Cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach

Drewniane cerkwie regionu karpackiego w Polsce i na Ukrainie^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Polska
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	III, IV
Numer ref.	1424
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2013; na 37. sesji
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach
	A-1215/M z dnia 30.10.1933 i 29.06.2010
	cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Brunary
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Brunarach
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Historia
Data zakończenia budowy	XVIII w.
Aktualne przeznaczenie	zaadaptowana na kościół rzymskokatolicki
Poprzednie wyznanie	Kościół Greckokatolicki w Polsce
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
	Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie Brunary, cerkiew
	Położenie na mapie Polski Brunary, cerkiew
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Brunary, cerkiew
	Położenie na mapie powiatu gorlickiego Brunary, cerkiew
	49°32′02,6″N 21°01′57,2″E/49,534056 21,032556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach – dawna greckokatolicka cerkiew, obecnie kościół w Brunarach.

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

W 2013 została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie. Znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.

Elewacja południowa
Elewacja wschodnia
Elewacja północna

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza cerkiew w Brunarach została wzniesiona po 1616, kiedy we wsi powstała parafia unicka. Nowa świątynia powstała w 1653, zaś współczesna cerkiew – w XVIII stuleciu. W 1831 została przebudowana i powiększona. Dawne prezbiterium połączono z nawą, dostawiając nowe, trójbocznie zamknięte, zaś całość pokryto nowym dachem. Po Akcji „Wisła” cerkiew została przejęta przez Kościół łaciński. Obecnie cerkiew jest użytkowana jako kościół rzymskokatolickiej parafii Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Brunarach należącej do dekanatu Ropa diecezji tarnowskiej.

Od strony zachodniej

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew w Brunarach jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Nad przedsionkiem wznosi się wieża z hełmem zwieńczonym kutym krzyżem. Podobne hełmy znajdują się ponad nawą i prezbiterium. We wnętrzu znajduje się barokowy, osiemnastowieczny ikonostas. W cerkwi zachowała się polichromia, pokrywająca całość stropu i wewnętrznych ścian obiektu, wykonywana etapami między XVIII i XIX wiekiem, utrzymana w błękitnej tonacji barwnej, z motywem winorośli. Oprócz ołtarza głównego z XVII w. w cerkwi znajdują się dwa ołtarze boczne z wieku XVIII. Znajdują się w nich ikony Matki Bożej oraz Przemienienia Pańskiego.

Elewacja frontowa
Sanktuarium

Przy świątyni znajduje się nagrobek księdza Antoniego Pohoreckiego, proboszcza brunarskiego w latach 1932-1940^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023 .
↑ napis na nagrobku in situ

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

G. i Z. Malinowscy, E. i P. Marciniszyn, Ikony i cerkwie. Tajemnice łemkowskich świątyń, Carta Blanca, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61444-15-2

[2] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[3] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023 .

[4] s na nagrobku in situ

[5] Wspólnie z Niemcami

[6] Wspólnie z Ukrainą

[7] Wspólnie z Białorusią

[8] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[1]

[a]

[b]

[2]

[A]

[B]

[C]

[D]