Chirokitia (stanowisko archeologiczne)
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
II, III, IV |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1998 |
Położenie na mapie Cypru  | |
 34°47′48,2″N 33°20′37,4″E/34,796722 33,343722
| |
Chirokitia (gr. Χοιροκοιτία) – stanowisko archeologiczne w południowej części Cypru, w miejscowości Chirokitia. Zachowały się tu pozostałości neolitycznej osady z VI tysiąclecia p.n.e., w 1998 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Osadę założyli prawdopodobnie przybysze z Anatolii lub Lewantu. Znalezione na terenie wykopalisk krzemienne i obsydianowe sierpy i inne narzędzia świadczą o rolniczym charakterze mieszkającej tu społeczności. Zachowała się także produkowana z kości zwierząt broń myśliwska, co skłania specjalistów do uznania łowiectwa za drugi pod względem znaczenia sposób zdobywania żywności.
W początkowej fazie istnienia osady nie znano tu techniki wyrobu ceramiki, w starszych warstwach osadowych na terenie wykopalisk odkryto jedynie andezytowe idole i zdobione reliefami naczynia. W późniejszym okresie pojawiła się także ceramika wyrabiana bez użycia koła garncarskiego.
Zachowały się także pozostałości neolitycznych grobów. Zmarłych grzebano pod podłogą domostw w pozycji embrionalnej, a ich piersi przygniatano ciężkim kamieniem – jak się sądzi, robiono tak z obawy, aby zmarły nie powstał z grobu. W grobach kobiet odnaleziono ozdoby z muszli i kamienia.
Szacuje się, że w szczytowym okresie istnienia osady zamieszkiwało ją od 1500 do 2000 osób, co czyni Chirokitię jedną z największych znanych osad neolitycznych.
Stanowisko archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
Wykopaliska odsłoniły na razie jedynie najstarszy fragment osady. Widoczne są pozostałości brukowanych ulic, murów obronnych i domostw tolosowych wzniesionych z kamieni rzecznych łączonych gliną. Dachy w kształcie niskich stożków formowane były z chrustu i gliny. W środku dachu był otwór przez który wydobywał się dym z paleniska w centrum budynku. Czasami obok głównego tolosu znajdowały się pomieszczenia dodatkowe takie jak kuchnia czy warsztat.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dubin, Marc, Cypr. Praktyczny przewodnik (tłum. Piotr Goraj), Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2000, str. 89-91
- Encyklopedia sztuki starożytnej, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1974, str. 121
- Praca zbiorowa: Wielka Historia Świata. T. 4. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2005, s. 88-89. ISBN 83-7425-025-9.
