Chodaków

Chodaków
	Dzielnica Sochaczewa
	; Kościół pw. św. Józefa Robotnika
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	sochaczewski
Miasto	Sochaczew
Prawa miejskie	1967–1976
W granicach Sochaczewa	1977
SIMC	0977143
Strefa numeracyjna	46
Kod pocztowy	96-503
Tablice rejestracyjne	WSC
	Położenie na mapie Sochaczewa Chodaków
	Położenie na mapie Polski Chodaków
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Chodaków
	Położenie na mapie powiatu sochaczewskiego Chodaków
	52°15′20″N 20°17′01″E/52,255556 20,283611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chodaków – część miasta, dzielnica miasta Sochaczew w województwie mazowieckim.

W latach 1967–1976 miasto.

Chodaków graniczy z Żelazową Wolą, a obie miejscowości łączy malownicza rzeka Utrata.

Przez osiedle przebiega linia Powiatowej Kolei Sochaczewskiej.

Z centrum miasta Chodaków jest skomunikowany przez linie autobusowe Zakładu Komunikacji Miejskiej w Sochaczewie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka w XV wieku^[1]. W 1825 roku Chodaków liczył sobie 11 domów i 122 mieszkańców. Prawie sto lat później, w 1921 było to 15 domów i 121 mieszkańców.

Od 1867 w gminie Chodaków w powiecie sochaczewskim^[2]. W okresie międzywojennym należał do woj. warszawskiego; W 1921 roku liczba mieszkańców wsi Chodaków wynosiła 68, a folwarku Chodaków 58^[3]. 20 października 1933 utworzono gromadę Ostrzeszewo w granicach gminy Chodaków, składającą się z wsi Ostrzeszewo, fabryki Chodaków, folwarku Chodaków, młyna Chodaków i osady fabrycznej Chodaków^[4]. Podczas II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie, w dystrykcie warszawskim (Landkreis Sochaczew)^[5].

Po wojnie Chodaków powrócił do powiatu sochaczewskigo w woj. warszawskim^[6].

W związku z reorganizacją administracji wiejskiej jesienią 1954, utworzono nową gromadę Chodaków, składającą z obszarów dotychczasowych gromad Chodaków (Kolonia), Nowa Wieś, Ostrzeszewo, Zarzecze i Zwierzyniec oraz wsi Kistki z dotychczasowej gromady Kistki ze zniesionej gminy Chodaków^[7]. 13 listopada 1954, po pięciu tygodniach, gromadę Chodaków zniesiono w związku z nadaniem jej statusu osiedla^[8], w związku z czym Chodaków (Kolonia), Kistki, Nowa Wieś, Ostrzeszewo, Zarzecze i Zwierzyniec stały się integralnym częściami osiedla Chodakowa. 1 stycznia 1967 osiedlu Chodaków nadano status miasta^[9].

1 stycznia 1977 miasto Chodaków włączono do Sochaczewa^[10].

Dojazd[edytuj | edytuj kod]

Dojazd: z Sochaczewa Sochaczewską Koleją Muzealną, która jeździ w wybrane dni w maju, lipcu, sierpniu, wrześniu i październiku oraz sochaczewską komunikacją miejską i PKS.

Przemysł[edytuj | edytuj kod]

Najstarszym obiektem przemysłowym w Chodakowie jest młyn należący do rodziny Repszów. Pierwsze wzmianki o młynie wodnym w Chodakowie pochodzą z XVI wieku. Obiekt w obecnym kształcie, niezmieniony od przeszło 200 lat, jest nadal czynny.

W Chodakowie znajdowała się wybudowana w XX leciu międzywojennym Fabryka Przędzy i Tkanin Sztucznych Chodaków S.A., po 1945 roku Chodakowskie Zakłady Włókien Chemicznych „Chemitex”.

Chodakowskie Zakłady Włókien Chemicznych Chemitex[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Chodakowska Fabryka Włókien Chemicznych „Chemitex”.

Właścicielem terenu był Józef Korc, który sprzedał 92 ha za 23500$. Dzięki temu już w grudniu 1928 roku uruchomiono produkcję, przy której pracowało około 300-400 osób. Stan ten wynosił już 1000 osób w 1933 roku a 6 lat później, tuż przed wybuchem wojny, było to 2000 osób. Bitwa nad Bzurą zamieniła hale produkcyjne i stołówkę na polowy szpital dla rannych polskich żołnierzy. W czasie okupacji fabryka działała, ale nie przeprowadzano żadnych remontów, modernizacji. Rok 1945 zastał zakład w ruinie. W latach 1960-62 zbudowano 2 wyciągowe kominy, każdy po 80 metrów. Były też plany postawienia 250 metrowego. Włókno wiskozowe było eksportowane do Turcji, Iranu, Birmy i Pakistanu. W 1976 roku Chemitex produkował 1/3 krajowej produkcji asortymentu włókienniczego.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

młyn wodny z XVI wieku, przy ul. Młynarskiej 4.
dwór z I połowy XIX w., przebudowany w latach 20. XX w., otoczony parkiem dworskim przekształconym w miejski skwer.
hala główna Chodakowskich Zakładów Włókien Chemicznych Chemitex z 1928 roku.
szkoła murowana z 1935 roku przy ul. Chodakowskiej.
domy murowane z 1920 roku przy ul. Parkowej: nr, 1, nr 2, nr 3, nr 4.
dom drewniany z 1925 roku przy ul. Chodakowskiej 19.
dom murowany z lat 1920-30 przy ul. Młynarskiej 1.

Oprócz tego przy ul. Parkowej można odnaleźć stare latarnie uliczne.

Sport[edytuj | edytuj kod]

Jedynym klubem sportowym w Chodakowie jest założony w 1929 roku klub piłkarski Bzura Chodaków (obecnie w IV lidze). W latach pięćdziesiątych Bzura grała w II lidze. W latach siedemdziesiątych świetność tego klubu minęła. Stadion Bzury, znajdujący się przy ul. Chopina 101, ma pojemność około 440 miejsc siedzących.

W Chodakowie działa Koło Polskiego Związku Wędkarskiego (obecnie Koło PZW nr 13 Chodaków (Okręg PZW Skierniewice). Chodakowskie Koło jest najstarszym spośród wszystkich 32 funkcjonujących w okręgu skierniewickim i może poszczycić się bogatą historią oraz wieloma dokonaniami. Koło zainicjował Alfred Repsz, właściciel młyna w Chodakowie, który w kwietniu 1928 roku powołał do życia Klub Wędkarski z siedzibą w Warszawie. W 1933 roku Koło przekształcono w Sportowe Towarzystwo Wędkarskie w Chodakowie, które przetrwało zawieruchy wojny i lata okupacji. W 1950 roku Towarzystwo przystąpiło do właśnie utworzonego Polskiego Związku Wędkarskiego, a w 1975 roku, po dwóch latach od reformy administracyjnej i powołania województwa skierniewickiego, powołano do życia okręg skierniewicki PZW.

Kultura[edytuj | edytuj kod]

W Chodakowie przy ul. Chopina 101 znajduje się Miejski Ośrodek Kultury, w którym dzieci i młodzież mogą rozwijać swoje talenty artystyczne. działa tam m.in. Zespół taneczny Abstrakt, znajdujący się w czołówce zespołów tańca nowoczesnego. Młodzież trenuje pod okiem Celiny i Moniki Osieckich.

Ludzie związani z Chodakowem[edytuj | edytuj kod]

Juliusz Kaden-Bandrowski – pisarz, żołnierz Powstania Warszawskiego, mieszkał w domu Alfreda Repsza.
Tadeusz Ostrzeszewicz – wychowany w dworze chodakowskim, trzykrotnie wybierany sędzią gminnym, później funkcjonariusz Służby Więziennej.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 241
↑ Chodaków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 605 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 1 : m.st. Warszawa : Województwo warszawskie
↑ Łódzki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 20, poz. 258.
↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943).
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
↑ Uchwała Nr VI/10/4/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu grodziskomazowieckiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67).
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253
↑ Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 245

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Chodaków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 605 .
Koło PZW nr 13 Chodaków
Historia klubu Bzura Chodaków

[mazowsze-1] Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 241

[2] Chodaków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 605 .

[3] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 1 : m.st. Warszawa : Województwo warszawskie

[4] Łódzki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 20, poz. 258.

[5] Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943).

[wykaz-6] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.

[7] Uchwała Nr VI/10/4/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu grodziskomazowieckiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67).

[8] Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253

[9] Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318

[10] Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 245

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Części miasta wg TERYT	Adamówka (0977137) Boryszew Pierwszy (1057522) Boryszewek (0733731) Chodaków (0977143) Czerwonka (0977150) Duranów (0977166) Julianów (0977172) Majątek-Gawłów (1057893) Malesin (0977189) Trojanów (0977195) Wypalenisko (0977203)
Lokalne jednostki analityczne	Boryszew Boryszew-Zatorze Cebulkowo Centrum Czerwonka Chodaków Karwowo Kistki Malesin Piłsudskiego (Ogrody) Pokoju Rozlazłów Trojanów Viktoria Wypalenisko Zwierzyniec
Inne obszary	Bzurówka Chodaków Kolonia Chodaków Kistki Nowe Kistki Stare Nowa Wieś Ostrzeszewo Zarzecze

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (1945–75)
Miasta	Chodaków (1967–76) Iłów (do 1870) Sochaczew
Osiedla (1954–72)	Chodaków (1954–1966)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Chodaków (1867–1954) Głusk (1867–1916 → i ← 1919–52) Iłów (1867–1954 i 1973–75) Kampinos (1867–1952 → i 1973–75) Kozłów Biskupi (1867–1954) Łazy (1867–1954) Młodzieszyn (187?–1954 i 1973–75) Nowa Sucha (1973–75) Rybno (1867–1954 i 1973–75) Seroki (1867–9?) Sochaczew (1973–75) Szymanów (1867–1954) Teresin (1973–75) Trojanów (1867–70) Tułowice (1867–1954 i 1973–75)
Gromady (1954–72)	Braki (1954–59) Bromierzyk (1954–59) Brzozów (1954–72) Budy Iłowskie (1954–59) Chodaków (1954) Czyste (1954–59) Dębówka (1954–59) Erminów (1954–59) Feliksów (1954–59) Iłów (1954–72) Janów (1954–59) Jeżówka (1954–61) Kamion (1954–72) Kampinos (← 1955–72) Kąty (1954–72) Kożuszki (1959–72) Krubice (1954–59) Łady (1954–59) Malesin (1954–59) Młodzieszyn (1954–72) Nowa Sucha (1969–72) Nowe Mostki (1954–59) Okopy (1954–59) Oryszew (1954 →) Rybno (1954–72) Secymin Polski (1959–61 (→)) Secyminek (1954–59) Szymanów (1954–72) Teresin (1954–72) Wężyki (1954–61) Wilcze Tułowskie (1954–72) Wólka Smolana (1954–72) Wszeliwy (1954–59) Zakrzew (1954–68) Zawady (1954–59) Żukówka (1954–61)