Cerkiew św. Jerzego w Strzelcach (1845–1938)

Cerkiew św. Jerzego
	cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Miejscowość	Strzelce
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	warszawsko-chełmska
Wezwanie	św. Jerzego
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1845
Data zakończenia budowy	1847
Data zniszczenia; • przez	1938; władze II RP
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.; • liczba wiernych	; • drewno; 1000 osób
Liczba ikonostasów	1
Ołtarz; • liczba ołtarzy	; 1
Liczba naw	1
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Jerzego – cerkiew unicka, a następnie prawosławna w Strzelcach, istniejąca w latach 1845–1938.

Istnienie prawosławnej parafii w Strzelcach jest udokumentowane od 1507. Po zawarciu unii brzeskiej i przystąpieniu do niej prawosławnej eparchii chełmskiej parafia w Strzelcach również zmieniła wyznanie. Powstała w XVI w. świątynia spłonęła w 1845. Na miejscu starszej cerkwi w ciągu dwóch kolejnych lat wzniesiono nową^[1]. Świątynia przypominała swoją architekturą kościoły rzymskokatolickie^[2]. W 1875 proboszcz parafii w Strzelcach przeszedł na prawosławie^[a].

Cerkiew została zamknięta po I wojnie światowej. W okresie dwudziestolecia międzywojennego była udostępniana do celów kultowych tylko kilkakrotnie, dzięki interwencjom ukraińskich posłów na sejm^[1]. Ostatecznie w lipcu 1938 została zniszczona w czasie akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej, wpisującej się w szerszą politykę ograniczania liczby cerkwi prawosławnych w II RP. Z wyposażenia budynku przetrwały dwie ikony, przeniesione do cerkwi św. Jana Teologa w Chełmie, przedstawiające Opiekę Matki Bożej oraz św. Jerzego^[1]. Pierwotnie w obiekcie znajdował się ikonostas z sześcioma ikonami^[1].

Na miejscu po zburzonej cerkwi znajduje się kamienny krzyż pamiątkowy^[1].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ W tym samym roku nastąpiła przeprowadzona przez carską administrację, przy pomocy wojska, likwidacja unickiej diecezji chełmskiej, definitywnie kończąca działalność Kościoła unickiego w Imperium Rosyjskim.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Z. Gardziński, Materiały do dziejów parafii i cerkwi w Strzelcach na Chełmszczyźnie – studium konserwatorskie [w:] red. G. Kuprianowicz, Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w 1938 – uwarunkowania, przebieg, konsekwencje, Chełm 2009, ss.299–303
↑ K. Grzesiak, Akcja burzenia cerkwi na Lubelszczyźnie w roku 1938 – konsekwencje kulturowe

[3] W tym samym roku nastąpiła przeprowadzona przez carską administrację, przy pomocy wojska, likwidacja unickiej diecezji chełmskiej, definitywnie kończąca działalność Kościoła unickiego w Imperium Rosyjskim.

[akcja-1] Z. Gardziński, Materiały do dziejów parafii i cerkwi w Strzelcach na Chełmszczyźnie – studium konserwatorskie [w:] red. G. Kuprianowicz, Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w 1938 – uwarunkowania, przebieg, konsekwencje, Chełm 2009, ss.299–303

[2] K. Grzesiak, Akcja burzenia cerkwi na Lubelszczyźnie w roku 1938 – konsekwencje kulturowe

[uwaga-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v dom modlitwy uruchomiony przez ludność prawosławną w miejscowościach, gdzie władze państwowe nie zgodziły się na otwarcie cerkwi; w większości mieściły się w prywatnych domach, niektóre to kaplice cmentarne użytkowane de facto jako parafialne bez oficjalnej rejestracji placówki; lista zniszczonych cerkwi nie musi być kompletna

[1]

[2]

[a]

[A]