Chelodyna australijska
| Chelodina longicollis[1] | |||
| (Shaw, 1794) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
chelodyna australijska | ||
| Synonimy | |||
| |||
Chelodyna australijska[3], żółw wężoszyi, żółw długoszyjny[4], wężogłówka australijska[4] (Chelodina longicollis) – gatunek żółwia z rodziny matamatowatych (Chelidae).
Opis[edytuj | edytuj kod]
- Karapaks owalny, rozszerzający się w tylnej części, o bokach zawiniętych do góry, barwy ciemnobrązowej lub brązowo-czarnej po czarny, przez który przebiega głęboki rowek rozszerzający się w kierunku głowy. Tarczki brzeżne uniesione w części nad ogonem, boczne zaś z tendencją do podnoszenia się wraz z wiekiem osobnika. Plastron bardzo duży z głębokim wcięciem przy końcu, barwy takiej samej jak karapaks z kremowymi plamami, które niekiedy są niewielkie, a niekiedy nie ma ich w ogóle. Głowa mała i wąska, wraz z wiekiem nieco się rozszerza. Szyja bardzo długa, dochodząca do 60% długości karapaksu, pokryta małymi wyrostkami. Dość krótki ogon. Grzbietowa strona ciała ciemnoszara, brzuszna – od barwy kremowej do żółtej. Posiada gruczoły zapachowe, z których w przypadku zagrożenia wydzielany jest ostry, żółty płyn. Młode osobniki zwykle barwy czarnej z pomarańczowym paskiem wzdłuż obu stron szyi i żuchwy. Posiadają również pomarańczowe znaczenia w centralnej części każdej płytki plastronu oraz pod spodem tarczek brzeżnych karapaksu[5]. Dzięki dobrze rozwiniętym kręgom szyjnym głowa oraz szyja mogą sprawnie poruszać się na boki. Brak możliwości pionowego cofania głowy oraz podwijania skóry. Głowa i szyja chronione są przez poziome skręcenie pod karapaks[6]. Na odnóżach są poprzecznie ustawione łuski. Długość odnóży u dorosłych żółwi wynosi 10–13 cm długości.
Rozmiary[edytuj | edytuj kod]
- Karapaks samic do 30 cm długości, a samców do 25 cm długości[7].
Biotop[edytuj | edytuj kod]
- Gatunek słodkowodny[8]. Występuje głównie w rzekach, jeziorach oraz płytkich stawach. Można go spotkać również w pozostałościach po rzekach okresowych. Przeważnie bytuje na dnie, rzadko wypływa na powierzchnię[5].
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
- Aktywność dzienna. Długa szyja umożliwia wymianę gazową bez konieczności wypływania na powierzchnię wody[8] oraz narażania się na atak drapieżnika[9]. Posiada zdolność przechodzenia w stan estywacji w przypadku niesprzyjających warunków środowiskowych. Odbywa się ona na lądzie – przeważnie żółw zakopuje się w stercie liści. Często migruje po lądzie w poszukiwaniu pożywienia[5].
Odżywianie[edytuj | edytuj kod]
- Jest drapieżnikiem, żywi się małymi rybami, żabami, a także skorupiakami i ślimakami. Pomaga mu w tym długa szyja[8]. Pokarm wsysany jest do środka[5].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
- Samica składa od 6 do 23 jaj w okresie grudnia i stycznia[7]. Jaja mają przeważnie około 30 mm długości i 20 mm szerokości. Są białe, otoczone twardą skorupką, ważą około 6-7 g[5].
Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
- Dorosłe osobniki często padają ofiarą drapieżników takich jak: bielik białobrzuchy (Haliaeetus leucogaster), dingo australijski (Canis dingo) oraz lis rudy (Vulpes vulpes). Wiele innych drapieżników żeruje również na gniazdach[5].
Znaczenie w ochronie środowiska[edytuj | edytuj kod]
- Chelodina longicollis uważany jest za gatunek bardzo powszechny. Chroniony jest jednak aktem prawnym zakazującym zabijania oraz hodowli zwierząt pochodzenia dzikiego. Choć jest gatunkiem dość trudnym w hodowli ze względu na zróżnicowaną dietę, można uzyskać pozwolenie na jego hodowlę pod warunkiem posiadania osobnika z legalnego źródła, a także niezabranego z dziczy. Występuje również powszechnie w wielu parkach narodowych[5]. Badania dowodzą także, że Chelodina longicollis ma udział w rozsiewaniu roślin na drodze endochorii[10].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
- Występuje powszechnie na terenach południowo-wschodniej Australii, od okolic miasta Port Lincoln, aż do ujścia rzeki Fitzroy. Spotykany przy ujściu rzeki Darling, Paroo i górnym biegu Cooper Creek. Występowanie żółwia wężoszyjego odnotowano również na wschód od Wielkich Gór Wododziałowych[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Chelodina longicollis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ G. Shaw: Zoology of New Holland. Cz. 1. London: J. Sowerby, 1794, s. 19. (ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 359. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 293, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.
- ↑ a b c d e f g h Kennett R., Roe J., Hodges K., Georges A., 2009. Chelodina longicollis (Shaw 1794) – Eastern long-necked turtle, common long-necked turtle, common snake-necked turtle. Conservation Biology of Freshwater Turtles and Tortoises 5: 031.1-031.8.
- ↑ Obst, F.J., 1986. Turtles, tortoises and terrapins. Edition Leipzig. Leipzig, Germany.
- ↑ a b Juszczyk W., 1978. Gady i płazy. Wiedza Powszechna, Warszawa.
- ↑ a b c Dobrowolska H., 1990. Gady. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa.
- ↑ Cogger H.G., Zweifel R.G., Kirshner D., 1993. Gady i płazy: encyklopedia zwierząt. Elipsa, Warszawa.
- ↑ Burgin S., Renshaw A., 2008. Epizoochory, Algae and the Australian Eastern Long-Necked Turtle Chelodina longicollis (Shaw). The American Midland Naturalist 160: 61-68.