Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Jassach
 IS-II-m-B-03693
| |||||||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Archieparchia | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
6 sierpnia | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie okręgu Jassy  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Rumunii  | |||||||||||||||||||
 47°09′46,1″N 27°35′43,6″E/47,162806 27,595444
| |||||||||||||||||||
Cerkiew Przemienienia Pańskiego (rum. Biserica „Schimbarea la Față”), zwana Białą Cerkwią (rum. Biserica Albă) – prawosławna cerkiew parafialna w Jassach, w jurysdykcji archieparchii Jass Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Istnienie cerkwi wzmiankowane jest pierwszy raz w 1682[1]. Fundator obiektu nie jest znany[1]. Budynek zbudowany został w rejonie dawnego targu kwiatowego. Dzielnica ta rozwijała się szybko po przeniesieniu stolicy Mołdawii z Suczawy do Jass, osiedlali się w niej rzemieślnicy i służący na dworze hospodarskim[2]. Cerkiew nosiła pierwotnie wezwanie Narodzenia Pańskiego. W 1750 z inicjatywy i funduszy prawosławnego duchownego Velişco oraz miejscowych kupców budynek został gruntownie przebudowany, zmieniono również wezwanie na Przemienienie Pańskie[2]. W 1885 budynek został odrestaurowany, w 1901 ponownie poświęcił go metropolita Mołdawii Józef. Do 1887 w sąsiedztwie świątyni funkcjonował cmentarz[1].
W latach 1931, 1959 i 1971 budowla była ponownie odnawiana, a w latach 1974–1978 Constantin Călinescu wykonał w niej freski. W 1978 odnowiono także cerkiewny ikonostas. Od 1962 cerkiew jest wpisana do rejestru zabytków[1].
W 1975 na terenie cerkiewnym ustawiono krzyż pamięci ofiar II wojny światowej. Drugim komponentem tego pomnika jest kamień z dawnego przycerkiewnego cmentarza, pochodzący sprzed 1841, z nieczytelną inskrypcją[1].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew została zbudowana z kamienia i cegły na planie krzyża, z jedną półkolistą absydą w pomieszczeniu ołtarzowym. Wnętrze świątyni dzieli się na przednawie, nawę i pomieszczenie ołtarzowe. Ponad zachodnią częścią przednawia wznosi się wieża-dzwonnica. Budynek skromnie dekorowany jest fryzami poniżej kopuły na dzwonnicy i ponad wejściem[2]. Z uwagi na tynk, kryjący naturalny kolor kamieni i cegieł oraz brak jakiejkolwiek dekoracji malarskiej na zewnątrz cerkiew popularnie nazywana była Białą[1].
Na wyposażeniu budowli pozostaje zabytkowy ikonostas oraz 41 ikon, dar Zoiţy Aramy z 1818[1].