Choroń

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Choroń
wieś
Ilustracja
Kościół św. Jana Chrzciciela w Choroniu
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

myszkowski

Gmina

Poraj

Liczba ludności (2008)

1221

Strefa numeracyjna

34

Kod pocztowy

42-360

Tablice rejestracyjne

SMY

SIMC

0143113

Położenie na mapie gminy Poraj
Mapa konturowa gminy Poraj, u góry znajduje się punkt z opisem „Choroń”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Choroń”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Choroń”
Położenie na mapie powiatu myszkowskiego
Mapa konturowa powiatu myszkowskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Choroń”
Ziemia50°40′55″N 19°14′46″E/50,681944 19,246111[1]
Strona internetowa

Chorońwieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, w gminie Poraj.

Położenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Choroń jest oddalony o około 3,5 km od linii kolejowej, istnieje też możliwość bezpośredniego dojazdu z Częstochowy. Wieś sąsiaduje z Porajem, Dębowcem i Biskupicami.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i założona została w początku XIV wieku na prawie polskim. Wymieniana w latach 1306-1308 w różnych formach Chozun, Choruncz, Chorun, Chorim, Thorun, Chron, Chorvn, Choron, Chorune, Choruny, a także 1400 Chorun, 1532 Chorune, 1542 Magna Chorani, 1564 Choruny, 1680 Chorun, 1880 Choroń[2][3].

Nazwa pochodzi od nazwy osobowej Chorun z sufiksem -jь wywodzącej się od nazwy apelatywnej chory oznaczającej kogoś cierpiącego na chorobę[4].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wzmiankowany początkowo jako własność biskupa krakowskiego, a później Krystyna z Koziegłów, Hińczy z Rogowa oraz Myszkowskich.

W 1424 miejscowość zanotowana w historycznym dokumencie mówiącym, że król polski Władysław Jagiełło na prośby Krystyna przenosi z prawa polskiego na prawo średzkie należące do niego wsie leżące w ziemi krakowskiej: Choroń, Oltowiec, Mirów, Kotowice, Postawczowice, Jaworznik, Dupice, Żerkowice, Siamoszyce, Giebołtów, Kowalów i Kowalików[3].

W 1439 bracia Koziegłowscy herbu Lis: Jan starszy, Krystyn oraz ich brat przyrodni Jan młodszy, synowie oraz dziedzice zmarłego kasztelana sądeckiego Krystyna z Koziegłów na podstawie uzgodnień podzielili się spadkiem. Janowi starszemu przypadły 4 kuźnice, miasto Koziegłowy oraz Zamek w Koziegłowach. Do majątku tego przynależały również okoliczne wsie w tym m.in. Choruń. W 1440 Jan z Koziegłów sprzedał wieś wraz z inwentarzem oraz zasiewami folwarcznymi za 400 grzywien Piotrowi z Zebrzydowic. W 1532 król polski Zygmunt Stary zatwierdził przebieg granicy pomiędzy wsią królewską Biskupice leżącą w starostwie olsztyńskim i znajdującej się w tenucie kasztelana lędzkiego Piotra z Opalenicy, a wsią Choruń należącą wówczas do kasztelana wieluńskiego Marcina Myszkowskiego[2].

Od XVI w. istnieje tu filia parafii z Przybynowa. W 1657 zbudowany został kościół parafialny. W I połowie XIX wieku zbudowany został dwór.

Miejscowość wymieniona została w powiecie będzińskim w gminie Choroń, parafia Przybynów w XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. Gmina podlegała okręgowi IV w Koziegłowach i w 1880 mieszkało w niej w sumie 2974 osób. Doba te składały się z folwarków Choroń i Przybnów oraz osad Baranowizna, Całgów, Rajczyk, Pohulanka lub Babia Góra i wsi: Choroń, Przybnów, Zaborze, Poraj. Dobra te nabyte zostały w 1865 za 85 000 rubli srebrnych przez hrabiego Seweryna Uruskiego[5].

W 1827 w Choruniu znajdowały się 53 domy zamieszkiwane przez 400 mieszkańców. W 1880 wieś miała w sumie 3082 mórg rozległości w tym folwark Choroń liczył 489 m. gruntów ornych oraz ogrodów, 86 m. łąk, 17 m. pastwisk, 1616 m. lasów oraz 29 m. nieużytków lub placów. Rolnicy stosowali w uprawach płodozmian 9 polowy. Miejscowość w większości była wówczas drewniana i miała 8. budowli murowanych. We wsi znajdowały się pokłady torfu, kamienia wapiennego i marglu. Funkcjonowały tu zakłady przemysłowe: gorzelnia oraz 5 młynów. Ludność miejscowa trudniła się rolnictwem oraz wyrobem płótna[5].

W latach 1912–1929 gruntownie przebudowany został kościół parafialny.

21 sierpnia 1943 Niemcy rozstrzelali 11. mieszkańców wsi, 4 osoby aresztowano, a następnie zamordowano w lesie Zalesice, koło Julianki[6]

W latach 1949–1952 odbyła się gruntowna przebudowa kościoła parafialnego. W 2008 otwarto Dom Kultury w Choroniu.

Do 1925 roku istniała gmina Choroń. W latach 1954-1972 wieś należała do gromady Choroń, a była jej siedzibą do 1959 r. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Ok. 4 km na południowy zachód od wsi znajduje się zalew, gdzie można uprawiać sporty wodne. Zabytkowy kościół z XVII wieku. Aleja lipowa, również z XVII w. Ośrodek sportowy, w którego skład wchodzą: boisko do piłki nożnej, kort tenisowy, bieżnia, boiska do siatkówki i koszykówki.

Parafia rzymskokatolicka[edytuj | edytuj kod]

W czerwcu 1916 roku powstała rzymskokatolicka parafia w Choroniu, wydzielona z parafii św. Mikołaja w Przybynowie. Erygowana została przez biskupa kieleckiego, Augustyna Łosińskiego.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 16274
  2. a b Leszczyńska-Skrętowa 1980 ↓.
  3. a b Bukowski 2011 ↓.
  4. Rymut 1999 ↓, s. 90-91.
  5. a b Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. I, hasło "Choroń". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880. s. 631. [dostęp 2019-06-18].
  6. Józef Fajkowski, Jan Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945, Warszawa 1981, s. 81

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]