Chomikomyszka kalifornijska

Chomikomyszka kalifornijska
	Chaetodipus californicus
	(Merriam, 1889)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	bobrokształtne
Rodzina	karłomyszowate
Podrodzina	szczuroskoczniki
Rodzaj	chomikomyszka
Gatunek	chomikomyszka kalifornijska
Synonimy
	Perognathus californicus Merriam, 1889; Perognathus armatus Merriam, 1889; Perognathus (Chaetodipus) femoralis J.A. Allen, 1891; Perognathus californicus dispar Osgood, 1900; Perognathus femoralis mesopolius Elliot, 1903; Perognathus californicus ochrus Osgood, 1904; Perognathus californicus bernardinus Benson, 1930; Perognathus californicus bensoni von Bloeker, 1938; Perognathus californicus marinensis von Bloeker, 1938;
	Perognathus californicus Merriam, 1889; Perognathus armatus Merriam, 1889; Perognathus (Chaetodipus) femoralis J.A. Allen, 1891; Perognathus californicus dispar Osgood, 1900; Perognathus femoralis mesopolius Elliot, 1903; Perognathus californicus ochrus Osgood, 1904; Perognathus californicus bernardinus Benson, 1930; Perognathus californicus bensoni von Bloeker, 1938; Perognathus californicus marinensis von Bloeker, 1938;
Podgatunki
	C. c. californicus (Merriam, 1889); C. c. bensoni (von Bloeker, 1938); C. c. bernardinus (Benson, 1930); C. c. dispar (Osgood, 1900); C. c. femoralis (J.A. Allen, 1891); C. c. marinensis (von Bloeker, 1938); C. c. mesopolius (Elliot, 1903); C. c. ochrus (Osgood, 1904);
	C. c. californicus (Merriam, 1889); C. c. bensoni (von Bloeker, 1938); C. c. bernardinus (Benson, 1930); C. c. dispar (Osgood, 1900); C. c. femoralis (J.A. Allen, 1891); C. c. marinensis (von Bloeker, 1938); C. c. mesopolius (Elliot, 1903); C. c. ochrus (Osgood, 1904);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chomikomyszka kalifornijska^[12] (Chaetodipus californicus) – gatunek ssaka podrodziny szczuroskoczników (Perognathinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae). C. californicus jest roślinożercą. Zamieszkuje tereny w amerykańskim paśmie górskim Sierra Nevada, na wybrzeżu południowej Kalifornii i północną część stanu Kalifornia Dolna w Meksyku^[13]^[11]. Lokalizacja typowa: USA, stan Kalifornia, harbstwo Alameda, Berkeley^[14]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wymienia C. californicus w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern)^[11].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1889 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam nadając mu nazwę Perognathus californicus^[2]. Holotyp pochodził z Berkeley, hrabstwie Alameda, w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych^[15].

Jest gatunkiem parapatrycznym z chomikomyszką zaroślową^[13]. W oparciu o szczegółowe sekwencjonowanie genów nDNA i mtDNA, C. califomicus tworzy grupę siostrzaną z C. fallax^[15]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają siedem podgatunków^[15].

Etymologia

Chaetodipus: gr. χαιτη khaitē „długie włosy”; rodzaj Dipus E.A.W. Zimmermann, 1780^[16].
californicus: Kalifornia^[17].
bensoni: Seth B. Benson (1905–2005), amerykański teriolog^[9].
bernardinus: San Bernardino, Kalifornia, Stany Zjednoczone^[8].
dispar: łac. dispar, disparis „różny, niepodobny, inny”^[17].
femoralis: późnołac. femoralis „okrycie na udo”, od łac. femur, femoris „udo”^[17].
marinensis: Marina, Kalifornia, Stany Zjednoczone^[10].
mesopolius: gr. μεσοπολιoς mesopolios „pół-szary”, od μεσος mesos „środkowy”; πολιος polios „szary”^[6].
ochrus: gr. ωχρος ōkhros „jasnożółty, blady, ziemisty”^[17].

Budowa ciała

Wzór zębowy		I	C	P	M
20	=	1	0	1	3
20	=	1	0	1	3

W stosunku do innych gatunków rodzaju Chaetodipus chomikomyszka kalifornijska zaliczana jest do średnich lub dużych jego przedstawicieli. Futro ma szorstkie, w części grzbietowej wybarwione na kolor brązowo-szary z wyraźnym paskiem bocznym. W części brzusznej wybarwiona na kolor żótawobiały. Ogon dwukolorowy, pokryty sierścią. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego^[13].

Wymiary *Chaetodipus californicus*
(za: David J. Hafner, 2016)^[13]
	wymiar
długość ciała z głową	86–92 mm
długość ogona	203–143 mm
długość ucha (średni wymiar)	13 mm
długość kończyny tylnej (średni wymiar)	26 mm
masa ciała	do 18–29 g

Kariotyp

Garnitur chromosomowy tego zwierzęcia tworzą 22 pary (2n=44) chromosomów (FN=54)^[13].

Tryb życia

Chomikomyszka kalifornijska wiedzie nocny, naziemny tryb życia. Wykazuje aktywność we wszystkich porach roku^[13]. Długość życia tych zwierząt: 2–3 lata^[11].

Rozród

Po ciąży trwającej około 25 dni chomikomyszka kalifornijska rodzi 4–5 młodych w miocie. Młode odłączają się od matki po osiągnięciu wieku około 3 tygodni. Dojrzałość płciową osiągają w wieku około 3 miesięcy^[13].

Rozmieszczenie geograficzne

C. californicus zamieszkuje tereny w amerykańskim paśmie górskim Sierra Nevada, na wybrzeżu południowej Kalifornii i północną część stanu Kalifornia Dolna w Meksyku^[13]^[11]. Lokalizacja typowa: USA, stan Kalifornia, harbstwo Alameda, Berkeley^[14].

Zasięg występowania w zależności od podgatunku^[15]^[13]:

C. c. californicus − zachodnia część USA: południowa część Zatoki San Francisco, zachodnio-centralna część stanu Kalifornia,
C. c. bensoni − zachodnia część USA: południowa część zachodniego wybrzeża, zachodnio-centralna część Kalifornii,
C. c. bernardinus − zachodnia część USA: pasma górskie San Gabriel i San Bernardino, południowo-zachodnia część Kalifornii,
C. c. dispar − południowo-zachodnia część USA: wybrzeże Pacyfiku w południowo-zachodniej Kalifornii,
C. c. femoralis − południowo-zachodnia część USA i północno-zachodni Meksyk: południowe wybrzeże Pacyfiku, południowo-zachodnia część Kalifornii (na południe do pasma Sierra de Juárez), północna część stanu Kalifornia Dolna,
C. c. marinensis − zachodnia część USA: wybrzeże Pacyfiku w Kalifornii,
C. c. mesopolius − północno-zachodni Meksyk (Sierra de San Pedro Mártir, północna część stanu Kalifornia Dolna),
C. c. ochrus − zachodnia część USA: góry Temblor Range, Tehachapi i południowa część Sierra Nevada oraz wschodnio-centralna i południowo-centralna część Kalifornii.

Ekologia

C. californicus zasadniczo są roślinożercami. Żerują głównie na nasionach krzewów, roślinach jednorocznych i trawach. Mogą także spożywać mniejsze ilości roślinności zielonej i owady. Pokarm jest zbierany w zewnętrznych, wyściełanych futrem workach policzkowych i przenoszony do nor, gdzie jest magazynowany. Chomikomyszka kalifornijska nie musi pić wody. Organizm przyswaja wystarczającą ilość wody ze spożywanych pokarmów stałych^[13].

Siedlisko

Chomikomyszka kalifornijska zasiedla tereny gęstych nizinnych i górskich chaparrali na wysokości do ok. 1500 m n.p.m.^[13] Rzadziej spotykana jest w obszarach suchych pustynnych lub trawiastych oraz na terenach przybrzeżnych^[13]^[11].

Ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wymienia C. californicus w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern)^[11].

Przypisy

↑ Chaetodipus californicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Merriam 1889 ↓, s. 26.
↑ Merriam 1889 ↓, s. 27.
↑ J.A. Allen. Notes on new or little-known North American mammals, based on recent additions to the collection of mammals in the American Museum of Natural History. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 3 (20), s. 281, 1891. (ang.).
↑ W.H. Osgood. Revision of the pocket mice of the genus Perognathus. „North American Fauna”. 18, s. 58, 1900. (ang.).
↑ ^a ^b D.G. Elliot. Descriptions of apparently new species and subspecies of mammals from California, Oregon, the Kenai Peninsula, Alaska, and Lower California, Mexico. „Publication. Field Columbian Museum”. Zoological series. 3 (10), s. 168, 1903. (ang.).
↑ W.H. Osgood. Two new pocket mice of the genus Perognathus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 17, s. 128, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b S.B. Benson. Two New Pocket Mice, Genus Perognathus, from the Californias. „University of California publications in zoology”. 32 (7), s. 449, 1930. (ang.).
↑ ^a ^b von Bloeker 1938 ↓, s. 197.
↑ ^a ^b von Bloeker 1938 ↓, s. 199.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Chaetodipus californicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 219. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l D.J. Hafner: Family Heteromyidye (Pocket mice, Kangaroo mice and Kongaroo rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 213–214. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ ^a ^b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Chaetodipus californicus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 12 lipca 2020]
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 298. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 177, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Bibliografia

C.H. Merriam. Preliminary revision of the North American pocket mice. „North American Fauna”. 1, s. 1–36, 1889. (ang.).
J.C. von Bloeker. Two new pocket mice, genus Perognathus, from west-central California. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 51, s. 197–200, 1938. (ang.).

[itis-1] Chaetodipus californicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[CITEREFMerriam1889[https://www.biodiversitylibrary.org/page/25799465_26]-2] Merriam 1889 ↓, s. 26.

[CITEREFMerriam1889[https://www.biodiversitylibrary.org/page/25799466_27]-3] Merriam 1889 ↓, s. 27.

[Allen-4] J.A. Allen. Notes on new or little-known North American mammals, based on recent additions to the collection of mammals in the American Museum of Natural History. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 3 (20), s. 281, 1891. (ang.).

[Osgood1900-5] W.H. Osgood. Revision of the pocket mice of the genus Perognathus. „North American Fauna”. 18, s. 58, 1900. (ang.).

[Elliot-6] D.G. Elliot. Descriptions of apparently new species and subspecies of mammals from California, Oregon, the Kenai Peninsula, Alaska, and Lower California, Mexico. „Publication. Field Columbian Museum”. Zoological series. 3 (10), s. 168, 1903. (ang.).

[Osgood1904-7] W.H. Osgood. Two new pocket mice of the genus Perognathus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 17, s. 128, 1904. (ang.).

[Benson-8] S.B. Benson. Two New Pocket Mice, Genus Perognathus, from the Californias. „University of California publications in zoology”. 32 (7), s. 449, 1930. (ang.).

[CITEREFvon_Bloeker1938[https://www.biodiversitylibrary.org/page/34510192_197]-9] von Bloeker 1938 ↓, s. 197.

[CITEREFvon_Bloeker1938[https://www.biodiversitylibrary.org/page/34510194_199]-10] von Bloeker 1938 ↓, s. 199.

[iucn-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Chaetodipus californicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Cichocki&inni-12] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 219. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[hmw6-13] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l D.J. Hafner: Family Heteromyidye (Pocket mice, Kangaroo mice and Kongaroo rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 213–214. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[msw-14] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Chaetodipus californicus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 12 lipca 2020]

[Burgin&inni-15] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 298. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Palmer-16] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 177, 1904. (ang.).

[Jobling-17] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]