stacje Drogi Krzyżowej współczesne, wykonane w 1980 przez rzeźbiarza ludowego z Kąclowej, Józefa Kuczaja.

O „złockiej ikonie” wspomniał Jerzy Harasymowicz w jednym ze swych najbardziej znanych wierszy pt. „W lesie listopadowym”.

• 
  Elewacja północna
• 
  Dzwonnica
• 
  Widok ogólny

Bibliografia

• ZbigniewZ. Muzyk ZbigniewZ., Cerkwie Sądecczyzny, Nowy Sącz: Wydawnictwo Fundacja, 2001, s. 8-9, ISBN 83-913147-9-0, OCLC 830342939 .
• Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, str.116-117 ISBN 83-89188-08-2

Linki zewnętrzne

• Opis cerkwi na portalu gminy Muszyna