Ciasto marchewkowe
.jpg)
Ciasto marchewkowe (z ang. carrot cake) – słodki placek z tartą marchewką, szczególnie popularny w krajach anglosaskich. Marchewka mięknie podczas pieczenia, nadając ciastu miękką, gęstą i wilgotną konsystencję.
Składniki i sposób przyrządzania[edytuj | edytuj kod]
Nazwa jest nieco myląca, ponieważ ciasto marchewkowe bardziej przypomina owocowy chleb, aniżeli tradycyjny, słodki placek: najpierw miesza się mokre składniki (tłuszcz, jajka oraz marchew), potem suche (mąkę, sodę, proszek do pieczenia, przyprawy, cukier), a ostatecznie łączy wszystko razem. Surowa masa nie jest gładka, raczej gęsta i grudkowata.
Lepiej smakuje ciasto z dodatkiem przypraw korzennych (cynamon, goździki, gałka muszkatołowa, kardamon), orzechów (laskowe, wiórki kokosowe) lub suszonych owoców. Należy je piec w temperaturze 180 °C przez około godzinę.
Sposób podawania[edytuj | edytuj kod]
Ciasto marchewkowe można jeść bez dodatków, jednak najczęściej podaje się je z lukrem, kremową polewą z serka śmietankowego (z ang. cream cheese), posypane kruszonymi orzechami. Czasem ozdabia się je płatkami z cukru przypominającymi marchewkę. Zazwyczaj piecze się je w prostokątnych, podłużnych lub okrągłych foremkach, a podaje pokrojone w kwadraty. W Stanach Zjednoczonych i w Wielkiej Brytanii ciasto marchewkowe można bez problemu kupić w sklepach spożywczych (wersja z przedłużoną datą ważności) lub w cukierniach (świeże).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Marchewka była używana jako składnik wypieków już w średniowieczu. Biorąc pod uwagę fakt, że cukier był wówczas towarem drogim i trudno dostępnym, a zawartość cukru w marchewce jest znacznie wyższa niż w jakimkolwiek innym warzywie (poza burakiem cukrowym), stosowano ją, aby wzbogacić smak deserów. Ciasto marchewkowe przeżyło renesans w Wielkiej Brytanii podczas drugiej wojny światowej jako konsekwencja racjonowania żywności.
W latach sześćdziesiątych moda na ciasto marchewkowe ogarnęła Stany Zjednoczone. Niskobudżetowy produkt szybko zyskał sympatię Amerykanów i stał się jednym z popularniejszych deserów dostępnych w większości kafejek i restauracji. W 2005 roku ciasto marchewkowe z kremową glazurą znalazło się na piątym miejscu w rankingu – przygotowanym przez amerykańską organizację Food Network – najpopularniejszych dań lat siedemdziesiątych.
W Szwajcarii podobną, regionalną potrawą jest placek Rüblitorte.
Kuchnia polska[edytuj | edytuj kod]
W kuchni polskiej wśród popularnych przepisów na piernik są takie, w których miód zastępuje się marchwią – jest to tzw. piernik marchwiowy . Ciasto o nazwie Piernik z marchwi, wypiekane w województwie łódzkim w okolicach Dmosina i Głowna, zostało wpisane 3 marca 2008 na Listę produktów tradycyjnych polskiego Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi[1].
Wśród polskich tradycyjnych wypieków znajdują się też inne ciasta z marchwi, zwykle doprawiane cynamonem:
- 17 stycznia 2011 ciasto o nazwie kaszubski kuch marchewny, wypiekane w województwie pomorskim, zostało wpisane na Listę produktów tradycyjnych polskiego Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi[2]. W specyfikacji opisano je jako lekko wilgotne, w smaku słodkie, o zapachu marchwi i cynamonu[2]. Przyrządza się je ze startej marchwi, mąki, jaj, oleju, cukru, bakalii, kakao i cynamonu[2]. Nadmiar soku z marchwi wykorzystuje się do przyrządzenia polewy na ciasto[2].
- 11 września 2013 na Listę... wpisany został „wilijnik” – ciasto z tartych buraków, marchwi, siekanych orzechów, jaj, cukru, oleju, mąki, cynamonu, soli i sody oczyszczonej[3][4]. Wilijnik jest wypiekiem wigilijnym, wytwarzanym na terenie gminy Sieniawa (woj. podkarpackie, powiat przeworski)[3][4].
- 3 marca 2017 na tę samą listę trafiło kujawskie ciasto marchewkowe, wypiekane w województwie kujawsko-pomorskim[5]. Jego zapach „przypomina ciasto piernikowe” a smak opisany jest jako „biszkoptowy z wyczuwalnym posmakiem marchwi i cynamonu”[5]. Kujawski wypiek składa się ze startej marchwi, mąki, jaj, oleju, cukru, cynamonu i startej skórki z cytryny[5]. Polukrowane jest na wierzchu białym lukrem[5].
Na Mazowszu (Przesmyki[6]) i Lubelszczyźnie wytwarza się wypieki (strucle[6], pierogi[7], bułeczki[8] etc.) z nadzieniem marchwiowo-makowym zwane marchwiakami (zob. lubelski marchwiak z makiem).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Piernik z marchwi. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. łódzkie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2020-12-19]. Zobacz też: stara wersja strony, ze zdjęciem, zarchiwizowana 2017-05-30.
- ↑ a b c d Kaszubski kuch marchewny. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. pomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2020-12-19].
- ↑ a b Wilijnik. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. podkarpackie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2022-03-23].
- ↑ a b Niekwestionowany lider kulinarnej tradycji. [w:] Podkarpackie Smaki [on-line]. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji „Pro Carpathia” (podkarpackiesmaki.pl), 2013-09-24. [dostęp 2022-03-23].
- ↑ a b c d Kujawskie ciasto marchewkowe. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. kujawsko-pomorskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 2020-12-19].
- ↑ a b Marchwiak. [w:] Mazowiecki Szlak Tradycji [on-line]. Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, Departament Kultury, Promocji i Turystyki, 24 marca 2017. [dostęp 2019-12-21].
- ↑ Marchwiaki z makiem. [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. lubelskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2017-08-27)].
- ↑ Słodko w regionach. „Smak i tradycja. Magazyn Informacyjny Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego”. Nr 26, wrzesień 2018. s. 42. ISSN 2084-1671.