Chang’e 5
| |
| Zaangażowani | |
|---|---|
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Cel misji | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Czas trwania | |
| Początek misji |
23 listopada 2020 (20:30 UTC) |
| Data lądowania |
1 grudnia[1] 2020 (15:13 UTC) |
| Koniec misji |
16 grudnia 2020 (17:59 UTC) |
| Wymiary | |
| Masa całkowita |
8200 kg |
Chang’e 5 (chiń. 嫦娥五号; pinyin Cháng'é wǔhào) – chińska sonda kosmiczna przeznaczona do pobrania 2 kg gruntu księżycowego i dostarczenia go na Ziemię[2]. Była to pierwsza taka misja od czasu lotu radzieckiej sondy Łuna 24 w 1976 roku[2].
Misja[edytuj | edytuj kod]
Sonda została wyniesiona z Centrum Startowego Wenchang za pomocą rakiety Długi Marsz 5. Lądownik wylądował na powierzchni Księżyca 1 grudnia 2020[1]. Miejscem lądowania były okolice szczytu masywu wulkanicznego Mons Rümker na Oceanus Procellarum, gdzie wulkanizm występował znacznie później niż w miejscach zbadanych przez wcześniejsze misje, nawet 1,2 miliarda lat temu[3][4].
Lądownik był wyposażony w wiertło, pozwalające na pobranie próbek skał spod powierzchni Księżyca i ramię do zbierania próbek regolitu z powierzchni. 2 grudnia 2020 lądownik pobrał próbki skał, najpierw ok. 500 g z odwiertu o głębokości 2 metrów, a następnie 1,5 kg z powierzchni i szczelnie zamknął w specjalnym pojemniku, aby zabezpieczyć przed zanieczyszczeniem w trakcie powrotu[5][4]. Moduł wznoszący wystartował z powierzchni następnego dnia[4].
W przeciwieństwie do misji realizowanych w latach 70. XX wieku przez Związek Radziecki, 5 grudnia moduł wznoszący lądownika połączył się na orbicie wokółksiężycowej z modułem serwisowym sondy, po czym próbki materii księżycowej zostały przemieszczone do kapsuły powrotnej[6][7][8].
16 grudnia 2020 około godziny 17:40 CET kapsuła powrotna wylądowała na Ziemi w Mongolii Wewnętrznej (północne Chiny)[9].
W misji zostały wykorzystane wyniki prób prowadzonych za pomocą wystrzelonej w 2014 sondy Chang’e 5-T1, której zadaniem było przeprowadzenie testu prototypowej kapsuły powrotnej, a także wykonanie manewrów na orbicie wokółksiężycowej przez moduł serwisowy[7][10][11][12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Misja Chang’e 5 dotarła na Księżyc. www.space24.pl. [dostęp 2020-12-01].
- ↑ a b China Space Program: Chang’e-5, First Lunar Sample Return Mission, To Be Launched In November, „International Business Times”, 23 stycznia 2017 [dostęp 2017-03-30].
- ↑ Chang’e-5: China’s Moon Sample Return Mission [online], The Planetary Society, 23 listopada 2020 [dostęp 2020-12-03] (ang.).
- ↑ a b c Stephen Chen: China’s Chang’e 5 spacecraft is on its way back to Earth with moon rocks. South China Morning Post, 2020-12-04. [dostęp 2020-12-04]. (ang.).
- ↑ Pan Zhaoyi: China’s Chang’e-5 probe completes drilling, sealing of lunar samples. China Global Television Network, 2020-12-02. [dostęp 2020-12-03]. (ang.).
- ↑ China’s Unmanned Moon Mission To Bring Back Lunar Soil To Earth, „Asian Scientist Magazine”, 21 marca 2012 [dostęp 2017-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2013-01-02] (ang.).
- ↑ a b Lunar mission：craft to conduct re-entry tests before 2015 [online], news.xinhuanet.com [dostęp 2017-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-16] (ang.).
- ↑ Rafał Grabiański: Udane dokowanie i transfer materiału księżycowego do orbitera Chang’e 5. Próbki wracają na Ziemię za kilka dni!. Urania – Postępy Astronomii, 2020-12-06. [dostęp 2020-12-07].
- ↑ Krzysztof Kanawka: Chang’e – kapsuła powrotna na Ziemi. Kosmonauta.net, 2020-12-16. [dostęp 2020-12-17].
- ↑ China’s Lunar Probe Tester Ready for Chang’e 5 Mission [online], english.cri.cn [dostęp 2017-03-30].
- ↑ Chang’e 5 Test Mission – Change [online], www.spaceflight101.com [dostęp 2017-03-30] (ang.).
- ↑ China launches test return orbiter for lunar mission [online], news.xinhuanet.com [dostęp 2017-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-23] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Animacja przedstawiająca przebieg misji Chang’e 5. [w:] YouTube [on-line]. [dostęp 2017-04-02]. (ang.).
- Pogrubieniem oznaczono misje aktualnie prowadzone; kursywa oznacza sondy w drodze do celu.