Chlewice (województwo zachodniopomorskie)
52°39′46″N 14°30′01″E/52,662778 14,500278| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
9 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
76[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
74-406[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ZMY |
| SIMC |
0178910 |
Położenie na mapie gminy Boleszkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu myśliborskiego  | |
| 52°39′46″N 14°30′01″E/52,662778 14,500278[1]
| |
Chlewice (niem. do 1945 Klewitz) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Boleszkowice w pobliżu ujścia Myśli do Odry, na terenach podmokłych; od płn. i wsch. otoczona lasami. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego. Częściowo zachowany układ ulicowy.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa na przestrzeni wieków: Clewitz 1451, 1857; Klewitz 1540. Zgermanizowana nazwa Klewitz pochodzi od słowiańskiego Chlewice lub Chlewica, te zaś od nazwy osobowej Chlewa z sufiksem -ice, lub od chlewu z sufiksem -ica[4].
Środowisko przyrodnicze[edytuj | edytuj kod]
Okoliczne tereny stanowią fragment parku krajobrazowego „Ujście Warty”. Na tym terenie znajduje się kopalnia kruszyw mineralnych „Chlewice”. Obszar wyrobisk i pozostały teren zakładów górniczych (osadniki, hałdy) zajmuje łącznie 40,5 ha. Skutkiem tej działalności jest dewastacja rzeźby terenu, zburzenie harmonijnego, mało przekształconego krajobrazu nadodrzańskiego (jednego z przedmiotów ochrony w Parku), zanik wielu cennych siedlisk przyrodniczych, zakłócenie stosunków wodnych w dolinie Odry, zamieranie drzewostanów łęgowych w otoczeniu kopalni oraz wykluczenie na znacznym odcinku nabrzeża Odry z zagospodarowania rekreacyjnego. Położenie kopalni bezpośrednio nad Odrą stwarza szczególne zagrożenie podczas powodzi, gdyż wody powodziowe mogą wtargnąć w obręb wyrobisk powodując podpiętrzenie wód gruntowych i zalanie terenów poza granicami naturalnego obszaru zalewowego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
- XIII-XIV w. – osada prawdopodobnie istnieje i stanowi własność chwarszczańskiej komandorii Templariuszy, a następnie Joannitów. W tym okresie najpewniej istniał już kościół.
- 1451 – pierwsza wzmianka pod nazwą Clewitz
- 2 poł. XVI w. – wzmianka, że karczma chlewicka odbiera rocznie 300 beczek piwa z browaru w Namyślinie
- 1804 – powstanie w Namyślinie parafii ewangelickiej z kościołami filialnymi w Chlewicach i Porzeczu
- 1850 – powódź na okolicznym terenie, zalanych zostaje 380 ha użytków rolnych
- Ok. poł. XIX w. – założono cmentarz wiejski w płd. części wsi
- 05.02.1945 – zajęcie wsi przez wojska 5 Armii 1 Frontu Białoruskiego; kościół zniszczony w wyniku działań wojennych
- Po 1945 – zniszczone zostają wszystkie przeprawy promowe (w tym Przewóz Chlewicki), umożliwiające wcześniej dotarcie do łąk i pól leżących na lewym brzegu Odry
- Lata 50 XX w. – rozebrano kościół
- VII.1997 – powódź; podtopienie zabudowań, gruntów ornych, lasów i użytków zielonych we wsiach Chlewice, Kaleńsko i Porzecze, do rzędnej 15,5 m n.p.m. na powierzchni ok. 3200 ha.
- XX/XXI w. – Chlewice przekształcają się (podobnie jak Kaleńsko i Namyślin) w miejscowość letniskową. Powstają nowe obiekty, część historycznej zabudowy adaptuje się do nowych potrzeb, część zabudowań popada w ruinę.
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Ludność w ostatnich 3 stuleciach[5][6][7]:
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
- Na terenie sołectwa funkcjonuje 18 gospodarstw rolnych. Struktura użytków rolnych:
| Użytki rolne | Pow. w ha |
| Orne | 96,5 |
| Sady | 0 |
| Łąki | 282 |
| Pastwiska | 62,5 |
- „Pomorskie Kopalnie Żwiru” S.A.
Zasoby eksploatacyjne złoża według dokumentacji z 1992 r. wynoszą 6056 tys. ton dla powierzchni 37,25 ha. Według dodatku do dokumentacji opracowanego w 1997 r. dla firmy „Pomorskie Kopalnie Żwiru sp. z o.o.” i zatwierdzonego przez Wojewodę Gorzowskiego (dec. OS-g-7520/2/97 z 09.08.1997 r) zasoby geologiczne złoża wynoszą 10 828 tys. ton. Złoże posiada koncesję eksploatacyjną wydaną przez Wojewodę Gorzowskiego (dec. OS-g-7512/E/3/96 z dn. 23.12.1996 r) na obszar 40,5 ha. Koncesja przewiduje roczne wydobycie rzędu 250-300 tys. ton i obowiązuje do XII.2021 r. Obecnie eksploatacja złoża jest zatrzymana. Złoże posiada wyznaczony teren i obszar górniczy „Chlewice” o powierzchni 123,2 ha (dec. Woj. Gorz. Nr OŚ-g-7512/E/3/96/4/97 z 26.03.1997 r). Prace rekultywacyjne na złożu nie są prowadzone. Złoże położone jest na obszarze Parku Krajobrazowego „Ujście Warty”.
- Sklep spożywczo-przemysłowy
- Usługi leśne
Organizacje i instytucje[edytuj | edytuj kod]
- Ochotnicza Straż Pożarna – mieści się na zachód od działki kościelnej. Jest to obiekt wzniesiony w 4 ćw. XIX w. z kamienia łamanego, nakryty dachem 2-spadowym (obiekt w gminnej ewidencji zabytków).
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
Dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej w Gudziszu i Boleszkowicach, młodzież do gimnazjum w Boleszkowicach.
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Kościół – zniszczony w 1945 r. w trakcie działań wojennych, rozebrany w latach 50 XX w. Zlokalizowany był w centralnej części wsi; obecnie teren zaniedbany, pozostał zarys fundamentów.
- Cmentarz przykościelny – pierwotnie wokół kościoła w centrum wsi, obecnie teren splantowany, brak śladów nagrobków.
- Cmentarz wiejski (nieczynny) – założony ok. poł. XIX w., w płd. części wsi; obecnie teren w ramach zagrody wiejskiej, użytkowany jako ogród i do hodowli ptactwa domowego. Sporadycznie resztki nagrobków, teren zaniedbany, objęty strefą „K” ochrony konserwatorskiej.
- Cmentarz (zlikwidowany) – w znacznej odległości na płn.-wsch. od wsi, obecnie teren zalesiony uprawą brzozy (obiekt chroniony w ewidencji konserwatorskiej).
- Szlak kajakowy nr 220 na Myśli – 1,3 km do ujścia Myśli do Odry.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15431
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 144 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Nazwy miejscowe Polski: historia – pochodzenie – zmiany. Kazimierz Rymut (red.). T. II. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1997, s. 38. ISBN 83-85579-29-X.
- ↑ Statistisch-topographische Beschreibung der gesammten Mark Brandenburg: Für Statistiker, Geschäftsmänner, bes. für Kameralisten. ¬Die Neumark Brandenburg. T. 3. Berlin: Friedrich Maurer, 1809, s. 13.
- ↑ Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O: Zusammengestellt von Güthlein. Gustav Harnecker & Co., 1856, s. 15. [dostęp 2014-04-25].
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte. Landkreis Königsberg (Neumark). [dostęp 2014-04-25].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Plan rozwoju miejscowości Chlewice na lata 2005-2015.
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Boleszkowice. Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXVIII/128/05 Rady Gminy Boleszkowice z dnia 31 marca 2005 r.
- Z Dziejów Ziemi Chojeńskiej, praca zbiorowa pod redakcją T.Białeckiego, Szczecin 1969, Instytut Zachodniopomorski
