Chrystus w Ogrójcu (obraz El Greca)

Chrystus w Ogrójcu

Autor	El Greco
Data powstania	1590
Medium	olej na płótnie
Wymiary	103 × 132 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	National Gallery w Londynie

Chrystus w Ogrójcu – jeden z kilku obrazów El Greca poruszający temat modlitwy Jezusa w Ogrójcu.

Temat obrazu został zaczerpnięty z Nowego Testamentu, z Ewangelii Łukasza. Motyw modlitwy Jezusa w Ogrójcu przed pojmaniem opisują wszystkie ewangelie, ale jedynie ewangelia Łukasza wspomina o ukazaniu się Jezusowi anioła:

Wtedy ukazał Mu się anioł z nieba i umacniał Go. Pogrążony w udręce jeszcze usilniej się modlił, a Jego pot był jak gęste krople krwi, sączące się na ziemię. Gdy wstał od modlitwy i przyszedł do uczniów, zastał ich śpiących ze smutku. Rzekł do nich: «Czemu śpicie? Wstańcie i módlcie się, abyście nie ulegli pokusie». (Łk 22,43-46)

Charakterystyka obrazów

El Greco kilkakrotnie podejmował się tego tematu. Wszystkie jego prace niewiele różniły się od siebie. Jedynie wersje z National Gallery w Londynie i z Toledo mają inny układ kompozycyjny – śpiący apostołowie przedstawieni zostali nie u dołu sceny, ale niejako w oddzielonej wyśnionej chmurce, jako element nieistotny dla epizodu spotkania Jezusa z aniołem.

Na pozostałych znanych czterech wersjach – z Budapesztu, Andújar, Buenos Aires i Cuenca – apostołowie zgodnie z tradycją śpią, gdy Chrystus modli się do Boga. El Greco musiał posłużyć się woskowymi modelami, ponieważ widoczne płaty tkanin układają się zbyt sztywno i sztucznie. Piotr widoczny z prawej strony ma rysy twarzy i brodę, podobną do tej jaką można zobaczyć u postaci z wcześniejszych dzieł malarza m.in. występującej we Łzach św. Piotra czy w Laokoonie.

Pośrodku obrazu, na skale, klęczy Chrystus skąpany w mocnym świetle, niczym reflektora. Po jego prawej stronie ukazuje się anioł z kielichem w dłoni, symbolizującym przyszłą ofiarę. Użyte barwy przez El Greca, harmonizują ze sobą i tworzą trwały element kompozycyjny dzieląc obraz na dwie części. U dołu barwy pomarańczowobrazowe i oliwkowe szat apostołów łączą się z ciemnymi barwami chmur. Amarantowy płaszcz Chrystusa błyszczy refleksjami światła bijącego z białej szaty anioła. Po prawej stronie w głębi, w świetle pochodni, widać nadchodzących żołnierzy.

Obraz znajdujący się w Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie, zanim trafił do stolicy, znajdował się w kolekcji Lipota M. Herzoga i węgierskiego mecenasa sztuki Marcellego Nemesa.

Inne wersje

• 
  Chrystus w Ogrójcu
  (1590)
  104 × 117 cm
  Toledo Museum of Art (Ohio)
• 
  Chrystus w Ogrójcu
  (1600 – 1605)
  86 × 50 cm,
  Museo Diocesano de Arte Religioso
• 
  Chrystus w Ogrójcu
  1610,
  170 × 112,5 cm
  Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie
  
• 
  Chrystus w Ogrójcu
  (1600 – 1605),
  169 × 112 cm
  Kościół Matki Bożej w Andújar
• 
  Chrystus w Ogrójcu
  koniec XVI w.
  108 × 76 cm
  Państwowe Muzeum Sztuk Pięknych w Buenos Aires

• Chrystus w Ogrójcu – 1605, 161 × 91, Musée des beaux-arts de Lille

Bibliografia

• Michael Scholz-Hänsel: El Greco. Köln/Warszawa: Taschen, 2005. ISBN 83-89192-90-X.brak strony w książce
• Waldemar Łysiak: Malarstwo białego człowieka t.4. Warszawa: Nobilis, 2010. ISBN 978-83-60297-31-5.brak strony w książce
• Klara Garas: Malarstwo w Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie. Wydawnictwo Arkady, 1975.brak strony w książce
• José Gudiol The complete painting of El Greco, Wyd. Greenwich House, Nowy Jork 1983 ISBN 0-517-404990.
• David Davies, John H. Elliott El Greco, Wyd. National Gallery Company, London 2003 ISBN 978-1-8570-9938-6.
• Leo Bronstein: El Greco. London: The Idehurst Press, 1951.