Chrobotek alpejski
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
chrobotek alpejski |
| Nazwa systematyczna | |
| Cladonia stellaris (Opiz) Pouzar & Vězda Preslia 43: 196 (1971) | |
Chrobotek alpejski, chrobotka alpejska (Cladonia stellaris (Opiz) Pouzar & Vězda) – gatunek grzybów z rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladonia, Cladoniaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1823 r. Philipp Maximilian Opiz nadając mu nazwę Cenomyce stellaris. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1971 r. Zdeněk Pouzar i Antonín Vězda, przenosząc go do rodzaju Cladonia[1].
- Cenomyce stellaris Opiz 1823
- Cladina stellaris (Opiz) Brodo 1976
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Plecha pierwotna zawiera glony protokokkoidalne, jest skorupiasta i bardzo wcześnie zanika. Plechę wtórną tworzą puste w środku krzaczkowate podecja o wysokości 2–10(15 cm). Mają pilśniowatą i nie pokrytą korą powierzchnię o barwie białawej, żółtawej lub szarozielonawej. Gałązki mają grubość 0,5–2,5 mm, rozgałęziają się najczęściej 4–dzielnie, a w miejscach rozgałęzień znajduje się otworek. Brak pędu głównego, wszystkie gałązki są takie same i wielokrotnie poczwórnie rozgałęzione, wskutek czego tworzą gęsty i mniej więcej kulisty krzaczek. Charakterystyczną cechą jest to, że końcówki gałązek nie brunatnieją. Reakcje barwne: podecja PD–, K–[4].
Brązowe owocniki typu apotecjów lecideowych pojawiają się bardzo rzadko na szczycie gałązek. Mają średnicę 0,2–0,5 mm. W jednym worku powstaje po 8 jednokomórkowych i bezbarwnych askospor o rozmiarach 10–14 × 3–4,5 μm. Na szczytach gałązek występują także pyknidia z czerwoną i galaretowatą substancją w środku[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Na półkuli północnej jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje tutaj głównie na obszarach o klimacie zimnym i arktycznym oraz w górach. Na półkuli południowej występuje tylko w Andach w Chile[5]. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest zaliczony do kategorii grzybów zagrożonych wymarciem (EN)[6]. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[7].
W Polsce występuje tylko w północnej i wschodniej części, oraz w górach od regla górnego po piętro halne. Jest dość rzadki. Rośnie na ziemi, na torfowiskach wysokich oraz w borach chrobotkowych[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b c Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski , Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006, ISBN 83-89648-38-5
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów