Cerkiew Mądrości Bożej w Moskwie
 nr rej. 7734706000
| |||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||
 Widok na dzwonnicę cerkiewną | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miasto wydzielone | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||
| Wezwanie |
Mądrości Bożej | ||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
8/21 września | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Moskwy  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||
 55°44′51,7″N 37°37′18,7″E/55,747694 37,621861
| |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Cerkiew Mądrości Bożej – prawosławna cerkiew w Moskwie, w dekanacie moskworieckim eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o cerkwi Mądrości Bożej pochodzi z latopisu z 1493. Wynika z niej, że pożar Moskwy w 1493 zniszczył m.in. tę świątynię. W 1682 na jej miejscu powstała nowa świątynia murowana. Inicjatorami jej powstania byli pracownicy carskich ogrodów urządzonych w tej okolicy po 1495. W pożarze Moskwy w 1812 świątynia nie poniosła większych strat, wskazano jedynie, iż częściowo zawalił się na niej dach, skradziono jeden z antyminsów i część szat liturgicznych. W grudniu 1812 cerkiew rozbudowano o drugi ołtarz, którego patronem został św. Andrzej[1].
W 1862 z inicjatywy proboszcza miejscowej parafii, protoprezbitera Aleksandra Nieczajewa, przystąpiono do rozbudowy świątyni. Jej pierwszym etapem było wzniesienie dzwonnicy, wysuniętej przed elewację cerkwi. W jej wnętrzu znalazła się druga świątynia pod wezwaniem ikony Matki Bożej „Poszukiwanie Zaginionych”. Miała być ona użytkowana liturgicznie wtedy, gdy wiosenne wylewy rzeki uniemożliwiały korzystanie z głównej cerkwi. Budowa dzwonnicy, zaprojektowanej przez Nikołaja Kozłowskiego, trwała sześć lat[1]. Dalsze plany proboszcza, który zamierzał znacząco powiększyć cerkiew, przebudować ją w stylu bizantyjsko-rosyjskim i uczynić z niej jedną z najważniejszych świątyń w mieście (symbolicznie przypominającą o konstantynopolitańskiej świątyni Mądrości Bożej), nie mogły być zrealizowane z powodu braku przestrzeni pod budowę obszernego obiektu sakralnego[1].
W 1908 cerkiew poniosła poważne straty podczas powodzi. Uległy zniszczeniu ikonostasy i szaty przechowywane w zakrystii. W kolejnych latach budynek gruntownie wyremontowano[1].
W 1922 cenne wyposażenie obiektu zostało skonfiskowane przez władze radzieckie w ramach kampanii konfiskaty kosztowności cerkiewnych. Świątynia była czynna jeszcze przez dziesięć lat. Od 1924 do 1925 była remontowana, wtedy też wstawiono do niej ikonostas z jednej z zamykanych cerkwi w Moskwie. W 1932 została zamknięta. Przechowywana w niej kopia Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej z 1697 została przeniesiona do Galerii Trietiakowskiej. Również pozostała część wyposażenia obiektu podległa konfiskacie, jego dalsze losy nie są znane[1]. W budynku zlikwidowanej cerkwi powstał klub robotniczy. Istniał on do 1940, kiedy obiekt zaadaptowano na dom mieszkalny oraz laboratorium termomechaniczne. Dzwonnica od 1960 do 1980 należała do zakładów „Sojuzpodwodgazstroj”[1].
W latach 60. XX wieku cerkiew, która była już wtedy w poważnym stanie technicznym, została uznana za zabytek. W latach 70. była remontowana[1].
Budynek zniszczonej cerkwi został zwrócony Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu w 1992. W grudniu 1994 wznowiono nabożeństwa w cerkwi ikony Matki Bożej „Poszukiwanie Zaginionych”. Renowacja cerkwi Mądrości Bożej trwała kolejne dziesięć lat[1].
Związani z cerkwią
[edytuj | edytuj kod]W XVII w. kazania w cerkwi głosił jeden z przywódców ruchu staroobrzędowego, protopop Awwakum Pietrow, w rezultacie czego wielu wiernych zaprzestało uczęszczania do świątyni i uczestnictwa w zreformowanych obrzędach[1].
W latach 1922–1926 w cerkwi służył żyjący przymusowo w Moskwie metropolita uralski Tichon, od 1923 członek Świętego Synodu Kościoła i bliski współpracownik patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Tichona. Został on również pochowany w świątyni[1].